Μεταξύ των σημαντικότερων που αναφέρθηκαν στη σύνοδο της Αλάσκας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία είναι πως ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εμφανίζεται να προτείνει «πάγωμα» της σύγκρουσης στην παρούσα γραμμή του μετώπου με αντάλλαγμα το σύνολο της περιφέρειας του Ντόνετσκ- την οποία οι δυνάμεις του δεν έχουν μπορέσει να καταλάβουν μέσα στα τρία χρόνια από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, αν και η Ρωσία έχει ανακοινώσει την προσάρτησή της.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, η Ρωσία αυτή τη στιγμή ελέγχει περίπου το 70% της περιφέρειας (oblast, όπως είναι ο όρος που χρησιμοποιείται), περιλαμβανομένης της ομώνυμης πρωτεύουσάς της. Το Ντονέτσκ, μαζί με το γειτονικό Λουχάνσκ, βρίσκονται στην «καρδιά» της σύγκρουσης που διαρκεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία- από πριν την έναρξη της πλήρους κλίμακας ρωσικής εισβολής.
Εάν η Ρωσία πάρει όλο το Ντονέτσκ, την προσάρτηση του οποίου δεν έχει αναγνωρίσει η διεθνής κοινότητα, αυτό θα εδραιώσει την κατοχή της, ενώ θα μπορέσει να αποφύγει επιπλέον βαριές στρατιωτικές απώλειες. Εάν, από πλευράς της, η Ουκρανία αποσυρθεί από το δυτικό Ντονέτσκ, που ελέγχει ακόμα, κάτι τέτοιο δεν θα σήμαινε μόνο απώλεια εδάφους, μα και μια ενδεχόμενη νέα μεγάλη έξοδο προσφύγων- και την απώλεια ενός προπυργίου/ φρουρίου ενάντια σε μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις.
Σύμφωνα με εκτίμηση του Reuters, η Ουκρανία ελέγχο ακόμα 6.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Ντονέτσκ. Περίπου 250.000 άνθρωποι παραμένουν εκεί, σύμφωνα με τοπικούς αξιωματούχους. Μεταξύ των μεγάλων αστικών κέντρων είναι το Κραματόρσκ, το Σλοβιάνσκ, η Κωστιαντινίβκα και η Ντρουζκίβκα. Το Ντονέτσκ είναι κομμάτι της βιομηχανικής περιοχής του Ντονμπάς- αν και η οικονομία του έχει ρημαχτεί από τον πόλεμο.
«Η πραγματικότητα είναι πως αυτοί οι πόροι πιθανότατα δεν θα είναι προσβάσιμοι για περίπου μια δεκαετία τουλάχιστον, λόγω των ναρκών» εκτίμησε στο Reuters η Dr Μάρνι Χάουλετ, λέκτορας σε θέματα Ρωσικής και Ανατολικοευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Αυτά τα εδάφη έχουν καταστραφεί εντελώς, οι πόλεις αυτές έχουν ισοπεδωθεί».
Όσον αφορά στη στρατιωτική αξία της περιοχής, σε πρόσφατη έκθεση του Institute for the Study of War γίνεται αναφορά σε μια «ζώνη- φρούριο», που εκτείνεται 50 χλμ στο δυτικό Ντονέτσκ. Όπως αναφέρεται, η Ουκρανία έχει περάσει τα τελευταία 11 χρόνια δαπανώντας χρόνο, χρήμα και κόπο στην ενίσχυση αυτής της ζώνης και την κατασκευή σημαντικών υποδομών άμυνας και αμυντικής βιομηχανίας, με την περιοχή να είναι γεμάτη χαρακώματα, καταφύγια, ναρκοπέδια, αντιαρματικά κωλύματα και συρματοπλέγματα. Οι ρωσικές δυνάμεις που επιτίθενται στην κατεύθυνση του Ποκρόφσκ «επιδίδονται σε μια προσπάθεια κατάληψής του που πιθανότατα θα χρειαζόταν χρόνια για να ολοκληρωθεί» σύμφωνα με το ISW.
