Στη σύγχρονη κουλτούρα της αυτοβελτίωσης, ακούμε συνεχώς φράσεις όπως «σκέψου θετικά», «όλα γίνονται για κάποιο λόγο» ή «μην αφήνεις τίποτα να σε ρίξει». Αν και οι προθέσεις πίσω από αυτές τις εκφράσεις είναι καλές, πολλές φορές λειτουργούν σαν ένα placebo – μια ψευδαίσθηση βελτίωσης που απλώς καλύπτει τα βαθύτερα προβλήματα.
«Ο άνθρωπος δεν διαφωτίζεται φανταζόμενος φιγούρες φωτός, αλλά κάνοντας το σκοτάδι συνειδητό» ~ Καρλ Γιουνγκ
Η υγιής θετικότητα είναι ρεαλιστική: αναγνωρίζει τη δυσκολία, αλλά επιλέγει να δει το ενδεχόμενο λύσης. Αντίθετα, η τοξική θετικότητα επιβάλλει μια μόνιμη χαρά, σαν να απαγορεύεται να είσαι λυπημένος, θυμωμένος ή απογοητευμένος.
Παράδειγμα: Κάποιος χάνει τη δουλειά του και ακούει, «μην στεναχωριέσαι, όλα γίνονται για καλό». Η πρόθεση είναι παρηγορητική, αλλά στην πράξη ακυρώνει το συναίσθημα. Δεν δίνει χώρο στη θλίψη, στον φόβο ή στην ανησυχία — συναισθήματα απαραίτητα για την επεξεργασία της εμπειρίας.
Η συνεχής πίεση να σκεφτόμαστε θετικά μπορεί να οδηγήσει σε καταπίεση συναισθημάτων κάθε φορά που δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει λύπη ή θυμό, συναισθήματα, τα οποία δεν εξαφανίζονται — συσσωρεύονται. Επιπλέον οδηγεί σε ενοχή για το αρνητικό καθώς οάνθρωπος αρχίζει να αισθάνεται ότι κάτι «δεν πάει καλά» με τον ίδιο επειδή δεν είναι πάντα χαρούμενος και αποσύνδεση από τον εαυτό και τους άλλους όσο οι επιφανειακές αντιδράσεις («όλα καλά!») απομακρύνουν τη βαθύτερη ανθρώπινη επαφή.
Όπως έλεγε ο Νίτσε, «Όποιος έχει ένα γιατί να ζει, μπορεί να αντέξει σχεδόν κάθε πώς». Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι να αποφύγουμε τον πόνο, αλλά να βρούμε το νόημα μέσα από αυτόν. Η πραγματική δύναμη δεν βρίσκεται στο να δείχνουμε πάντα δυνατοί, αλλά στο να αντέχουμε την αλήθεια των συναισθημάτων μας. Η αποδοχή του αρνητικού είναι βήμα προς την ωριμότητα — και τελικά προς την εσωτερική γαλήνη.
Η ζωή δεν απαιτεί από εμάς να είμαστε πάντα θετικοί. Μας ζητά, όμως, να είμαστε παρόντες — να βλέπουμε τα γεγονότα όπως είναι και να τα αντιμετωπίζουμε με ειλικρίνεια. Παράλληλα, η αποδοχή της ευαλωτότητας γίνεται πηγή δύναμης. Όταν τολμούμε να δείξουμε ότι δεν είμαστε πάντα καλά, δημιουργούμε αληθινές σχέσεις με τους άλλους και με τον εαυτό μας. Η ειλικρίνεια ανοίγει χώρο για ενσυναίσθηση, κατανόηση και ουσιαστική επικοινωνία. Όπως έγραφε ο Λέοναρντ Κοέν, «Υπάρχει μια ρωγμή σε όλα, έτσι μπαίνει μέσα μας το φως»
Τελικά, η ισορροπία ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι είναι αυτή που μας καθιστά αληθινά ανθρώπινους. Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς αμφιβολία, ούτε χαρά χωρίς τη γνώση της λύπης. Η αληθινή αυτοβελτίωση δεν είναι μια αδιάκοπη προσπάθεια να «διορθώσουμε» τον εαυτό μας, αλλά μια διαρκής διαδικασία κατανόησης, αποδοχής και συμφιλίωσης με όλα όσα είμαστε και με όσα δεν είμαστε.
