Πριν από την εποχή των social media, οι πολιτικοί «μετρούσαν» την δύναμή τους από τα μπαλκόνια των προεκλογικών τους ομιλιών ενώ την δυναμική των κομμάτων καθόριζε σε μεγάλο βαθμό η οικονομική ευρωστία τους.
Οι μεγαλειώδεις και πανάκριβες συγκεντρώσεις των κομμάτων, έδειχναν τον παλμό των εκλογών και την δυναμική της προσέλευσης στις κάλπες ενώ η λαϊκή ετυμηγορία «αποτυπωνόταν» με χειροκροτήματα ή γιουχαίσματα.
Σήμερα, οι προεκλογικές εκστρατείες σε όλο τον κόσμο διαμορφώνονται μέσα από το Instagram και το TikTok και οι επίσημες δηλώσεις πολιτικών και κομμάτων ανακοινώνονται στο Twitter.
Οι πολιτικοί αρχηγοί παίζουν πλέον στα δάκτυλα τα social media, ανεβάζοντας ανάλαφρα και χιουμοριστικά βιντεάκια σε μια προσπάθεια να πλησιάσουν τη νέα γεννιά ψηφοφόρων διαμορφώνοντας έναν νέο δίαυλο επικοινωνίας που είναι το ίδιο προσιτός σε μικρά και μεγάλα κόμματα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χρησιμοποιεί συχνά το TikTok για να επικοινωνήσει με τους νεώτερους ψηφοφόρους. Σε μια από τις συνεντεύξεις που έδωσε το 2023, στις πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, ήταν σε μια 25χρονη Youtuber.
Είχε πει τότε ότι οι νέοι έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα και ήθελε να επικοινωνήσει μαζί τους με τον δικό τους τρόπο ενώ για το TikTok είπε ότι «είναι ένα εργαλείο με πολύ μεγάλη δύναμη, που γεννά και πολλά ερωτηματικά».
Είχε μάλιστα αποκαλύψει ότι στο δικό του κινητό δεν έχει την εφαρμογή (για λόγους ασφαλείας) και ότι το έχει απαγορεύσει σε όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου.
Οι Ευρωπαίοι TikToker
Όταν ο Simon Harris ανακοινώθηκε ότι θα γίνει ο νέος πρωθυπουργός της Ιρλανδίας τον Μάιο, μετά την παραίτηση του Λίο Βαράντκαρ, στράφηκε στο TikTok για να επικοινωνήσει με τους Ιρλανδούς.
Σε ένα βίντεο με τίτλο «ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ», γραμμένο με κίτρινα γράμματα, ο νεώτερος πρωθυπουργός της χώρας, μόλις 37 ετών, απευθύνθηκε στους 95.000 ακολούθους του για να τους ευχαριστήσει που από έναν «κυκλοθυμικό έφηβο» τον έστεψαν πρωθυπουργό της χώρας και για να επικοινωνήσει τα επόμενα βήματα του στην οικονομία.
Μέσα από ένα άλλο βίντεο 60 δευτερολέπτων, με μουσικό υπόβαθρο και πλάνα με τον ίδιο να φτιάχνει ένα φλιτζάνι τσάι παρακολουθώντας ποδόσφαιρο, εξήγησε τον κρατικό προϋπολογισμό!
Είχε δε τόση ανταπόκριση, που έκανε ένα δεύτερο για το κόστος της εκπαίδευσης και τον προυπολογισμός για την παιδεία, περπατώντας έξω από το κοινοβούλιο.
Ο Χάρις, που έχει το παρατσούκλι “TikTok Taoiseach”, ανήκει στην «ομάδα» των Ευρωπαίων πολτικών που αγκαλιάζουν την κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, θεωρώντας ότι η άμεση επικοινωνία με τους νεότερους ψηφοφόρων υπερτερεί των ανησυχιών τους για την ασφάλεια της.
Ο Εμανουέλ Μακρόν, διαθέτει 4 εκατομμύρια ακόλουθους στο TikTok από το 2020, ενώ στη Γερμανία, ο υπουργός Υγείας Καρλ Λούτερμπαχ ήταν ο πρώτος υπουργός της χώρας που άνοιξε λογαριασμό τον Μάρτιο γράφοντας χαρακτηριστικά «η επανάσταση στο TikTok: ξεκινά σήμερα».
Τη Δευτέρα (8/4) ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς έκανε την πρώτη του ανάρτηση στο TikTok εισερχόμενος και εκείνος στο κλαμπ των δυτικών πολιτικών που έχουν παραμερίσει τις ανησυχίες για θέματα ασφαλείας και χρησιμοποιούν την κινεζικής ιδιοκτησίας πλατφόρμα.
Το μεγάλο στοίχημα των Ευρωεκλογών
Όμως όσο πλησιάζει ο καιρός για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου τόσο οι αρχηγοί των μεγάλων πολιτικών κομμάτων στην Ευρώπη, ανησυχούν για το έδαφος που μπορεί να κερδίσουν τα μικρότερα κόμματα καθώς η δύναμη των «φτηνών» κοινωνικών δικτύων είναι και στα δικά τους χέρια.
Όταν το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έγινε το δεύτερο δημοφιλέστερο στη Γερμανία, ο TikToker Γερμανός υπουργός υγείας δήλωσε πως «δεν μπορούμε να αφήσουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο AfD»
Η παρέμβαση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς τον Φεβρουάριο, έγινε για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους προτείνοντας στα μέλη της κυβέρνησής του να ανοίξουν έναν κοινό λογαριασμό στο TikTok.
