Μου πήρε δέκα χρόνια για να αποφασίσω αν θέλω να γίνω γονιός. Πέρασα έναν ολόκληρο χρόνο να αναρωτιέμαι αν πρέπει να χωρίσω έναν σύντροφο που φοβόταν τη δέσμευση
Όταν πρόκειται για τη λήψη αποφάσεων, η καθυστέρηση μπορεί να μοιάζει με σύνεση, αλλά στην πραγματικότητα είναι απλώς αργοπορία, όπως μας εξήγησε η καθηγήτρια Φράνσις Φράι από τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Χάρβαρντ. Μαζί με τη συνεργάτιδά της, τη σύμβουλο ηγεσίας Άννα Μόρις, έχουν γράψει το βιβλίο «Κινήσου γρήγορα και διόρθωσε τα πράγματα» και παρουσιάζουν το podcast «Διορθώνεται», όπου, όπως μας είπαν, βοηθούν ανθρώπους να λύσουν τα προβλήματά τους σε λιγότερο από μισή ώρα.
Αν και αναγνωρίζουν ότι μερικά διλήμματα είναι πιο σύνθετα από άλλα, υποστηρίζουν πως τα περισσότερα μπορούν να λυθούν με ταχύτητα και ορμή.
Για να δοκιμάσουμε τη μέθοδό τους, μιλήσαμε με τη φίλη μας, την Τζούλι, που αναρωτιέται αν πρέπει να υιοθετήσει έναν σκύλο.
Τα πέντε βήματα για να πάρουμε μια απόφαση
1. Εντοπίζουμε τη ρίζα του προβλήματος
Μέχρι να καταλάβουμε ποια είναι η πραγματική αιτία που μας κρατάει στάσιμους, είναι δύσκολο να προχωρήσουμε, εξηγούν οι Φράι και Μόρις. Αυτό που θεωρούμε πρόβλημα είναι συχνά απλώς ένα σύμπτωμα ενός βαθύτερου ζητήματος. Χρειάζεται ειλικρίνεια και να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε χωρίς να επικρίνουμε τον εαυτό μας ποιο είναι στην πραγματικότητα το πρόβλημα; Τι συναισθήματα μας προκαλεί; και τι κρύβεται πίσω από αυτό.
Η Φράι μάς προτείνει να προχωράμε κάθε φορά ένα επίπεδο πιο βαθιά στην ερώτηση «γιατί», φτάνοντας τουλάχιστον σε τρία επίπεδα βάθους.
Η φίλη μας η Τζούλι, λοιπόν, είναι μέλος μιας ομάδας διάσωσης σκύλων και τα τελευταία χρόνια έχει χάσει τρεις άρρωστους σκύλους που φρόντιζε. Διστάζει να πάρει άλλον, γιατί πιστεύει πως θα επιφορτιστεί με πολλή δουλειά. Όμως, μέσα από αυτή τη διαδικασία, συνειδητοποίησε — όπως θα έλεγαν και οι ειδικοί — ότι η πραγματική αιτία δεν είναι ο φόρτος εργασίας. Μετά από χρόνια φροντίδας άρρωστων ζώων, απλώς απολαμβάνει επιτέλους την ελευθερία της.
2. Συλλέγουμε πληροφορίες για να φτιάξουμε ένα «αρκετά καλό» σχέδιο
Αφού εντοπίσουμε το πραγματικό πρόβλημα, οι Φράνσις Φράι και Άννα Μόρις μάς προτείνουν να συγκεντρώσουμε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούμε, ώστε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης πριν προχωρήσουμε.
Η δρ. Σου Βάρμα, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο ΝΥU Langone, προτείνει να κάνουμε στον εαυτό μας μερικές ερωτήσεις που βοηθούν στη συλλογή των σωστών δεδομένων: Τι θα χρειαστεί να κάνω για να λύσω αυτό το πρόβλημα; Τι με εμποδίζει να το κάνω; Τι θα συμβούλευα έναν φίλο στη θέση μου; Και σε τι μου κοστίζει η αναποφασιστικότητά μου;
Μαζί με την Τζούλι, συγκεντρώσαμε ορισμένες βασικές πληροφορίες. Ένας σκύλος είναι μια δέσμευση τουλάχιστον δώδεκα ετών. Και, παρότι οι προηγούμενοι σκύλοι της πέθαναν, είχαν κάνει τη ζωή της πιο γεμάτη και πιο χαρούμενη.
Ναι, διαπιστώσαμε ότι οι σκύλοι είναι ακριβοί. Όμως, όπως είπε η ίδια η Τζούλι, «αυτό που σου προσφέρει ένας σκύλος δεν μπορείς να το μετρήσεις με χρήματα».
