Αφού επί δεκαετίες το ελληνικό κράτος—η γνωστή Μαριωρή™ του ευρωπαϊκού σαλονιού—έκανε παρέλαση με ξεκούμπωτο πουκάμισο και παντόφλα, αποφάσισε τώρα να βάλει φερετζέ: τα ιδιωτικά ή άλλως «μη κρατικά» Πανεπιστήμια, ενώπιον μιας ΕΘΑΕΕ που ανθίσταται, ματαίως.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Δηλαδή, τί έλειπε από το ημικατεστραμμένο αυτό οικοδόμημα που λέγεται ελληνική ανώτατη εκπαίδευση; Μια ιδιωτική πτέρυγα για να χωρέσει λίγη ακόμα πελατειακή αποφορά, με πανεπιστημιακά φροντιστήρια παροχής αγγλόγλωσσων «προκάτ» course papers, MBA στην «Αριστοτεχνική Ηγεσία», μεταπτυχιακά στη «Διοίκηση Θετικής Ενέργειας», και «μαυρογιαλούρους» να συμμετέχουν σε «graduation ceremonies» ως πολιτικοί παρατρεχάμενοι ή και ως φαφλατάδες «keynote speakers».
Κάποτε μιλούσαμε για Ι.Χ. Πρυτάνεις, με τον μακαρίτη τον Τύπο1 να αναρωτιέται πώς γίνεται να έχει ο καθένας το μαγαζάκι του, να διοικεί το κολλέγιό του σαν να είναι οικογενειακή επιχείρηση καφετέριας, και να φωνάζει «μη μου τους κύκλους τάραττε» κάθε φορά που ένας δημοσιογράφος έψαχνε (ή ένας εισαγγελέας ήλεγχε) αν οι χρυσές πιστωτικές κάρτες του «ιδρύματος» πήγαιναν σε ακαδημαϊκά βιβλία ή σε ψώνια από τον Καίσαρη.
Και μετά, στη χρυσή δεκαετία του 2000 και των Ολυμπιακών Αγώνων (μεγαλεία!), έσκασε το πολύκροτο σκάνδαλο του(δημόσιου) Παντείου Πανεπιστημίου: Στη χρυσή εποχή των «εκσυγχρονιστών», κάποιοι «Δ.Χ. Πρυτάνεις» και διοικητικοί του δημοσίου τίναζαν στον αέρα τη μπάγκα των ευρωπαϊκών κονδυλίων, στέλνοντας εικονικά τιμολόγια για ανύπαρκτες μελέτες, ενώ τα ευρωπακέτα «απορροφούνταν», σύμφωνα με τα πορίσματα, σε πολυτελή SUV (Porsche Cayenne και δεν συμμαζεύεται), δερμάτινες πολυθρόνες, και, φήμες λένε, ένα ιδιωτικό νησί που τελικά ήταν εξοχικό στη Βούλα.
Η Δικαιοσύνη έκανε τη δουλειά της αργά—ελληνικά. Κάποιοι καταδικάστηκαν. Οι περισσότεροι… διορίστηκαν αλλού. Με αίσθηση της κλασικής εννοίας του μέτρου2 (λέμε τώρα), η Δικαιοσύνη περιόρισε τις ποινικές διώξεις μόνον κατά των ακαδημαϊκών αεριτζήδων του Παντείου—λες και οι κρατικοδίαιτοι συνάδελφοί τους σε άλλα ΑΕΙ ήσαν όλοι (μα όλοι!) «παρθένες Μαρίες»—γιατί αλλιώς θα κινδυνεύαμε, λέει, να καταργήσουμε την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα.
Εκσυγχρονισμός, κι όποιον πάρει ο Χάρος
Και σήμερα η Μαριωρή™, αφού έκανε μια πτώχευση-πασαλείμματα, μπήκε στα μνημόνια με ενθουσιασμό και βγήκε με… πτυχίο διεθνούς ανυποληψίας, αποφασίζει τώρα να «εκσυγχρονιστεί» εισάγοντας θεσμικά τα Ι.Χ. Πανεπιστήμια. Ναι, γιατί ο ιδιωτικός τομέας, όπως απέδειξαν περίτρανα τα κολλέγια-φωτοτυπάδικα, έχει τεράστια εκπαιδευτική εμπειρία στη μαζική παραγωγή πτυχίων σε PowerPoint, με ειδίκευση στο «Fake it till you make it».
