«Μην πέσουμε στην παγίδα του Πούτιν», προειδοποίησε τους ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετατρέποντας τη συζήτηση για τις δύο προτάσεις μομφής σε βάρος της , για δεύτερη φορά μέσα σε τρεις μήνες, από τα άκρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε κάλεσμα για ενότητα απέναντι στη ρωσική απειλή.
Μιλώντας το βράδυ της Δευτέρας (6/10) στην Ολομέλεια χωρίς να απαντήσει ευθέως στις κατηγορίες που της προσάπτουν η Αριστερά (The Left) και οι Πατριώτες για την Ευρώπη (Patriots for Europe), περιέγραψε έναν κόσμο «στην πιο επισφαλή και επικίνδυνη κατάσταση των τελευταίων δεκαετιών» και μια Ευρώπη «σε συναγερμό», που όπως είπε, απειλείται «από την Ανατολή αλλά και από μέσα».
Τα ενωμένα άκρα
Παρά το ιδεολογικό χάσμα που χωρίζει την Αριστερά και την ακροδεξιά ομάδα Patriots for Europe, και οι δύο επιτίθενται στη φον ντερ Λάιεν για τις εμπορικές συμφωνίες της με τις ΗΠΑ και τη Mercosur, τις οποίες θεωρούν επιζήμιες για την Ευρώπη και τους αγρότες. Οι Πατριώτες επικρίνουν επίσης τις «λανθασμένες» πράσινες πολιτικές και τη μεταναστευτική της διαχείριση, ενώ η Αριστερά την κατηγορεί για «συνεργία στη γενοκτονία» στη Γάζα και υποχώρηση της Πράσινης Συμφωνίας.
Η ψηφοφορία για τις δύο προτάσεις μομφής θα διεξαχθεί την Πέμπτη.
(Δείτε αναλυτικά τις προτάσεις μομφής όπως τις έχουν καταθέσει οι «Πατριώτες» και η «Αριστερά»)
Σε αντίθεση με την ομιλία του Ιουλίου όπου και πάλι είχε κατηγορήσει ευθέως τους υποστηρικτές της πρότασης μομφής ότι «εκτελούν τη δουλειά της Ρωσίας», αντί να απαντήσει σημείο προς σημείο στις επιθέσεις των πολιτικών της αντιπάλων επέλεξε να επαναφέρει το αφήγημα της ευρωπαϊκής συνοχής και της θεσμικής ενότητας.
Η παγίδα του Πούτιν
Στα επτά λεπτά, που διήρκησε η ομιλία της προσπάθησε να υιοθετήσει έναν πιο συναινετικό τόνο προς τις πολιτικές ομάδες και αναφερόμενη προσωπικά στον Ρώσο πρόεδρο, κάλεσε τους ευρωβουλευτές να «ακούσουν προσεκτικά τα λόγια του» και να δουν πώς επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τις εσωτερικές εντάσεις.
«Ο Πούτιν μιλά για τις “ρωγμές στο οικοδόμημα της Ευρώπης” και για την “κλονισμένη ενότητα της Ένωσης”. Δεν κρύβει ούτε την περιφρόνησή του ούτε τη χαρά του για εκείνους τους “πειθήνιους φίλους” που κάνουν τη δουλειά του στην Ευρώπη», είπε, κατηγορώντας τον ότι χρησιμοποιεί «το πιο παλιό κόλπο – τη διάδοση ψευδών ειδήσεων και τη διχόνοια – για να αποδυναμώσει την αποφασιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ένωσης».
«Αυτή είναι η παγίδα, και δεν πρέπει να πέσουμε σε αυτήν», πρόσθεσε.
Επιχείρηση κατευνασμού
Η φον ντερ Λάιεν δεν παρέλειψε να αναγνωρίσει ότι «πολλές από τις επικρίσεις εις βάρος της πηγάζουν από γνήσιες και θεμιτές ανησυχίες», αναφερόμενη στη Γάζα, την Ουκρανία, το εμπόριο και τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Γνωρίζω ότι ορισμένοι από εσάς εξακολουθείτε να μην είστε σίγουροι για το πώς θα ψηφίσετε αργότερα αυτή την εβδομάδα», είπε, «αλλά οι ανησυχίες σας προέρχονται από μια θέση γνήσιας και νόμιμης ανησυχίας» είπε και συνέχισε:
«Υπάρχουν και άλλα θέματα που προκαλούν προβληματισμό – η οικονομική μας ασφάλεια, το κόστος ζωής, η γραφειοκρατία, η επισιτιστική ασφάλεια, η κλιματική αλλαγή, ο τρόπος προστασίας των δημοκρατιών και των κοινωνιών μας. Ο κατάλογος είναι μακρύς. Γι’ αυτό θέλω να επαναλάβω τη δέσμευσή μου ότι η Επιτροπή θα συνεργαστεί με το Κοινοβούλιο, με όποια μορφή χρειαστεί, για να βρούμε μαζί τις απαντήσεις».
