Η σύγκλιση της αριστεράς, σχεδόν σύμπασας εκτός από την ΟΑΚΚΕ, με την ακροδεξιά στην Ελλάδα στην υποστήριξη της Ρωσίας φαίνεται περίεργη αλλά, αν δει κανείς την συναισθηματική στάση των ανθρώπων, είναι κατανοητή. Το συναίσθημα μάλλον είναι η βάση για την στάση τόσο των κομμουνιστών, όσο και των χριστιανών και των ανθρώπων που επικαλούνται την παράδοση αλλά και των «αντιεξουσιαστών». Μετά από το συναίσθημα έρχεται ένας μηχανισμός σκέψης που επιχειρεί να θεμελιώσει λογικά αυτήν την στάση. Καλώς ή κακώς αυτή είναι η λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Μπορείς να δεις την αντίφαση στην αρχική ανακοίνωση του ΚΚΕ «για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία». Το ΚΚΕ καταδίκασε «τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κι εξέφρασε την αλληλεγγύη του στον λαό της Ουκρανίας», αλλά όλες οι αποφάσεις όπου μετείχε ήταν εναντίον της στήριξης της Ουκρανίας. Η απόφαση αναφέρει ότι «οι λαοί της Ουκρανίας και της Ρωσίας, όπως και οι άλλοι λαοί της περιοχής, για 70 χρόνια ζούσαν και αγωνίστηκαν μαζί» [1]. Και προτείνει και δρα στην πράξη εναντίον κάθε υπεράσπισης της Ουκρανίας.
Ανάλογες είναι οι αποφάσεις των περισσότερων αριστερών κομμάτων και ομάδων εκτός από αυτούς που ευθυγραμμίζονται πλήρως με την Ρωσία, όπως ο Λαφαζάνης. Το ίδιο συμβαίνει με τον αντιεξουσιαστικό χώρο αλλά και την ακροδεξιά. Ο Βελόπουλος μάλιστα της Ελληνικής Λύσης το δήλωσε πρόσφατα ξεκάθαρα[2].
Παρόμοια είναι και η κατάσταση με τον χριστιανικό χώρο που, παραβλέποντας ότι και οι Ουκρανοί είναι και αυτοί ορθόδοξοι, έρχονται σε αντίθεση με το πατριαρχείο και την επίσημη θέση της εκκλησίας της Ελλάδας και σχεδόν ευθυγραμμίζονται με την θέση της Μόσχας περί «τρίτης Ρώμης»[3] εναντίον της πρωτοκαθεδρίας του ορθόδοξου πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.
Σε ένα βαθμό η στάση των Ελλήνων πηγάζει από την απέχθεια για τον αντίπαλο πόλο της Ρωσίας, τις ΗΠΑ. Ακόμα και από χώρους που είχαν αρνητική στάση απέναντι και στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας και την Ρωσία όπως και στο ΝΑΤΟ. Συμβαίνει και με πολλούς στρατιωτικούς που έχουν βρεθεί σε ασκήσεις και συσκέψεις του ΝΑΤΟ.
Απέναντι στις ΗΠΑ, οι Έλληνες έχουν δικαίως οργή για την στήριξη της χούντας και της Τουρκίας κατά την εισβολή στην Κύπρο. Αυτή η οργή γιατί όμως είναι μεγαλύτερη έναντι των Άγγλων που κατείχαν και ακόμα κατέχουν ένα τμήμα της Κύπρου, εφάρμοσαν μεγάλη βαρβαρότητα στον νησί κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο για την Ένωση με την Ελλάδα αλλά και την πολιτική του διαίρει και βασίλευε σε Ελλάδα και Κύπρο και συνέβαλαν στην έκρηξη του εμφυλίου πολέμου; Γιατί είναι μεγαλύτερη η οργή για τους Αμερικάνους από αυτήν έναντι των Γερμανών, των Ιταλών και των Βουλγάρων που είχαν καταλάβει την χώρα; Και μάλιστα οι 2 πρώτοι, επιπλέον, είχαν συνεργαστεί με τους Τούρκους στην Μικρά Ασία και σήμερα συνεργάζονται με την Τουρκία για οπλικά συστήματα, ενώ οι Γερμανοί δεν έδωσαν τις πολεμικές αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκάλεσαν αλλά ούτε και για την κλοπή του πλούτου της χώρας κατά την κατοχή.