Μηχανικοί που δεν μπορούν να αλλάξουν λάμπα, νομικοί που δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν το Σύνταγμα από τον τηλεφωνικό κατάλογο, καθηγητές που διδάσκουν «ψυχολογία της ευημερίας» χωρίς να μπορούν να διαχειριστούν το ίδιο τους το άγχος, οικονομολόγοι που ακόμη να καταλάβουν τι έγινε το 2008-2010, και προσεχώς ιατροί χειρούργοι του τύπου «ο τρελός με το πριόνι», κι όποιον πάρει ο Χάρος,—όλα αυτά τα καραγκιοζιλίκια made in Greece, τώρα και με franchise.3
Αριστειολαγνεία με διεθνές άρωμα
Αλλά η Μαριωρή™ δεν σταματά εκεί. Φορώντας τον νέο της φερετζέ, δηλώνει ότι έτσι «διεθνοποιεί» την ανώτατη εκπαίδευση. Πώς; Με ξένα πτυχία σε οικονομική συσκευασία δώρου (2 πτυχία στο κόστος του ενός), και ντόπιους καθηγητές που έχουν κάνει τις διαλέξεις τους copy-paste από YouTube videos. Η αριστεία, λένε, θα θριαμβεύσει. Προφανώς, όπως θριάμβευσε και στα δημόσια ΑΕΙ, όπου κάποιοι πρυτάνεις θεωρούσαν την έννοια «λογιστικός έλεγχος» συνωμοσία των κακών ξένων που ζηλεύουν τη σοφία του Ελληνικού Πνεύματος, ενώ κάποιοι άλλοι ξενοσπουδασμένοι συνάδελφοί τους αναβάθμιζαν τον Κορυδαλλό ακαδημαϊκά σε διεθνές επίπεδο, τιμώντας τον δεόντως με τον πολυετή εγκλεισμό τους.
Από τη μια, τα δημόσια ιδρύματα να βυθίζονται σε γραφειοκρατία, ιδιοτέλεια και λαϊκισμό. Από την άλλη, τα ιδιωτικά—μεταλλαγμένα σε δήθεν μη κερδοσκοπικά—να ξεπηδούν σαν ταχυδακτυλουργικά λαγουδάκια με λογότυπα τύπου University of Gastouni – London Branch. Κάπου ανάμεσα, οι φοιτητές να παλεύουν με 100 σελίδες υποχρεωτικής βιβλιογραφίας από σημειώσεις του 1983, ανανεωμένες μόνο με blanco. Όσον αφορά δε στη συνταγματική νομιμότητα και το άρθρο 16, θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου.
Η ΕΘΑΑΕ ανθίσταται, ματαίως
Κι εκεί, μέσα στο διονυσιακό πανηγύρι της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης αλά καρτ, όπου κυριολεκτικά χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα, μία Αρχή προσπαθεί απεγνωσμένα να κρατήσει τη σοβαρότητά της: η ΕΘΑΑΕ. Η καημένη η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης—που κάποιοι τη φαντάζονται σαν έναν συνδυασμό Άρειου Πάγου και Βατικανού—τόλμησε πρόσφατα το ανήκουστο: να απορρίψει το 50% των αιτήσεων για παραρτήματα κολλεγίων τύπου University of Upper Trikala – Liverpool Division.
Μα είναι δυνατόν; Ποιοι νομίζουν ότι είναι οι κύριοι και οι κυρίες αυτής της Aρχής; Δεν ξέρουν σε ποια μπανανία βρίσκονται; Το αποτέλεσμα είναι σουρεαλιστικό και συνάμα μαθηματικά προδιαγεγραμμένο: πολιτικές πιέσεις και διακριτικά τηλεφωνήματα από κάποιους «ανήσυχους» βουλευτές και υφυπουργούς, που απλώς «αναρωτιούνται» γιατί να στερήσουμε από την επαρχία μας το Harvard of Agrinio, ή από την ωραία πόλη μας τοSorbonne des faubourgs d’Aigáleo που θα αναβάθμιζε σε Γάλλους πτυχιούχους κάποιους δημότες του Αιγάλεω ή και της ευρύτερης περιοχής Πειραιώς και περιχώρων.