Πέραν των οχυρώσεων, είναι και θέμα τοπογραφίας: Η μορφολογία της περιοχής την καθιστά κατάλληλη για άμυνα- ειδικά το Τσασίβ Γιαρ, όπως σημειώνει στο BBC News ο Νικ Ρέινολντς, ερευνητής του RUSI (Royal United Services Institute)- αν και «αν δεις την τοπογραφία του Ντονμπάς, της ανατολικής Ουκρανίας γενικότερα, συνολικά το τοπίο δεν ευνοεί τους Ουκρανούς…η πόλη του Ντονέτσκ βρίσκεται ψηλά και καθώς κινείσαι δυτικά πας προς τα κάτω, που δεν είναι καλό για τους Ουκρανούς από άποψης αμυντικών επιχειρήσεων. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το να πλησιάσεις για μάχη ή τις δυσκολίες όσον αφορά στο να πας προς τα πάνω ή προς τα κάτω, έχει να κάνει και με την παρατήρηση και ως εκ τούτου τη δυνατότητα να συντονίσεις πυρά πυροβολικού και άλλες μορφές πυρών υποστήριξης χωρίς να στείλεις drones. Αντίστοιχα κάποια υπερυψωμένα σημεία είναι καλύτερα όσον αφορά στη διασπορά των ραδιοκυμάτων, καλύτερα για τον συντονισμό των drones».
Το Τσασίβ Γιαρ, που οι Ρώσοι πρόσφατα υποστήριξαν πως κατέλαβαν, «είναι ένα από τα τελευταία υπερυψωμένα σημεία που ελέγχουν οι Ουκρανοί», σημειώνει. Οι πληροφορίες από δορυφόρους είναι πολύ σημαντικές, τονίζει ο Ρέινολντς, μα «δεν είναι το ίδιο με το να μπορείς να συντονίσεις ευθέως τις τακτικές επιχειρήσεις σου».
Το δυτικό Ντονέτσκ είναι ένα μικρό μόνο τμήμα του 1.100 χλμ μετώπου, μα σε αυτό έλαβαν χώρα μεγάλες ρωσικές επιθέσεις το καλοκαίρι. Εάν οι Ρώσοι επέλεγαν κάποια άλλη κατεύθυνση, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα μπορούσαν να επιτύχουν κάτι καλύτερο: «Στα νότια, το μέτωπο της Ζαπορίζια είναι πολύ παρόμοιο με αυτό στο Ντονμπάς, οπότε και πάλι θα έπρεπε να πολεμούν ενάντια σε εκτεταμένες αμυντικές θέσεις…οι Ρώσοι θα αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα και αν πήγαιναν και βόρεια» αναφέρει ο Ρέινολντς.
Θεωρητικά, ακόμα και αν γινόταν πραγματικότητα μια τέτοια συμφωνία, οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να μεταφέρουν τη γραμμή άμυνάς τους πιο δυτικά- θα χρειαζόταν χρόνος για την κατασκευή οχυρώσεων και πάλι θα υπήρχε το ζήτημα της μη ευνοϊκής μορφολογίας. Ωστόσο η εκτίμηση του RUSI είναι πως ο ουκρανικός στρατός δεν θα εγκαταλείψει το δυτικό Ντονέτσκ χωρίς μάχη.
«Ακόμα και αν η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τη συνεχιζόμενη αμερικανική στήριξη ή τις εγγυήσεις ασφαλείας ως μοχλό πίεσης, με βάση την προηγούμενη συμπεριφορά της Ρωσίας, με βάση την προσέγγιση ωμής συναλλαγής που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, είναι δύσκολο να δει κανείς την ουκρανική κυβέρνηση να παραδίδει αυτή την περιοχή» σημειώνει ο Ρέινολντς. Επίσης, ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι έχει πει πως η χώρα του θα απορρίψει οποιαδήποτε πρόταση παράδοσης του Ντονμπάς με αντάλλαγμα κατάπαυση πυρός, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για μελλοντικές επιθέσεις.
