Η Χαμάς παρακολουθούσε την πολιτική δραστηριότητα, τις αναρτήσεις στο Διαδίκτυο και προφανώς ακόμη και τις ερωτικές ζωές. Οι Παλαιστίνιοι είχαν κολλήσει ανάμεσα σε έναν ισραηλινό αποκλεισμό και μια κατασταλτική δύναμη ασφαλείας. Φανταστείτε έναν ολάκερο λαό με την πλάτη στον τοίχο, στην περίκλειστη Λωρίδα της Γάζας, να περιφέρεται μέσα σ ’αυτήν, να προσπαθεί να δημιουργήσει ζωή, φυσιολογική, σαν αυτή που προσπαθούμε εμείς ‘δω πέρα και να παρακολουθείται ταυτόχρονα από ομοεθνείς, να παραβιάζονται τα πάσης φύσεως ανθρώπινα δικαιώματα και να του αρνούνται κάθε ίχνος ιδιωτικής ζωής.
Ο επί σειρά ετών ηγέτης της Χαμάς Yahya Sinwar , όσο ζούσε επέβλεπε εδώ και χρόνια μια μυστική αστυνομική δύναμη στη Γάζα που παρακολουθούσε καθημερινά Παλαιστίνιους και έφτιαχνε αρχεία για νέους, δημοσιογράφους και όσους επέκριναν την ηγεσία της Χαμάς, σύμφωνα με αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών και μια σειρά εσωτερικών εγγράφων που εξετάστηκαν από την εφημερίδα The New York Times.
Η μονάδα, γνωστή ως Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας, βασιζόταν σε ένα δίκτυο πληροφοριοδοτών της Γάζας, ορισμένοι από τους οποίους κατέδιδαν τους γείτονές τους στην αστυνομία. Άνθρωποι καταχωρήθηκαν στα αρχεία ασφαλείας επειδή συμμετείχαν σε διαδηλώσεις ή άσκησαν δημόσια κριτική στη Χαμάς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα αρχεία υποδηλώνουν ότι οι αρχές παρακολουθούσαν τους ανθρώπους για να καθορίσουν εάν είχαν ρομαντικές σχέσεις εκτός γάμου.
Η Χαμάς είχε για πολύ καιρό δημιουργήσει ένα καταπιεστικό σύστημα διακυβέρνησης στη Γάζα, και πολλοί Παλαιστίνιοι εκεί γνώριζαν ότι οι αξιωματούχοι ασφαλείας τους παρακολουθούν στενά. Όμως μια παρουσίαση 62 διαφανειών για τις δραστηριότητες της Γενικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, που εντοπίστηκε λίγες μόνο εβδομάδες πριν από την επίθεση στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, αποκαλύπτει το βαθμό στον οποίο η εν πολλοίς άγνωστη μονάδα διείσδυσε στις ζωές των Παλαιστινίων.
Τα έγγραφα έδειξαν ότι οι ηγέτες της Χαμάς, παρόλο που ισχυρίζονταν ότι εκπροσωπούν τον λαό της Γάζας, δεν ήταν διατεθειμένοι να ανεχτούν ούτε μια μυρωδιά διαφωνίας. Αξιωματούχοι ασφαλείας παρακολουθούσαν δημοσιογράφους και άτομα που υποπτεύονταν για «ανήθικη» συμπεριφορά. Οι πράκτορες κατέγραφαν την κριτική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την διέγραφαν με όσα μέσα διέθεταν και αναζητούσαν τρόπους δυσφήμισης των πολιτικών αντιπάλων. Οι πολιτικές διαμαρτυρίες θεωρούνταν ως απειλές που έπρεπε να υπονομευθούν.
Οι απλοί καθημερινοί κάτοικοι της Γάζας ήταν παγιδευμένοι πίσω από το τείχος ενός ακρωτηριασμένου αποκλεισμού του Ισραήλ και κάτω από τον αντίχειρα και τη συνεχή επιτήρηση μιας δύναμης ασφαλείας. Αυτό το «δίλημμα» συνεχίσθηκε από την 7/10/2023, με την επιπρόσθετη απειλή ισραηλινών χερσαίων στρατευμάτων και αεροπορικών επιδρομών.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με βομβαρδισμό από την κατοχή και καταστροφές από τις τοπικές αρχές», δήλωνε σε τηλεφωνική συνέντευξη από τη Γάζα ο Ιhab Fasfous, δημοσιογράφος στη Λωρίδα της Γάζας που καταγράφηκε στα αρχεία της Γενικής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Χαμάς.