Ίσως γιατί ενώ έχουμε ενδώσει πλήρως στον δυτικό πολιτισμό παραμένει στο φαντασιακό μας ένας άλλος δρόμος, ένας νεφελώδης δρόμος της ανατολής; Και ποια είναι αυτή η ανατολή; Είναι η εγκαθιδρυμένη ορθοδοξία ή ο πρώην «υπαρκτός σοσιαλισμός»;
Αυτός ο τεχνικός και καταναλωτικός πολιτισμός που μας θέλγει και μας ταλαιπωρεί συναισθηματικά απορρίπτεται ως αμερικάνικος, ενώ είναι παγκόσμιος. Μάλιστα ευδοκιμεί ακόμη περισσότερο στην ανατολή, την Ιαπωνία, την Ν. Κορέα και την Κίνα, ακόμα και σε μουσουλμανικές χώρες, ενώ αποτελεί το πρότυπο σχεδόν για τους πάντες σε όλον τον πλανήτη, όσον αφορά τα επίπεδα κατανάλωσης και την εισαγωγή της τεχνικής σε κάθε πτυχή της ζωής.
Η Ρωσία όμως σε σχέση με την ακατανόητη Κίνα προκαλεί την συμπάθεια. Αλλά δεν είναι ότι νομίζουμε. Όπως στην «κομουνιστική» ακόμα Κίνα, η στροφή προς τις κινέζικες ρίζες δεν πήγε προς τον Κομφουκιανισμό αλλά στην Νομοκρατία, έτσι και στην Ρωσία δεν υπάρχουν στοιχεία που να δικαιολογούν ηθική υπεροχή έναντι της δύσης. Και οι δύο αυτές μεγάλες δυνάμεις βαρύνονται με την αυταρχική συμπεριφορά τους τόσο προς τον λαό τους όσο και στους άλλους λαούς.
Στην Ελλάδα, όμως, όσοι έχουν γεννηθεί πριν την πτώση της χούντας και έχουν κάποια έστω αμυδρή ανάμνηση της κατάστασης πριν την κατάρρευση του κομμουνιστικού στρατοπέδου, το 1989, σκέφτονται ακόμα με τους όρους της αντίθεσης του καπιταλιστικού με τον κομμουνιστικό κόσμο. Όμως κομμουνισμός πλέον δεν υπάρχει ούτε και στην κατ’ όνομα κομμουνιστική Κίνα, πολλώ δε μάλλον στην Βόρεια Κορέα όπου ο κομμουνισμός ήταν απλώς το πρόσχημα του Κιμιλσουνγκισμού[4], όπως και σε παρόμοιες καταστάσεις δικτατοριών στην Αφρική. Στον νου των νοσταλγών όμως η Ρωσία είναι κομμουνιστική ή πρώην κομουνιστική. Φέρει συνεπώς μια ηθική υπεροχή και ας κατέρρευσε ή αλλοιώθηκε η πορεία προς τον κομμουνισμό, με τον θάνατο του Λένιν, σύμφωνα με τους τροτσκιστές, με τον θάνατο του Στάλιν, σύμφωνα με τους σταλινικούς και τους μαοϊκούς, ή με την γκλάσνοστ και την περστρόικα του Γκορμπατσώφ σύμφωνα με τους συμπορευόμενους σε κάθε περίπτωση με την πατρίδα του κομμουνισμού.
Το ότι οι Ρώσοι προσπάθησαν να εγκαθιδρύσουν ένα πολιτικό σύστημα ισότητας τους δίνει ένα φωτοστέφανο, ακόμα και την εποχή όπου κυριαρχεί ένα διεφθαρμένο σύστημα που παραλύει την κοινωνία, όπως πολύ καλά αποτυπώνεται στην ταινία Λεβιάθαν. Το ότι σήμερα η πολιτική του Πούτιν εδράζεται σε μεγάλο βαθμό στον εθνομπολσεβικισμό του Ντούγκιν[5] που εισάγει ιδέες φασιστικές σε μια προσπάθεια ανάπτυξης του ρωσικού εθνικισμού ως του κρατικού δόγματος μιας μεγάλης δύναμης για την διαμόρφωση της Ευρασιατικής κυριαρχίας, μπορεί να είναι ψιλά γράμματα για κάποιους.