Μήνυμα ενότητας
Τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να επιμείνει «στα κοινά που μας ενώνουν» – από την άμυνα και την ασφάλεια, μέχρι τη δημοκρατία, την κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα. «Η ουσία είναι να παραμείνουμε προσηλωμένοι σε αυτό που πραγματικά μετρά: να παραδίδουμε αποτελέσματα για τους Ευρωπαίους», είπε, καλώντας τους ευρωβουλευτές να αναλάβουν τις ευθύνες τους σε μια «επικίνδυνη στιγμή της ιστορίας».
Κλείνοντας, επανέλαβε το βασικό μήνυμά της:
«Το μήνυμα που στέλνουμε τώρα θα αντηχήσει σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Και πρέπει να είναι ένα: η Ευρώπη είναι ενωμένη. Και παραδίδει αποτελέσματα μαζί».
Με αυτή τη σύντομη αλλά φορτισμένη ομιλία, η φον ντερ Λάιεν επιχείρησε να αποφορτίσει την πολιτική αντιπαράθεση και να μετατρέψει μια συζήτηση δυσπιστίας σε μήνυμα θεσμικής συσπείρωσης, επαναλαμβάνοντας τη στρατηγική που της είχε επιτρέψει να επιβιώσει και στην πρόταση μομφής του Ιουλίου.
Με αυτή τη στάση, η φον ντερ Λάιεν δείχνει πως μπορεί να κερδίσει ακόμη μια μάχη, αλλά η φθορά είναι πλέον ορατή. Οι συμμαχίες που τη στηρίζουν παραμένουν, όμως η συνοχή τους δοκιμάζεται.
Ρωγμές στη συμμαχία
Αν και η φον ντερ Λάιεν αναμένεται να ξεπεράσει για δεύτερη φορά τη διαδικασία μομφής, οι εντάσεις μέσα στο μπλοκ που τη στηρίζει παραμένουν. Η επικεφαλής των φιλελευθέρων (Renew Europe), Βαλερί Αγιέρ, ξεκαθάρισε ότι η ομάδα της δεν θα ψηφίσει υπέρ των προτάσεων μομφής, αλλά προειδοποίησε ότι «αυτό δεν σημαίνει πως όλα είναι καλά».
«Από την πρώτη πρόταση του Ιουλίου, δεν μπορούμε να πούμε ότι σημειώθηκε πραγματική πρόοδος», είπε, επισημαίνοντας ότι η προοευρωπαϊκή πλειοψηφία «δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε» και ότι οι εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και φιλελευθέρων παραλύουν τη λήψη αποφάσεων.
Από την πλευρά της, η επικεφαλής των Σοσιαλιστών (S&D), Ιράτσε Γκαρθία, επανέλαβε ότι το κόμμα της θα στηρίξει την πρόεδρο της Επιτροπής απέναντι στις επιθέσεις της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς, αλλά με όρους.
«Η στήριξή μας δεν είναι άνευ όρων· εξαρτάται από εσάς», προειδοποίησε, καλώντας τη φον ντερ Λάιεν να τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει και να τις αποτυπώσει στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής του Νοεμβρίου.
Οι δηλώσεις αυτές αποτυπώνουν ότι, παρά την αριθμητική ασφάλεια στη ψηφοφορία της Πέμπτης, η πρόεδρος της Κομισιόν βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν παρατεταμένο “πόλεμο φθοράς”, ακόμη και εντός της ίδιας της συμμαχίας που την ανέδειξε.
Οι εμπορικές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Λατινική Αμερική, η πρωτοβουλία «απλούστευσης» της Επιτροπής για τη μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και ο προτεινόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, αποτελούν πεδία έντονης αντιπαράθεσης ακόμη και στο εσωτερικό του ΕΛΚ και των συμμάχων που τη στηρίζουν με την πρόεδρο της Κομισιόν να καλείται πλέον να ισορροπήσει σε ένα ολοένα πιο εύθραυστο κέντρο εξουσίας.