Ο κ. Fasfous, 51 ετών, χαρακτηρίζεται σε μια έκθεση ως μεταξύ των «μεγάλων μισητών του κινήματος της Χαμάς».
Τα έγγραφα παρασχέθηκαν στους Times από αξιωματούχους της διεύθυνσης στρατιωτικών πληροφοριών του Ισραήλ, οι οποίοι δήλωσαν ότι είχαν κατασχεθεί σε επιδρομές στη Γάζα.
Στη συνέχεια, οι δημοσιογράφοι πήραν συνεντεύξεις από άτομα που κατονομάζονταν στα αρχεία. Αυτοί οι άνθρωποι εξιστόρησαν σημαντικά γεγονότα, επιβεβαίωσαν βιογραφικά στοιχεία και, στην περίπτωση του κ. Fasfous, περιέγραψαν αλληλεπιδράσεις με τις αρχές που ευθυγραμμίστηκαν με τα μυστικά αρχεία. Τα έγγραφα που εξετάστηκαν από τους Times περιλαμβάνουν επτά αρχεία πληροφοριών που κυμαίνονται από τον Οκτώβριο του 2016 έως τον Αύγουστο του 2023. Η διεύθυνση στρατιωτικών πληροφοριών είπε ότι γνώριζε αρχεία που περιείχαν πληροφορίες για τουλάχιστον 10.000 Παλαιστίνιους στη Γάζα.
Η Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας ήταν – είναι,«παλιά μου τέχνη κόσκινο»- επίσημα μέρος του πολιτικού κόμματος της Χαμάς, αλλά λειτουργούσε -λειτουργεί- σαν μέρος της «κυβέρνησης» της Γάζας. Ένας Παλαιστίνιος που γνωρίζει τις εσωτερικές λειτουργίες της Χαμάς, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος, επιβεβαίωσε ότι η υπηρεσία ήταν ένα από τα τρία ισχυρά όργανα εσωτερικής ασφάλειας στη Γάζα. Τα άλλα ήταν η Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών, η οποία συνήθως επικεντρώνεται στο Ισραήλ, και η Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας, ένα σκέλος του Υπουργείου Εσωτερικών.
Ο Basem Naim, μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς και εκπρόσωπος της, είπε ότι οι υπεύθυνοι για τη Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας ήταν απρόσιτοι κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Με μηνιαίες δαπάνες 120.000 δολαρίων πριν από τον πόλεμο με το Ισραήλ, η μονάδα αριθμούσε 856 άτομα, όπως δείχνουν τα αρχεία. Από αυτούς, περισσότεροι από 160 πληρώνονταν για να διαδίδουν την προπαγάνδα της Χαμάς και να εξαπολύσουν διαδικτυακές επιθέσεις εναντίον αντιπάλων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Το καθεστώς της μονάδας σήμερα είναι άγνωστο επειδή το Ισραήλ έχει επιφέρει σημαντικό πλήγμα στις στρατιωτικές και κυβερνητικές ικανότητες της Χαμάς.
Οι ισραηλινές μυστικές αρχές πιστεύουν ότι ο Sinwar επέβλεπε άμεσα τη Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας, σύμφωνα με τρεις ισραηλινούς αξιωματούχους πληροφοριών, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να συζητήσουν το θέμα δημόσια. Είπαν ότι η παρουσίαση με τις 62 διαφάνειες είχε προετοιμαστεί για τον Sinwar προσωπικά, αν και δεν είπαν πώς το γνώριζαν αυτό.
Στην παρουσίαση ανέφερε ότι η Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας εργάζεται για την προστασία του λαού, της περιουσίας και των πληροφοριών της Χαμάς και για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων της ηγεσίας της.
Ορισμένες διαφάνειες επικεντρώθηκαν στην προσωπική ασφάλεια των ηγετών της Χαμάς. Άλλες περιέγραφαν τρόπους εξάλειψης των διαδηλώσεων, συμπεριλαμβανομένων των διαδηλώσεων «Θέλουμε να Ζήσουμε» που επέκριναν τις ελλείψεις ρεύματος και το κόστος ζωής.