Αρκεί που εναντιώνεται στην φιλελεύθερη δημοκρατία για να προσελκύσει το ενδιαφέρον ακόμα και του αμερικάνικου κινήματος MAGA που συσπειρώνεται πίσω από το σύνθημα «πρώτα η Αμερική»[6]. Η εναντίωση στον φιλελευθερισμό είναι κοινή στους κομμουνιστές και στους συντηρητικούς δεξιούς που, ανεξάρτητα από το οικονομικό σύστημα που στηρίζουν το μίγμα δηλαδή οικονομικού φιλελευθερισμού και κρατικής παρέμβασης, αντιδρούν στον woke παραλογισμό. Για τους κλασικούς συντηρητικούς, το woke ρεύμα και οι queer καταστάσεις του κοινωνικού φύλου μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με αυταρχισμό. Γι’ αυτούς ο Πούτιν έφτιαξε ξανά το κράτος που διαλύονταν. Καθώς λοιπόν σημασία έχει η αποτελεσματικότητα παραβλέπεται η έλλειψη δημοκρατίας καθώς θεωρούν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία της δύσης ελλιπή, υποκριτική και επικίνδυνη έναντι των αξιών. Προτιμούν τον αυταρχισμό που διατηρεί κάποιες κοινοτικές αρχές και καταστέλλει τις νεωτερικότητες.
Το woke κίνημα ξεκινάει από την ενοχή για τον ρατσισμό, την καταπίεση και την εξόντωση των φυλών που έκανε ο λευκός άνθρωπος. Στην Αμερική, βόρεια και νότια, κατέστρεψε τους πολιτισμούς των ιθαγενών, τους εξόντωσε και τους πήρε την γη. Αυτή η ενοχή έγινε επιθετικότητα εναντίον του λευκού άνδρα που πρέπει να υποκλιθεί να υποχωρήσει και να παραχωρήσει προνόμια σε άλλους/ες/α λόγω φυλής, φύλου, κοινωνικού φύλου κλπ. Το woke ρεύμα, με την έντονη ανάπτυξη για μια δεκαετία μέχρι σήμερα που εκπνέει, προσπαθούσε να αντιστρέψει τα πράγματα και να βάλει στην τελευταία θέση τον κάθε λευκό άνδρα ανεξάρτητα από την αξία του στον κάθε τομέα ή τις κοινωνικές θέσεις του. Έγινε επίσης επιθετικότητα ενάντια σε οτιδήποτε μπορεί να θυμίζει έστω και λίγο καταστάσεις βίας και δουλείας με αποτέλεσμα να απαγορεύονται ακόμη και ο Όμηρος και ο Σαίξπηρ στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά ή να γκρεμίζονται αγάλματα.
Απέναντι σε αυτές τις εξαλλοσύνες, το κοινωνικό εκκρεμές οδήγησε στην ανάπτυξη του συντηρητισμού. Έρχεται λοιπόν η Ρωσία και προπαγανδίζει ότι αυτά δεν συμβαίνουν στην Ρωσική επικράτεια. Και προφανώς δεν συμβαίνουν, εκτός από κάποια ποπ φεστιβάλ, όπου αντιγράφουν ενδυματολογικά τις προκλητικές εμφανίσεις των δυτικών σταρ. Η Ρωσία προβάλει ότι είναι χριστιανική, κοινωνικά συντηρητική και ότι ενδιαφέρεται για τους πολίτες της. Η ανασύσταση της Ρωσικής αυτοκρατορίας θα φέρει τον κόσμο στις παλιές αξίες.
Οι Έλληνες νομίζουν ότι η Ρωσική Αυτοκρατορία ήταν κάτι σαν την Βυζαντινή, διαλλακτική και συμπεριληπτική. Ουδέν όμως ψευδέστερο αυτού. Η Ρωσική Αυτοκρατορία που δημιουργήθηκε μετά από αιματηρούς μακροχρόνιους πολέμους μεταξύ σλάβικων κρατιδίων ενσωμάτωσε πολλούς πολιτισμούς. Οι μη σλάβικες φυλές που πριν πιέζονταν από τους Μογγόλους σχεδόν εξαφανίστηκαν από τους Ρώσους. Από την Καρελία, δίπλα στην Φιλανδία μέχρι το Βλαδιβοστόκ πολλές φυλές έπαψαν να υπάρχουν. Μόνο για λίγα χρόνια, επί Λένιν, αναγνωρίστηκαν ορισμένες εθνότητες οι οποίες καταπιέστηκαν στην συνέχεια από τον Στάλιν. Τα γνωρίζουμε και εδώ από τις διώξεις και τις αναγκαστικές μετακινήσεις των ποντίων αλλά και των αριστερών που βρέθηκαν στα εδάφη της ΕΣΣΔ.
