Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει ένα φιλόδοξο σχέδιο που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο κινούνται οι πολίτες ανά την ήπειρο, με στόχο τη δραστική μείωση των χρόνων μετακίνησης μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου τρένων υψηλής ταχύτητας.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της Ε.Ε. για τη βιώσιμη κινητικότητα και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, μέσα από τη μείωση της εξάρτησης από τα αυτοκίνητα και την προώθηση πιο «πράσινων» μορφών μεταφοράς.
Υπενθυμίζεται πως βρισκόμαστε και σε ένα χρονικό πλαίσιο όπου η Κομισιόν εξετάζει τρόπους να εξισορροπήσει τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί από το σχέδιο απαγόρευσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης μετά το 2035, με ορισμένες πληροφορίες να αναφέρουν ότι μπορεί να υπάρξει αναθεώρηση ή καθυστέρηση της απόφασης. Ωστόσο, καμιά απόφαση δεν έχει παρθεί επισήμως, την ώρα που όλο και περισσότερα κράτη-μέλη υιοθετούν μέτρα μείωσης της χρήσης αυτοκινήτου.
Ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις εφαρμόζονται πολιτικές όπως οι λωρίδες συνεπιβατισμού, που επιτρέπουν τη διέλευση μόνο σε οχήματα με περισσότερους από έναν επιβάτες, καθώς και οι ζώνες χαμηλών εκπομπών, όπου η πρόσβαση επιτρέπεται αποκλειστικά σε ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα. Ωστόσο, η ανάγκη για εναλλακτικά μέσα μετακίνησης μεγάλων αποστάσεων παραμένει έντονη και το δίκτυο των νέων ταχέων σιδηροδρόμων φιλοδοξεί να καλύψει ακριβώς αυτό το κενό.
Το πλάνο που φέρνει τώρα η Ευρώπη στοχεύει στην εδραίωση ενός ενιαίου, σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου που θα ενώνει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και μεγάλες πόλεις, μειώνοντας σημαντικά τους χρόνους ταξιδιού. Σημειώνεται πως το υπάρχον πλάνο, θα στηρίζεται αρχικά στις υπάρχουσες υποδομές, με την ενσωμάτωση όμως εκτεταμένων αναβαθμίσεων με τρένα υψηλής ταχύτητας, καθώς και επεκτάσεων των γραμμών.
Ενδεικτικά, όταν το εν λόγω πλάνο ολοκληρωθεί, το ταξίδι από τη Σόφια στην Αθήνα θα διαρκεί μόλις έξι ώρες αντί για τις δεκατρείς που απαιτούνται σήμερα μέσω τρένου ή τις 8,5 ώρες που απαιτούνται για ταξίδι με το αυτοκίνητο. Παράλληλα, η διαδρομή Βερολίνο – Κοπεγχάγη θα περιοριστεί στις τέσσερις ώρες από τις επτά, ενώ από το Άμστερνταμ για το Βερολίνο θα χρειάζονται πέντε ώρες και τριάντα λεπτά, έναντι οκτώ που απαιτεί η οδική μετακίνηση.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, οι βασικές διαδρομές του δικτύου θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2030, προσφέροντας αισθητά μειωμένους χρόνους μετακίνησης, ενώ έως το 2035 αναμένεται να προστεθούν νέες συνδέσεις που θα ενισχύσουν την πανευρωπαϊκή συνδεσιμότητα.
Στόχος είναι το δίκτυο να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία ως ένα ενιαίο σύστημα μεταφορών μέχρι το 2040, ικανό να εξυπηρετεί γρήγορα, άνετα και οικολογικά εκατομμύρια ταξιδιώτες σε όλη την Ευρώπη.