Αφού συγκεντρώσουμε αρκετές πληροφορίες, μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πιθανές λύσεις ή στρατηγικές. Στην περίπτωση της Τζούλι, καταλήξαμε ότι μια καλή ιδέα ίσως να ήταν να φιλοξενήσει προσωρινά έναν σκύλο, αντί να υιοθετήσει αμέσως έναν μόνιμα.
3. Αναζητούμε διαφορετικές απόψεις
Οι Φράνσις Φράι και Άννα Μόρις ξεκαθαρίζουν ότι είναι σημαντικό να ζητάμε γνώμες από άτομα εκτός του κοντινού μας κύκλου, γιατί έτσι παίρνουμε μια πιο ισορροπημένη εικόνα του προβλήματος και μπορεί να προκύψουν λύσεις που δεν τις είχαμε σκεφτεί.
Η Φράι συμβουλεύει να βρίσκουμε σκόπιμα ανθρώπους που είναι εντελώς έξω από την κανονική μας ομάδα. Αυτό μπορεί να είναι ένας γείτονας, ένας φίλος ενός φίλου ή κάποιος από διαφορετικό τμήμα στη δουλειά. Η Φράι πρόσθεσε ότι προτιμούν και διαφορετικές γενιές, γιατί πολύ συχνά «κολλάμε» μόνο στη δική μας.
Η Τζούλι ρώτησε έναν γείτονα που δεν ήξερε καλά καλά αν θα έπρεπε να πάρει σκύλο. Ο γείτονας της είπε: «Κάν’ το τώρα, γιατί δεν ξέρεις πόσο καιρό έχεις μπροστά σου.
4. Δημιουργούμε μια ιστορία για την αλλαγή που θέλουμε να κάνουμε
Το επόμενο βήμα, όπως μας εξήγησαν οι Φράι και Μόρις, είναι να φτιάξουμε ένα «αφήγημα αλλαγής», μια ιστορία που περιγράφει το πώς η απόφασή μας θα επηρεάσει τη ζωή μας.
Η Άννα Μόρις λέει ότι μια καλή ιστορία αλλαγής έχει τρία μέρη: Παρελθόν, παρόν και μέλλον. Πρέπει να είναι ενα καθαρογραμμένο αφήγημα , εξηγώντας γιατί η αλλαγή είναι απαραίτητη, πώς θα αλλάξουν τα πράγματα και πώς θα νιώσουμε στο μέλλον όταν πάρουμε την απόφασή μας. Η Μόρις τονίζει να χρησιμοποιούμε ζωηρούς και συγκεκριμένους όρους και να περιγράφουμε το μέλλον με αισιόδοξη γλώσσα, γιατί αυτό μας δίνει ενέργεια.
Η Τζούλι, για παράδειγμα, δημιούργησε τη δική της ιστορία: θέλει έναν ακόμη σκύλο. Αυτό, όπως είπε, θα περιπλέξει λίγο τη ζωή της, αλλά ταυτόχρονα θα τη βελτιώσει με την προσθήκη «μιας μικρής μπαλίτσας αγάπης».
5. Κάνουμε το βήμα
Μόλις περάσουμε τα προηγούμενα βήματα, ήρθε η ώρα να «πηδήξουμε»στο επόμενο βήμα και να δράσουμε, όπως μας είπε η Φράνσις Φράι. Κάν’ το! Πάμε!
Η Άννα Μόρις μας εξηγεί ότι είναι φυσιολογικό να μην νιώθουμε απόλυτη βεβαιότητα για την απόφασή μας, προσθέτοντας ότι «η αυτοπεποίθηση είναι ένα προϊόν της δράσης».
Μας τόνισαν ότι το επόμενο βήμα δεν χρειάζεται να είναι δραματικά μεγάλο ή να αλλάξει ολόκληρη τη ζωή μας για να μετράει. Το σημαντικό είναι να σπάσουμε τον ατέρμονο κύκλο της αναποφασιστικότητας. Όπως λέει η Μόρις: «Κανείς δεν μας είπε ποτέ: «Μακάρι να είχα πάρει περισσότερο χρόνο».
Η Τζούλι, κατέληξε ότι σε ένα χρόνο θα πάρει έναν σκύλο, και θα ξεκινήσει την αναζήτηση σε εννέα μήνες. Μάλιστα, έχει ήδη αρχίσει να σκέφτεται ονόματα: Χελεν ή ίσως Μπάρμπαρα. Όπως είπε η ίδια, «μου αρέσουν τα απλά, κλασικά ονόματα για σκύλους». Κι αυτό είναι ένα κομμάτι της απόφασης που δεν χρειάζεται βιασύνη.
ΠΗΓΗ: nytimes.com