Η καταπίεση των μη ρωσικών φυλών ήταν η σκιά του κομμουνιστικού καθεστώτος. Στην Ουκρανία, επί Λένιν ακόμα, πέθαναν από την πείνα 1921-1923 περίπου εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανοί λόγω των επιτάξεων των σιτηρών που παράγονταν στις πεδιάδες της για να σταλούν στην Μόσχα και την Πετρούπολη, ενώ 10 χρόνια αργότερα με το πρόγραμμα κολεκτιβοποίσης του Στάλιν πέθαναν τουλάχιστον 6 εκατομμύρια αγρότες. Το γεγονός αυτό ονομάστηκε Χολοντομόρ και οι Ουκρανοί το θεώρησαν γενοκτονία και είναι από τους βασικούς λόγους που δεν θέλησαν να συμμετάσχουν ούτε στην ΕΣΣΔ ούτε στην Ρώσικη Ομοσπονδία μετά το 1989. Φαίνεται ότι οι δύο λαοί δεν έζησαν μαζί αρμονικά 70 χρόνια, όπως γράφει η ανακοίνωση του ΚΚΕ.
Στην Ρώσικη Αυτοκρατορία, από το 17o αιώνα οι φυλές που ήταν σαμανιστές είχαν την ίδια τύχη με αυτήν των ινδιάνων της βόρειας Αμερικής. Όπως βλέπουμε στην μελέτη του Mircea Eliade για τον Σαμανισμό[7] υπήρχαν πολλές φυλές στην Σιβηρία και την Μογγολία που είχαν νομαδικό πολιτισμό και θρησκεία ανάλογη των ινδιάνων. Τους μελέτησαν ανθρωπολόγοι και γεωγράφοι αλλά το κράτος τους εξαφάνισε ως ιδιαιτερότητες όπου ήταν λίγοι αριθμητικά. Ότι δεν έκαναν οι Ρομανώφ το έκαναν οι κομμουνιστές με την αναγκαστική επιβολή, με τα «σοβιέτ συν εξηλεκτρισμός» και την διδασκαλία μόνο των ρωσικών όπου δεν υπήρχε μεγάλη μειονότητα. Καθώς ήταν ενσωματωμένες περιοχές ήδη στην ρωσική επικράτεια δεν έγινε γνωστό τίποτα, διότι η αλλαγή που συνέβη δεν ήταν ανάλογη με την κατάληψη π.χ. του Θιβέτ από την Κίνα με πόλεμο. Η κατάληψη των εδαφών είχε ήδη πραγματοποιηθεί στις αρχές του 19ου αιώνα. Τα εδάφη ήταν ακόμη άγνωστα όταν ο αναρχικός πρίγκηπας Κροπότκιν πήγε στην περιοχή του Αμούρ και την Ανατολική Σιβηρία και έκανε γεωγραφικές αποτυπώσεις.
Οι ιδιαίτερες περιοχές ενσωματώθηκαν από τον Λένιν ως αυτόνομες περιοχές με δικά τους Σοβιέτ. Στην συνέχεια αυτή η κατηγοριοποίηση παρέμεινε με μικρές αλλαγές μέσα στην ΕΣΣΔ. Κάποιες συγκρούσεις έγιναν μετά την πτώση του κομουνιστικού καθεστώτος και για τον λόγο αυτό δεν δημιουργήθηκε επισήμως Ρωσικό κράτος αλλά Ρωσική Ομοσπονδία.
Οι διαφορετικές φυλές και πολιτισμοί ενσωματώθηκαν χάνοντας γλώσσα και πολιτισμό και οι περισσότεροι δηλώνουν Ρώσοι, εκτός από τους μουσουλμάνους που είχαν αναπτύξει ισχυρές εθνικές κοινότητες. Το ισλάμ ήταν το άλλο στοιχείο που επίσης εξαφάνισε πολιτισμούς και παραδόσεις και αντιπροσωπεύει το 10% της Ρωσικής ομοσπονδίας. Η διαφορετικότητα των πολιτισμών και των γλωσσών έχει σχεδόν εκλείψει όπου δεν υπάρχει καθεστώς αυτόνομης δημοκρατίας. Παραμένουν όπως υπολείμματα όπως διαπιστώνουμε από την ύπαρξη 3,5% ινδουιστών, 4% βουδιστών και 4.5% αυτόχθονων θρησκειών, σύμφωνα με την wikipedia, που βρίσκονται σε συγκεκριμένες περιοχές.
