Γράφει ο Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος Αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς ασφάλειας και στρατηγικής – Επικεφαλής Strategy International think tank
*
Στον σύγχρονο γεωπολιτικό διάλογο, η Δύση τείνει να διαβάζει τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τη ρωσική πολιτική μέσα από το δικό της, φιλελεύθερο και ορθολογικό πρίσμα. Ωστόσο, αυτό το ερμηνευτικό φίλτρο συχνά αποτυγχάνει να κατανοήσει τη ρωσική κοσμοαντίληψη, τον ρόλο της ιστορίας και τον τρόπο με τον οποίο το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί την προπαγάνδα για να διαμορφώσει τόσο εσωτερικές όσο και διεθνείς αντιλήψεις.
Ο Πούτιν δεν είναι ένας απλός αυταρχικός ηγέτης· είναι το προϊόν μιας πολιτικής παράδοσης που αντλεί από τη ρωσική αυτοκρατορική σκέψη, τη σοβιετική σχολή εξουσίας και τις ορθόδοξες αξίες. Όταν τον κρίνουμε με δυτικά πρότυπα, παραβλέπουμε τη ρωσική λογική του κράτους – μια λογική που δίνει έμφαση στο ιστορικό μεγαλείο, τη γεωπολιτική κυριαρχία και την πολιτισμική υπεροχή έναντι της Δύσης.
Η ρωσική προπαγάνδα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, δεν είναι απλώς εργαλείο πληροφόρησης ή παραπληροφόρησης· είναι στρατηγικό όπλο. Μέσω κρατικά ελεγχόμενων ΜΜΕ, διαδικτυακών δικτύων και πολιτιστικών αφηγημάτων, η Μόσχα προβάλλει μια εικόνα δύναμης, σταθερότητας και αποστολής. Η επίκληση στη ρωσική ιστορία, στην «αδικημένη» Ρωσία του 20ού αιώνα και στη «σχέση του λαού με τη γη» επανανοηματοδοτούνται για να δημιουργήσουν πολιτική νομιμοποίηση.
Το πρόβλημα για τη Δύση είναι ότι υποτιμά τη σοφιστικέ φύση αυτής της προπαγάνδας. Συχνά απορρίπτει τα ρωσικά αφηγήματα ως ψεύδη χωρίς να αναλύει τη λειτουργία και την απήχησή τους. Έτσι, καθίσταται ευάλωτη, όχι επειδή πιστεύει το αφήγημα, αλλά επειδή δεν το καταλαβαίνει. Ο Πούτιν εκμεταλλεύεται αυτό το χάσμα και εισχωρεί επικοινωνιακά στα κενά του δυτικού στρατηγικού στοχασμού.
Είναι καιρός να αρχίσουμε να διαβάζουμε τον Πούτιν όχι όπως θα θέλαμε να είναι, αλλά όπως πραγματικά είναι. Όχι με βάση τις δικές μας αξίες, αλλά με βάση τις δικές του στρατηγικές και την ιστορική του παράδοση. Μόνο τότε μπορούμε να κατανοήσουμε τις ενέργειές του και να χτίσουμε αποτελεσματικά στρατηγικά αντίβαρα απέναντι στη ρωσική επιρροή.