Ορισμένες τακτικές, όπως η ενίσχυση του μηνύματος της ίδιας της Χαμάς, φάνηκε να είναι πολιτικοποιήσεις ρουτίνας. Σε άλλες περιπτώσεις, αξιωματούχοι πρότειναν τη χρήση πληροφοριών για να υπονομεύσουν τους αντιπάλους και να διαστρεβλώσουν τη φήμη τους, αν και τα αρχεία ήταν ασαφή σχετικά με το πώς έπρεπε να γίνει αυτό.
«Διεξαγωγή μιας σειράς επιθετικών και αμυντικών εκστρατειών μέσων ενημέρωσης για να μπερδέψουμε και να επηρεάσουμε τους αντιπάλους χρησιμοποιώντας ιδιωτικές και αποκλειστικές πληροφορίες», αναφέρεται στο έγγραφο.
Οι αξιωματικοί ασφαλείας σταμάτησαν τον κ. Fasfous καθ’ οδόν για μια διαδήλωση τον περασμένο Αύγουστο, άρπαξαν το τηλέφωνό του και τον διέταξαν να φύγει, αναφέρει μια έκθεση. Ο κ. Ιhab Fasfous επιβεβαίωσε ότι τον πλησίασαν δύο αστυνομικοί με πολιτικά ρούχα. Οι αρχές έψαξαν τις πρόσφατες κλήσεις του και έγραψαν ότι επικοινωνούσε με «ύποπτους ανθρώπους» στο Ισραήλ.
«Συμβουλεύουμε ότι το να τον πλησιάσουμε είναι απαραίτητο γιατί είναι ένα αρνητικό άτομο που είναι γεμάτο μίσος και αναδεικνύει μόνο τις αδυναμίες της Λωρίδας (της Γάζας)», ανέφερε το έγγραφο.
Το πιο απογοητευτικό, είπε ο κ. Ιhab Fasfous , ήταν ότι οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν το τηλέφωνό του για να στείλουν ερωτικά μηνύματα σε έναν συνάδελφό του. «Ήθελαν να μου καταλογίσουν μια ηθική παράβαση», είπε.
Η έκθεση δεν περιλαμβάνει αυτή τη λεπτομέρεια, αλλά περιγράφει τρόπους «αντιμετώπισης» του κ. Fasfous. «Δυσφημήστε τον», ανέφερε η έκθεση.
«Αν δεν είσαι μαζί τους, γίνεσαι άθεος, άπιστος και αμαρτωλός», είπε ο κ. Fasfous. Αναγνώρισε ότι υποστήριξε τις διαδηλώσεις και επέκρινε τη Χαμάς στο Διαδίκτυο, αλλά είπε ότι οι άνθρωποι με τους οποίους είχε επαφή στο Ισραήλ ήταν Παλαιστίνιοι που είχαν εταιρείες τροφίμων και ένδυσης. Είπε ότι βοήθησε στη διαχείριση των λογαριασμών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι στόχοι της Γενικής Υπηρεσίας Ασφαλείας είναι παρόμοιοι με εκείνους των υπηρεσιών ασφαλείας σε χώρες όπως η Συρία που έχουν χρησιμοποιήσει μυστικές μονάδες για να καταπνίξουν τη διαφωνία. Τα αρχεία της Γενικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, ωστόσο, αναφέρουν τακτικές όπως η λογοκρισία, ο εκφοβισμός και η παρακολούθηση και όχι η σωματική βία.
«Αυτή η Υπηρεσία Γενικής Ασφάλειας είναι ακριβώς όπως η Στάζι της Ανατολικής Γερμανίας», είπε ο Michael Milshtein, πρώην αξιωματικός των ισραηλινών στρατιωτικών πληροφοριών που ειδικεύεται στις παλαιστινιακές υποθέσεις. «Έχεις πάντα το βλέμμα στον δρόμο».
Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα ζουν με φόβο και διστάζουν να εκφράσουν τη διαφωνία τους, είπαν οι αναλυτές.
«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ασκούν αυτολογοκρισία», είπε ο Mkhaimar Abusada, καθηγητής πολιτικών επιστημών από την πόλη της Γάζας. «Απλώς δεν θέλουν προβλήματα με την κυβέρνηση της Χαμάς».
Αυτή η άποψη έρχεται σε σύγκρουση με τα πιο έντονα σχόλια των ηγετών του Ισραήλ, όπως ο Πρόεδρος Isaac Herzog, ο οποίος κατηγόρησε τους κατοίκους της Γάζας ότι δεν ανέτρεψαν τη Χαμάς πριν από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
«Υπάρχει ένα ολόκληρο έθνος που είναι υπεύθυνο», είπε. «Αυτή η ρητορική για τους αμάχους δεν ήταν ενήμερη, δεν εμπλέκονταν, δεν είναι απολύτως αλήθεια. Θα μπορούσαν να είχαν ξεσηκωθεί».