Στην Ρωσική Ομοσπονδία η πορεία ενσωμάτωσης εξακολουθεί ακόμη και σήμερα. Οι άνθρωποι στις περιφέρειες προτιμούν να δηλώνουν Ρώσοι παρά μέλη μειονότητας. Η ενσωμάτωση μάλιστα εξελίσσεται ακόμη και εκτός Ρωσίας. Τα παιδιά ενός Μολδαβού και μιας Γκαγκαούζας που ζουν στην Ελλάδα δηλώνουν Ρώσοι, αλλιώς θα αισθάνονταν οι ίδιοι κάπως σαν αγροίκοι βλάχοι ή γύφτοι μπροστά στο ρωσικό μεγαλείο.
Οι ορθόδοξοι βλέπουν στην Ρωσία την ανάκαμψη του χριστιανισμού και ελπίζουν σε μια ανάκαμψη και στην χώρα μας. Όμως αυτό βασίζεται σε περίεργες κατασκευές. Η οικογένεια των Ρομανώφ που διακρίνονταν για την καταπίεση του λαού και μη χριστιανικές πρακτικές όπως η σχέση τους με τον Ρασπούτιν χαρακτηρίστηκε ως «Άγιοι Βασιλομάρτυρες Ρομάνωφ» και αυτό στηρίχθηκε και στην Ελλάδα από επιδραστικούς εκκλησιαστικούς κύκλους.
Ο Ρώσος πατριάρχης Κύριλλος προσπαθεί να αναδειχθεί πρώτος στην ιεραρχία και σαμποτάρει κάθε προσπάθεια ενότητας των ορθοδόξων. Σαμποτάρισε την Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης η οποία συνήλθε μετά από προσπάθειες ενός αιώνα, το 2016, παρά το ότι δεν είχε συμπεριληφθεί το ζήτημα του αυτοκεφάλου της Ουκρανικής Ορθόδοξης εκκλησίας. Δήλωσε ότι τα πυρηνικά όπλα δημιουργήθηκαν υπό «άφατη θεία πρόνοια»[8]. Δημιουργεί παράλληλες δομές σε χώρες που δεν είναι της δικαιοδοσίας του και έχει κατηγορηθεί για την αίρεση του εθνοφυλετισμού. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο επηρεάζει μονές και επισκόπους που φαίνεται ότι θαυμάζουν την λάμψη και το χρήμα του ρωσικού πατριαρχείου. Έτσι πολλοί άμεσα και έμμεσα επηρεαζόμενοι χριστιανοί, σε Ελλάδα και Κύπρο, προσβλέπουν στους Ρώσους σαν το ξανθό γένος που θα στηρίξει τον ελληνισμό.
Σήμερα η Ρωσική Ομοσπονδία εμφανίζεται περίπου ως αυτοκρατορία με μονοδιάστατα χαρακτηριστικά που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο διακυβέρνησης. Το τεράστιο αυτό έδαφος, με μόνο 146 εκατομμύρια κατοίκους, διοικείται με ένα πολύπλοκο σύστημα με αυταρχισμό και πλήρη έλεγχο κάθε αντιπολιτευτικής φωνής. Έχει καταφέρει όμως να πείσει ότι είναι αδικημένη από την δύση. Με ένα τεράστιο δίκτυο προσπαθεί να επηρεάσει ιδεολογικά τις κοινωνίες στην δύση βασιζόμενη στην κούραση και το άγχος που προκαλεί ο οικονομικός φιλελευθερισμός και η απέχθεια στα περίεργα ρεύματα που αναπτύσσονται. Με πολλά χρήματα αλλά με σαφώς λιγότερα πολιτικά μέσα από την εποχή της ΕΣΣΔ επηρεάζει μέσα ενημέρωσης και στηρίζει κόμματα και ομάδες σε διαφορετικά πολιτικά φάσματα. Προτείνει, αντί για δημοκρατία, αυταρχισμό τον οποίο το κουρασμένο ακροατήριο κάθε ιδεολογίας τον εκλαμβάνει διαφορετικά, ως επιστροφή στην ορθοδοξία, στον κομμουνισμό, στις παλιές αξίες. Για δημοκρατία θα μιλάμε τώρα;
Οι Έλληνες είναι απογοητευμένοι από το πολιτικό σύστημα. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο πιο ανησυχητικό. 22% των Ελλήνων εμφανίζεται σε πρόσφατη δημοσκόπηση να δηλώνει ότι η Δημοκρατία δεν είναι το καλύτερο πολίτευμα[9]. Και το ποσοστό αυτό φτάνει το 36% σε ηλικίες κάτω των 35 ετών.