Όμως οι κορυφαίοι υπουργοί της Γερμανίας, όπως και ο ίδιος ο Σολτς, έχουν ήδη καθιερώσει την παρουσία τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Instagram, για να προσεγγίσουν τους 16χρονους που στη Γερμανία μπορούν να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές.
Το AfD ωστόσο, είναι ο μεγάλος νικητής στο TikTok καθώς έχει ήδη 411.000 οπαδούς, με τον ευρωβουλευτή του Μαξιμίλιαν Κραχ να έχει τους περισσότερους (41.000).
Το πιο ανησυχητικό όμως είναι, ότι ο Κραχ ενθαρρύνει με βίντεο τους μαθητές να εναντιωθούν στους «αριστερούς δασκάλους τους» λέγοντάς τους να μην παρακολουθούν πορνό και να μην ψηφίζουν υπέρ των Πρασίνων.
«Οι πραγματικοί άνδρες είναι δεξιοί, έχουν ιδανικά και είναι πατριώτες» λέει στο βίντεο του.
«Όλα αυτή η δύναμη έχει αρχίσει και πανικοβάλλει τα δημοκρατικά κόμματα που δεν θέλουν αφήσουν την πλατφόρμα και τους νέους ψηφοφόρους να επηρεαστούν από το ακροδεξιό κόμμα», δήλωσε ο πολιτικός σύμβουλος Γιοχάνες Χίλτζι.
«Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτόν τον πληθυσμό, η συντριπτική πλειοψηφία του οποίου δεν παρακολουθεί τηλεοπτικές ειδήσεις ή δεν διαβάζει τον Τύπο», δήλωσε στο Reuters σύμβουλος του Γάλλου προέδρου.
Έκθεση του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας το 2022 διαπίστωσε, ότι λιγότεροι άνθρωποι εμπιστεύονταν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης για την ενημέρωσή τους ενώ όλο και περισσότεροι στρέφονταν στο TikTok.
Το TikTok ήταν το ταχύτερα αναπτυσσόμενο κοινωνικό δίκτυο, σύμφωνα με την έκθεση, το οποίο χρησιμοποιείται από το 20% των ατόμων ηλικίας 18 έως 24 ετών για την ενημέρωσή τους.
Ο ρόλος της Κίνας και τα ευαίσθητα δεδομένα
Όμως το TikTok εγκυμονεί κι έναν μεγαλύτερο κίνδυνο εθνικής ασφαλείας. Βρίσκεται υπό έλεγχο στη Δύση, λόγω των φόβων ότι τα δεδομένα των χρηστών που αναρτώνται στην πλατφόρμα, που ανήκει στην κινεζική εταιρεία ByteDance, θα μπορούσαν να καταλήξουν στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας της Γερμανίας, είναι ανάμεσα με εκείνες που έχουν προειδοποιήσει γι αυτό το ενδεχόμενο.
Το TikTok, φυσικά αρνείται κάτι τέτοιο και χαρακτηρίζει τις ανησυχίες αδικαιολόγητες. Μάλιστα για να καθησυχάσει τους χρήστες του, άνοιξε έναν νέο server στο Δουβλίνο για την αποθήκευση των δεδομένων Ευρωπαίων χρηστών, προσλαμβάνοντας μια τρίτη εταιρεία ασφαλείας για την παρακολούθηση των ροών των δεδομένων.
Δείχνοντας ωστόσο το επίπεδο ανησυχίας για την ασφάλεια, η Βρετανία και η Αυστρία απαγόρευσαν το TikTok από τα τηλέφωνα εργασίας των κυβερνητικών υπαλλήλων πέρυσι.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πιο υψηλόβαθμος υπουργός με σημαντική παρουσία στο TikTok είναι ο υπουργός Άμυνας Γκραντ Σαπς.
Όταν ανακοινώθηκε η απαγόρευση του TikTok στις κυβερνητικές συσκευές, ο Σάπς απάντησε στην πλατφόρμα με ένα απόσπασμα από την ταινία του 2013 “Wolf of Wall Street”, όπου ο πρωταγωνιστής Λεονάρντο Ντι Κάπριο δηλώνει ως Τζόρνταν Μπέλφορτ: ”Δεν ...φεύγω”.
Ο Σαπς πρόσθεσε ότι δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ το TikTok σε κρατικές συσκευές και ότι η απαγόρευση ήταν αδικαιολόγητη.
Το Βέλγιο απαγόρευσε σε υπουργούς και δημόσιους υπαλλήλους να εγκαταστήσουν το TikTok στις επίσημες συσκευές τους, με τους πολιτικούς να χρησιμοποιούν την εφαρμογή από τα προσωπικά τους τηλέφωνα.
Οι πολιτικοί μάλιστα του συγκυβερνώντος κόμματος των Πρασίνων δημοσιεύουν βίντεο TikTok με συσκευές που είναι συνδεδεμένες μόνο σε 4G και δεν έχουν εγκατεστημένες άλλες εφαρμογές και τα τηλέφωνα δεν ανήκουν στους ίδιους τους πολιτικούς αλλά στους υπαλλήλους τους.
«Ένας άλλος λόγος που είμαστε σε αυτό (TikTok), είναι ότι δεν θέλουμε να αφήσουμε το πεδίο στην ακροαριστερά ή την ακροδεξιά», εξηγεί στο Reuters εκπρόσωπος του κόμματος των Πρασίνων.
″Οι νέοι ενημερώνονται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και το TikTok είναι μια από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες. Μερικοί πολιτικοί νιώθουν άνετα με αυτό κι άλλοι όχι.»