Τον πυρήνα των «βαθύτερων αιτιών» του πολέμου στην Ουκρανία αποτελεί για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν η περιοχή του Ντονμπάς – η βιομηχανική περιοχή στα ανατολικά της χώρας – και βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των εδαφικών διεκδικήσεων της Ρωσίας, μιας και αποτέλεσε και πεδίο συζήτησης με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Σύμφωνα με τον ουκρανικό οργανισμό DeepState, στοιχεία του οποίου επικαλούνται σε δημοσίευμα-ανάλυσή οι New York Times, οι ρωσικές δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους έχουν καταλάβει από το 2014 περίπου το 87% της περιοχής του Ντονμπάς. Παρά τις βαριές απώλειες, η Μόσχα συνεχίζει να επιδιώκει την πλήρη κατάληψη των περίπου 2.600 τετραγωνικών μιλίων που παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο.
Τι προσφέρει ο Πούτιν
Η συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα έφερε στο τραπέζι μια ειρηνευτική συμφωνία με ασαφείς όρους. Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για το περιεχόμενο των συζητήσεων:
- Ο Πούτιν ζητά την απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από το Ντονμπάς.
- Σε αντάλλαγμα, υπόσχεται να «παγώσει» η σύγκρουση στις τρέχουσες γραμμές μετώπου και να προσφέρει γραπτές διαβεβαιώσεις μη περαιτέρω επίθεσης.
Ο Τραμπ κάλεσε ανοιχτά τον Ζελένσκι να αποδεχτεί τη συμφωνία, δηλώνοντας: «Η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη, ενώ αυτοί δεν είναι».
Ωστόσο, ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε κατηγορηματικά κάθε παραχώρηση εδάφους. «Δεν θα εγκαταλείψουμε το Ντονμπάς», ξεκαθάρισε.
Γιατί το Ντονμπάς είναι στρατηγικός στόχος
Η Ρωσία, μετά την εισβολή του 2022, προσάρτησε τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες μέσω δημοψηφισμάτων που η Δύση χαρακτήρισε παράνομα και νοθευμένα. Ανάμεσά τους βρίσκονται και οι περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, οι οποίες συνθέτουν το Ντονμπάς.
Παρόλα αυτά, ο ρωσικός έλεγχος είναι πλήρης μόνο στο Λουγκάνσκ.
Ο Πούτιν βλέπει στο Ντονμπάς το σύμβολο της ιστορικής ενότητας των ρωσόφωνων και την απαραίτητη προϋπόθεση για να παρουσιάσει τον πόλεμο ως «ολοκληρωμένη αποστολή».
Σχολιαστές στη Μόσχα, όπως ο Σεργκέι Μάρκοφ, σημειώνουν ότι ο Πούτιν μπορεί να είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει άλλα εδάφη αρκεί να κερδίσει το υπόλοιπο Ντονμπάς.
Η περιοχή του Ντονμπάς υπήρξε μήλο της έριδος ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Πιο συγκεκριμένα:
- Την περίοδο του Στάλιν, μαζικές μετακινήσεις Ρώσων εργατών, λιμοί και καταστολή της ουκρανικής γλώσσας άλλαξαν δραματικά τη δημογραφία.
- Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, τα δύο τρίτα του πληθυσμού δήλωναν ρωσόφωνοι.
- Το 2010, σχεδόν το 90% των ψηφοφόρων της περιοχής στήριξε τον φιλορώσο Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Η ανατροπή του το 2014 οδήγησε τον Πούτιν στην προσάρτηση της Κριμαίας και στη στήριξη αυτονομιστικής εξέγερσης στο Ντονμπάς.
Ωστόσο, το 2019, οι κάτοικοι της ουκρανικής πλευράς του Ντονμπάς ψήφισαν μαζικά τον Ζελένσκι, δείχνοντας προτίμηση σε μια ουκρανική ταυτότητα με ρωσόφωνο πρόεδρο που δεν θα θυσιάσει την κυριαρχία της.
Πηγή: New York Times