[1] Αποσπάσματα από την «Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία» της 12/3/2022 : «Η αληθινή αλληλεγγύη στους λαούς της Ουκρανίας και της Ρωσίας, των άλλων γειτονικών λαών είναι ο αγώνας σε κάθε χώρα ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, η πάλη ενάντια στην εμπλοκή της κάθε χώρας σε αυτόν. Είναι η καταδίκη της στρατιωτικής επέμβασης της Ρωσίας, αλλά και η καταδίκη των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ που πυροδοτούν τον πόλεμο.»
«Το ΚΚΕ απευθύνεται σήμερα στους εργαζόμενους, στους νέους, στις νέες, στους αυτοαπασχολούμενους, στους αγρότες, στις γυναίκες, σε όλο τον ελληνικό λαό. Τους καλεί σε επαγρύπνηση και συναγερμό ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την ελληνική εμπλοκή.
Η απάντηση υπέρ των συμφερόντων του λαού μας δεν βρίσκεται στο να συστρατευτούμε ως λαός και χώρα με τον ένα ή τον άλλο ιμπεριαλιστικό πόλο. Δεν θα διαλέξουμε στρατόπεδο ληστών» https://www.902.gr/eidisi/politiki/289147/i-apofasi-tis-ke-toy-kke-gia-ton-imperialistiko-polemo-stin-oykrania
[2] https://www.liberal.gr/politiki/k-belopoylos-exo-apo-tin-eyropaiki-enosi-poy-kanei-polemo-me-ti-rosia
[3] Μετά τον γάμο του Ιβαν Γ’ με την Σοφία Παλαιολογίνα, ανιψιά του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, διατυπώθηκε η θεωρία για την Τρίτη Ρώμη, αφού η δεύτερη κατακτήθηκε από τους Τούρκους.
[4] Στο μυαλό των ελίτ της Βόρειας Κορέας https://ardin-rixi.gr/archives/208411
[5] Αλεξάντρ Ντούγκιν: Μια κλασική περίπτωση ενός εγχειρήματος ιδεολογικού χαρακτήρα Νέος Ερμής ο Λόγιος τ. 24,2022. Απόσπασμα αυτού του κειμένου στον σύνδεσμο: https://ardin-rixi.gr/archives/266819
[6] Αλεξάντερ Ντούγκιν: Ο Ρώσος φιλόσοφος που προσελκύει το MAGA και προκαλεί αντιδράσεις. https://www.lifo.gr/now/world/o-alexanter-ntoygkin-o-rosos-filosofos-poy-proselkyei-maga-kai-prokalei-antidraseis
[7] Mircea Eliade. Σαμανισμός. Ο Σαμανισμός και οι αρχαϊκές τεχνικές της έκστασης. 363 σελ. Εκδόσεις Χατζηνικολή.
[8] Σοβιετικοί επιστήμονες «δημιούργησαν όπλα υπό την προστασία του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ επειδή, με την άφατη πρόνοια του Θεού, αυτά τα όπλα δημιουργήθηκαν στο μοναστήρι του Αγίου Σεραφείμ», είπε ο Κύριλλος. «Χάρη σε αυτή τη δύναμη, η Ρωσία παρέμεινε ανεξάρτητη και ελεύθερη και, φυσικά, πρέπει όλοι να αγαπάμε αυτό το αξιοσημείωτο κατόρθωμα των επιστημόνων μας, που ουσιαστικά έσωσαν τη χώρα, στις καρδιές και τις αναμνήσεις μας». https://www.newsweek.com/patriarch-kirill-nuclear-weapons-russia-1836950
[9] https://qed.gr/%ce%b7-%cf%80%cf%84%cf%8e%cf%83%ce%b7-%ce%b5%ce%bc%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%83%cf%8d%ce%bd%ce%b7%cf%82-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%b8%ce%b5%cf%83%ce%bc%cf%8e/