Ας μη γελιόμαστε: όλες οι αιτήσεις θα εγκριθούν. Όλες. Η πρώτη εξάδα άμεσα, με την πρώτη φάση αδειοδότησης από τη ματαίως ανθισταμένη ΕΘΑΕΕ, και οι υπόλοιπες σε λίγους μήνες, μόλις η σκόνη καταλαγιάσει. Γιατί η κάθε Gastouni δεν μπορεί να μην διαθέτει το δικό της London Branch, ώστε οι γόνοι ψιλοευκατάστατων ιθαγενών να αισθάνονται ότι σπουδάζουν στο εξωτερικό, έστω και εικονικά, με εσωτερικό τιμολόγιο. Αυτή η ψευδαίσθηση στην εποχή της Α.Ι. και του virtual reality θα συνεχίσει να καλλιεργείται και από τα ευρωπαϊκά εικαστικά κάθε κολλεγιακού website φτιαγμένου στο Wix, σύμφωνα με υπερσύγχρονες προδιαγραφές τής ξεπεσμένης αστικής τάξης—ή ότι απέμεινε απ’ αυτή στη μνημονιακή Μεταπολίτευση κατά το «εδώ είναι Μπαλκάνια δεν είναι παίξε-γέλασε». Αλλωστε, τί πιο ευρωπαϊκό από ένα ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα με ψηφιακά ανηρτημένη τη σημαία των πάλαι ποτέ κραταιών αποικιοκρατών, της Βρετανίας ή της Γαλλίας, άντε και της Γερμανίας για τους δεξιόστροφους φιληκόους;
Μπροστά σε τέτοιο ευρωπαϊκό μεγαλείο, η ΕΘΑΑΕ το μόνο που θα μπορέσει τελικά να κάνει είναι να παρακολουθεί τον εκπαιδευτικό κατήφορο φορώντας το καλύτερο της σακάκι, προσποιούμενη ότι κρατά πρακτικά συνεδρίασης και όχι χαρτομάντηλα για κλάματα.
Ακόμα και τα λίγα εγκριθέντα μη κρατικά πανεπιστήμια αυτόν τον μήνα, παρ’ όλες τις καλές ίσως αρχικές τους προθέσεις, θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν και αυτά το ευγενές άθλημα της ακαδημαϊκής σοβαρότητος αργά ή γρήγορα, μόλις δηλαδή διαπιστώσουν ότι η «ανεξάρτητη» πλην όμως κρατικοδίαιτη ΕΘΑΕΕ, πανταχόθεν πιεζομένη, τελικά θα ενδώσει, εκφυλιζόμενη σε απλό τροχονόμο της ανεξέλεγκτης εισόδου κολλεγίων στον χορό των μη κρατικών πανεπιστημίων, όπου όλοι οι καλοί Ι.Χ. Πρυτάνεις θα χωράνε από του χρόνου, ή το πολύ του παραχρόνου. Εδώ είναι Μαριωρή™, δεν είναι παίξε-γέλασε.
«Νέα Εποχή» για την Παιδεία, με πιστοποίηση
Το νέο πανηγυράκι αντιπερισπασμού της κοινής γνώμης στήθηκε, καθώς η ξιπασμένη Μαριωρή™ βουλιάζει πλέον στο κέντρο, στον βούρκο της διαφθοράς και της ηττοπάθειας, ντυμένη με τον φερετζέ της ψευδοαξιοπρέπειας και κρατώντας ένα ταμπελάκι «Νέα Εποχή για την Παιδεία». Κρίμα που πίσω από το ταμπελάκι φαίνεται ακόμα το ξεφτισμένο σακάκι του πελατειασμού και της λαμογιάς, καθώς η Μαριωρή™ συνεχίζει αμετανόητη να αλληθωρίζει, κλείνοντας το μάτι στους άμοιρους νέους για βόλεμα σε ένα άχρηστο δημόσιο—διαχρονικό δανειακό ικέτη των χρηματοοικονομικών αγορών, και από το 2010 στο έλεος των διεθνών τραπεζιτών για μόνο «99 χρόνια».
Μα καλά, δεν ντρέπονται;
Όχι βέβαια. Έχουν… accreditation.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Από γλωσσολογική άποψη, ο όρος «Ι.Χ. Πρυτάνεις» πρωτοεισήχθη ως συμβολικός νεολογισμός στην ελληνική γλώσσα από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ στις 23 Αυγούστου 1991.
2 John D Pappas (2014). The Concept of Measure and the Criterion of Sustainability. The St. John’s Review (Annapolis, MD, USA), 56.1:74-94. DOI: https://doi.org/10.5281/ZENODO.15465422
3 Από ιστορική άποψη, ο θεσμός της διεθνούς ακαδημαϊκής δικαιόχρησης (international academic franchise), παγκοσμίως καθιερωμένος σήμερα, είναι ελληνική πατέντα, που αναπτύχθηκε και πρωτοεφαρμόσθηκε ενδόξως στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το 1990-1991—περί αυτού σε προσεχές άρθρο, κάπως σοβαρότερο από το παρόν χρονογράφημα.
