Σε μια νέα εποχή έχει μπει το ποδόσφαιρο στη Σαουδική Αραβία, μετά τα χρυσά συμβόλαια που υπογράφουν οι αμάδες με τα λαμπερά αστέρια του αθλήματος.
Η τελευταία απόκτηση του 31χρονου Βραζιλιάνου Νεϊμάρ, έδειξε ξεκάθαρα ότι τα δισεκατομμύρια των πετροδολαρίων, χρηματοδοτούν όχι μόνο την είσοδο της χώρας στα μεγάλα ποδοσφαιρικά σαλόνια αλλά στην εξαφάνιση της φήμης ότι η Σαουδική Αραβία είναι ένα σκληρό και σκοτεινό καθεστώς.
Η πανάκριβη μεταγραφή του Κριστιάνο Ρονάλντο ανέβασε το επίπεδο του τοπικού ποδοσφαίρου καθώς μέχρι τότε οι βαθύπλουτοι Σαουδάραβες επένδυαν κυρίως σε ευρωπαϊκές ομάδες.
Η βιτρίνα του ποδοσφαίρου
Δεν είναι όμως μόνο οι προσωπικές περιουσίες που επενδύονται στο βωμό της στρογγυλής θεάς, αλλά και τα δισεκατομμύρια του κρατικού επενδυτικού ταμείου (PIF) της χώρας, το λεγόμενο Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων.
Ο διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, είναι ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του PIF που από τον Ιούνιο, το οποίο ελέγχει τους τέσσερις μεγάλους ποδοσφαιρικούς συλλόγους της χώρας: Τις Al-Ittihad, Al-Nassr, Al-Hilal και Al-Ahli.
«Το Saudi Pro League είναι το κορυφαίο επαγγελματικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στη Σαουδική Αραβία. Αυτό που συμβαίνει εδώ, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα, είναι ότι η κυβέρνηση, μέσω του επενδυτικού ταμείου της, διοχετεύει χρήματα στους συλλόγους για να μπορούν να αποκτήσουν παίκτες» εξηγεί ο Στέφαν Ζυμάνσκι, καθηγητής αθλητικής διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
Όμως η Σαουδική Αραβία, δεν περιορίζεται στην εξαγορά των καλύτερων ποδοσφαιριστών του κόσμου. Το 2021, το PIF αγόρασε το πλειοψηφικό μερίδιο της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομάδας Newcastle United.
Γιατί «παίζουν» ποδόσφαιρο οι πετρελαιάδες
Κι ενώ πολλοί θα πίστευαν ότι οι Σαουδάραβες βρήκαν έναν νέο χόμπι για να ξοδεύουν τα δισεκατομμύρια τους, η πραγματικότητα έχει και πολιτικές διαστάσεις.
Πολλοί υποστηρίζουν πλέον, ότι η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί τον αθλητισμό για να αποσπάσει την προσοχή από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της χώρας, έναν όρο γνωστό ως «sportswashing».
Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, είναι γνωστή για την καταστολή των διαφωνούντων και τις σκληρές τιμωρίες που επιβάλλει σε όσους τολμούν να διαφωνήσουν με την πολιτική που εφαρμόζει . Η δολοφονία του δημοσιογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς όλους.
Μέσα από το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο, η Σαουδική Αραβία προσπαθεί με το Sportswashing να καθαρίσει την εικόνα της στο εξωτερικό και να αποκαταστήσει τη φήμη της», δήλωσε ξεκάθαρα ο Σάιμον Τσάντγουικ, καθηγητής αθλητισμού και γεωπολιτικής οικονομίας στο Skema Business School.
Απαντώντας στις επικρίσεις για το sportswashing, ο Φαχάντ Ναζέρ, εκπρόσωπος της Πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ, υποστήριξε ότι «κάθε μεμονωμένο μέτρο που λαμβάνει χώρα στη Σαουδική Αραβία, κάθε μεταρρυθμιστικό μέτρο, κάθε πρωτοβουλία και κάθε πρόγραμμα που εφαρμόζεται επί του παρόντος, έχει έναν και μόνο στόχο.
Να προωθήσει τα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας για να βελτιώσει τη ζωή των πολιτών της. Επομένως, κάθε άλλη σκέψη είναι ένα μακρινό δευτερόλεπτο».
Γκολφ, Formula 1 και μποξ
Από τότε που ο Σεΐχης Mansour bin Zayed Al Nahyan και η εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων που εδρεύει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εξαγόρασαν τη Μάντσεστερ Σίτι το 2008, οι δισεκατομμυριούχοι της Μέσης Ανατολής ξεχύθηκαν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.
Δύο από τις μεγαλύτερες συμφωνίες που έχουν κλειστεί, ήταν η πώληση της Paris Saint-Germain το 2011 στην Qatar Sports Investments, η οποία επίσης λαμβάνει χρήματα από το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ και η εξαγορά της Newcastle United το 2020, από το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας.
Πιο πρόσφατα, ο Σεΐχης Τζάσιμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι του Κατάρ, ήταν μεταξύ των υποψηφίων αγοραστών της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και οι Σαουδάραβες φέρεται να διερευνούν την αγορά μεριδίων σε άλλες ευρωπαϊκές ομάδες ποδοσφαίρου, συμπεριλαμβανομένης της βελγικής KV Oostende.
Το ποδόσφαιρο, δεν είναι όμως το μόνο άθλημα που επενδύουν. Μέσα στο 2022 τεράστια ποσά ξοδεύτηκαν στα γήπεδα γκολφ της LIV Golf, με τα αστέρια του αθλήματος όπως ο Mickelson και ο Johnson, να λαμβάνουν πάνω από 200 εκατ. δολάρια για αγώνες που έγιναν μακριά από το PGA Tour.
Η Σαουδική Αραβία, έχει επίσης φιλοξενήσει αγώνες μποξ και πολεμικών τεχνών και εκδηλώσεις της WWE, ενώ το Κατάρ εντάχθηκαν στο πρόγραμμα της Formula 1 το 2021, μαζί με το Μπαχρέιν (από το 2004) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (2009).
Τα Η.Α.Ε. ξεκίνησαν κι ένα νέο και καλά χρηματοδοτούμενο πρωτάθλημα κρίκετ τον Ιανουάριο του 2023, ενώ η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο ότι θα χρηματοδοτήσει με 38 δισ. δολάρια τη δημιουργία ενός παγκόσμιου κέντρου esports έως το 2030.
Και φυσικά, υπάρχουν οι αθλητικές χορηγίες: Το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας έχει δεσμεύσει 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε μακροπρόθεσμες χορηγίες ποδοσφαίρου, τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022.
Φυσικά όλα αυτά τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται για το ποδόσφαιρο, δεν είναι επενδύσεις που αποδίδουν κέρδος στους βαθύπλουτους της Μέσης Ανατολής, κάτι που φυσικά γνωρίζουν και οι ίδιοι χωρίς να τρέφουν ψευδαισθήσεις.
Αν αναλογιστεί κανείς, ότι η πανίσχυρη Γιουβέντους στην Ιταλία είχε συνολικά έσοδα 440 εκατομμυρίων δολαρίων το 2022 (με την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία), σύμφωνα με στοιχεία της Deloitte, το 11ο υψηλότερο ποσό στην ιστορία του ποδοσφαίρου, καταλαβαίνει κανείς ότι τα 400 δισ. που προσφέρθηκαν στον Μέσι, είχαν άλλο σκοπό και όχι το επιχειρηματικό κέρδος.
Πληροφορίες από CNBC, Forbes, Bloomberg