Η Γενική Υπηρεσία Ασφαλείας, δείχνουν τα αρχεία, προσπάθησε επίσης να επιβάλει μια συντηρητική κοινωνική τάξη.
Τον Δεκέμβριο του 2017, για παράδειγμα, οι αρχές ερεύνησαν μια πληροφορία ότι μια γυναίκα ενεργούσε ανήθικα με έναν άνδρα που είχε κατάστημα ρούχων. Μια αναφορά ασφαλείας σημείωσε ότι επισκέφτηκε το κατάστημα για μια ώρα τη μια μέρα και μετά περισσότερες από δύο ώρες την επόμενη. Η έκθεση δεν παρουσίαζε στοιχεία για αδικοπραγία, αλλά πρότεινε στα «σχετικά μέρη» να ασχοληθούν με το θέμα.
Μια έκθεση του Οκτωβρίου 2016 περιέγραφε νέους άνδρες και γυναίκες να εκτελούν απροσδιόριστες «ανήθικες πράξεις» σε ένα γραφείο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στο Χαν Γιουνίς τη νύχτα. Η Χαμάς βλέπει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ως μια συμβιβασμένη οντότητα, της οποίας ο ηγέτης πολύ συχνά ευνοεί τα ισραηλινά συμφέροντα. Η αναφορά δεν προσέφερε στοιχεία για παραπτώματα, αλλά συνέστησε να κληθεί ένας άνδρας που ισχυριζόταν ότι είχε στην κατοχή του βίντεο και φωτογραφίες.
Τα αρχεία δείχνουν επίσης ότι η Χαμάς ήταν ιδιαίτερα καχύποπτη με ξένες οργανώσεις και δημοσιογράφους.
Όταν η Monique van Hoogstraten, μια Ολλανδή ρεπόρτερ, επισκέφτηκε έναν καταυλισμό διαμαρτυρίας κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ τον Απρίλιο του 2018, οι αρχές σημείωσαν τις πιο κοινότοπες λεπτομέρειες. Σημείωσαν τη μάρκα και το μοντέλο του αυτοκινήτου της και τον αριθμό της πινακίδας της. Είπαν ότι τράβηξε φωτογραφίες παιδιών και προσπάθησε να πάρει συνέντευξη από μια ηλικιωμένη γυναίκα. Η κ. van Hoogstraten επιβεβαίωσε το ταξίδι αναφοράς σε συνέντευξή της στους Times.
Το αρχείο συνιστούσε περαιτέρω «αναγνώριση» στους δημοσιογράφους.
Κανένα από τα αρχεία που εξετάστηκαν από τους Times δεν είχε ημερομηνία μετά την έναρξη του πολέμου. Όμως ο κ. Fasfous είπε ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να ενδιαφέρεται γι’ αυτόν.
Στις αρχές του πολέμου, είπε ότι τράβηξε εικόνες των δυνάμεων ασφαλείας να χτυπούν ανθρώπους που μάλωναν για σημεία στην ουρά έξω από ένα αρτοποιείο. Οι αρχές κατάσχεσαν την κάμερα του.
Ο κ. Fasfous παραπονέθηκε σε έναν κυβερνητικό αξιωματούχο στο Χαν Γιουνίς, ο οποίος του είπε να σταματήσει να αναφέρει και να «αποσταθεροποιεί το εσωτερικό μέτωπο», θυμάται ο κ.. Fasfous
«Του είπα ότι αναφέρω την αλήθεια και ότι η αλήθεια δεν θα τον βλάψει, αλλά αυτό έπεσε στο κενό», είπε. «Δεν μπορούμε να ζήσουμε εδώ όσο αυτοί οι εγκληματίες έχουν τον έλεγχο».
Η εφημερίδα The New York Times , με αφορμή τα μυστικά αρχεία της Χαμάς επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στα δεινά των Παλαιστινίων της Γάζας που οφείλονται στην «ασφαλίστικη» νοοτροπία της «Χαμάς».
