Οι φιλίες μεταξύ των ανθρώπων είναι πολύπλοκες – και συχνά δύσκολες – όμως μια νέα μελέτη σε ορεινούς γορίλες αποκαλύπτει ότι και οι δικές τους κοινωνίες παρουσιάζουν παρόμοια πολυπλοκότητα.

Η μελέτη, που βασίστηκε σε 20 χρόνια δεδομένων από 164 γορίλες στη Ρουάντα, έδειξε ότι τα οφέλη και τα κόστη της κοινωνικής εγγύτητας εξαρτώνται από το μέγεθος της ομάδας και διαφέρουν μεταξύ αρσενικών και θηλυκών.

Για παράδειγμα, τα θηλυκά με φιλικές σχέσεις σε μικρές ομάδες αρρώσταιναν σπάνια αλλά αποκτούσαν λιγότερους απογόνους, ενώ σε μεγαλύτερες ομάδες εμφάνιζαν συχνότερα ασθένειες, αλλά γεννούσαν περισσότερα μικρά, αναφέρει ο Guardian.

Αντίθετα, τα αρσενικά με ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς είχαν αυξημένη συχνότητα ασθενειών, αλλά υπέφεραν λιγότερο από τραυματισμούς που προκύπτουν από συγκρούσεις.

Η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Ρόμπιν Μόρισον, ανώτερη ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, δήλωσε: «Το να έχεις πολλούς ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς είναι συχνά ωφέλιμο – αλλά όχι πάντα». Τόνισε ότι η σύνδεση μεταξύ ισχυρών δεσμών και συχνότητας ασθενειών – λιγότερη στις θηλυκές αλλά μεγαλύτερη στους αρσενικούς – δεν εξηγείται απλώς από την αυξημένη έκθεση σε παθογόνα. Είναι πιθανό ότι τα αρσενικά καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια για τη διατήρηση αυτών των σχέσεων, καθώς αναλαμβάνουν την προστασία θηλυκών και μικρών, κάτι που προκαλεί άγχος και επηρεάζει το ανοσοποιητικό τους σύστημα.

 

 

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Πάρκο Βουνού των Ηφαιστείων στη Ρουάντα, όπου οι γορίλες ζουν σε ομάδες περίπου 12 ατόμων υπό την καθοδήγηση ενός κυρίαρχου αρσενικού.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα ήταν η ποικιλομορφία στους «χαρακτήρες» των γοριλών. Ορισμένοι ήταν ήρεμοι και απέφευγαν τις αντιπαραθέσεις, διατηρώντας παρ’ όλα αυτά ηγετικό ρόλο. Άλλοι, πιο επιβλητικοί και αυταρχικοί, πετύχαιναν με διαφορετικό τρόπο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Τίτους, ένας ενήλικος αρσενικός που έχασε τους περισσότερους συγγενείς του από λαθροκυνηγούς και τη μητέρα του όταν ήταν μόλις τεσσάρων ετών. Παρ’ όλα αυτά, στα 15 του έγινε ο κυρίαρχος της ομάδας, υιοθετώντας ένα μοναδικό, ήπιο και ευγενικό ηγετικό στυλ. Αυτή η προσέγγιση τον έκανε ιδιαίτερα αγαπητό στα θηλυκά και του επέτρεψε να διατηρήσει την εξουσία του για δύο δεκαετίες.

Αντίστοιχα, η Μάγκι, η θηλυκή με την υψηλότερη θέση σε μια άλλη ομάδα, ήταν συχνά επιθετική, αλλά και ιδιαίτερα υποστηρικτική, προσφέροντας φροντίδα όπως καθάρισμα του τριχώματος. Όταν ο κυρίαρχος αρσενικός της ομάδας πέθανε απροσδόκητα, εκείνη ανέλαβε την καθοδήγηση μέχρι την ενοποίηση της ομάδας με μια γειτονική.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη των κοινωνικών συμπεριφορών – όχι μόνο στους γορίλες, αλλά και στους ανθρώπους.

«Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πολύ κοινωνικοί και άλλοι όχι;» διερωτάται η Μόρισον. «Αυτό το έργο δείχνει ότι το να έχεις λίγες αλλά ισχυρές φιλίες μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό όσο και το να είσαι ιδιαίτερα κοινωνικός».