Τα ίδια πάνω-κάτω ως προς την στάση των Παλαιστινιακών αρχών στην Γάζα που τελούσαν ή και τελούν ακόμα υπό την κηδεμονία της Χαμάς, περιγράφουν και οι ανταποκρίσεις του Reporters sans frontières (αναφερόμαστε στα κρούσματα λογοκρισίας και καταστολής εκ μέρους της Χαμάς) :
«Ενώ ο δημοσιογράφος της Okaz, Ihab Fasfous, κάλυπτε μια από αυτές τις ειρηνικές διαδηλώσεις στο Khan Younis, στη νότια Λωρίδα της Γάζας, στις 4 Αυγούστου, δέχτηκε λεκτική επίθεση από πράκτορες των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας, που συνδέονται με τη Χαμάς. Του άρπαξαν και κατάσχεσαν το κινητό του τηλέφωνο, το οποίο του επιστράφηκε μόνο τρεις ώρες αργότερα. Στην ίδια συγκέντρωση, ο συνάδελφός του, ανεξάρτητος φωτογράφος Mohammed al–Haddad, απειλήθηκε από ένα άτομο με πολιτικά ρούχα που ισχυριζόταν ότι ήταν μέλος των μυστικών υπηρεσιών της Χαμάς. Αυτός ο άνδρας τον διέταξε να εγκαταλείψει την περιοχή, υποστηρίζοντας ότι δεν είχε εξουσιοδότηση να βγάζει φωτογραφίες.
Στη Βόρεια Περιφέρεια της Γάζας, την ίδια ημέρα, οι δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς, οι οποίες ελέγχουν τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, συνέλαβαν αρκετά άτομα σε μια συγκέντρωση στο παλαιστινιακό στρατόπεδο προσφύγων Jabaliya. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν ο Παλαιστίνιος φωτογράφος Mohammed Abdelrazeq al–Baba του Agence France-Presse (AFP) και ο ανεξάρτητος συνάδελφός του Bashar Ahmed Taleb. Κρατήθηκαν για 45 λεπτά στο αστυνομικό τμήμα της Jabaliya πριν αφεθούν ελεύθεροι αφού ερευνήθηκαν τα τηλέφωνά τους. Κατά τη διάρκεια του ίδιου περιστατικού, ο ανταποκριτής του Palestine TV, Fuad Jaradeh, και ο φωτογράφος του Awdah.tv, Mohammad Abu Aoun, απειλήθηκαν με σύλληψη από τις δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς εάν δεν σταματούσαν το ρεπορτάζ τους.»
Σ’ ένα τόσο ασφυκτικό, ανελεύθερο περιβάλλον, όπου ακόμη και οι ομοεθνείς σου σε κατασκοπεύουν και καταδυναστεύουν την καθημερινή «κατ’ ευφημισμό» ζωή, είναι λογικό να είναι δημοφιλής ο παρακάτω «διάλογος» στη Γάζα:
«Γιατί στη Γάζα, η ζωή έχει ακριβύνει τόσο πολύ;». «Γιατί έπαψε να αποτελεί είδος πρώτης ανάγκης».
Μοιάζει δε η ειρήνη στην περιοχή όπως την σκαρφίστηκε ο μακροπρόθεσμα ανιστόρητος αρχιτέκτονας αλλά βραχυπρόθεσμα επιτυχημένος επιχειρηματίας εξ Αμερικής – τι μας χρειάζεται άραγε η γνώση της Ιστορίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης; – απροσδιόριστη χρονικά, ασαφής χωρικά, θολή ποιοτικά :
« Μας λένε ότι η ειρήνη στην Μέση Ανατολή ήδη φαίνεται στον ορίζοντα, χάρις στην συμφωνία που επέβαλε ο Προέδρος Τραμπ. Τι είναι ορίζοντας;». «Είναι μια νοητή γραμμή που όσο την πλησιάζεις τόσο απομακρύνεται».
Εξ’ ου και μια συρόμενη αμηχανία, απ’ όποια οπτική γωνία κι αν καταπιαστείς με το «θέμα. ‘Άλλωστε οι Δράκοι ήταν και είναι πάντα εδώ.
ΥΓ : Παρά την τραγική ιστορία που κουβαλάνε στα σπλάχνα τους τα τούννελ της Χαμάς ας μου επιτραπεί να παραθέσω μία διαδραστική αναπαράστασή τους: https://tunnels.honestreporting.com/
Μιχάλης Κονιόρδος , εκπαιδευτικός https://www.core-econ.org/
