Την έντονη αντίθεσή του στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων με στόχο τη χρηματοδότηση δανείου προς την Ουκρανία εξέφρασε εκ νέου ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ υποστηρίζοντας ότι μια τέτοια κίνηση μπορεί μεταξύ άλλων να απειλεί και τις προσπάθειες για επίτευξη ειρήνης που θα τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σε επιστολή του προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν οι Financial Times και άλλα διεθνή μέσα, ο ντε Βέβερ προειδοποιεί για σοβαρούς κινδύνους που ενδέχεται να προκαλέσει μια τέτοια απόφαση και ζητά σειρά διασφαλίσεων προκειμένου να συναινέσει στην όποια θετική απόφαση. Η παρέμβασή του ακολουθεί μόλις μία ημέρα μετά την επιστολή της Euroclear, του βελγικού θεματοφύλακα όπου φυλάσσεται το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, η οποία προειδοποίησε την πρόεδρο της Κομισιόν ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο μπορεί να προκαλέσει αναταραχή στις αγορές.
Όσον αφορά τη νέα επιστολή προς την πρόεδρο της Κομισιόν, την οποία είδαν οι Financial Times και άλλα διεθνή μέσα, ο ντε Βέβερ προειδοποιεί ότι η βεβιασμένη προώθηση του «δανείου αποζημιώσεων» θα είχε, όπως γράφει, την παράπλευρη συνέπεια να εμποδίσει η ίδια η ΕΕ την επίτευξη μιας πιθανής μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η τοποθέτηση αυτή έρχεται λίγες εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα κληθούν να αποφασίσουν πώς θα συνεχιστεί η οικονομική στήριξη προς το Κίεβο.
Το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ, περίπου 185 δισ. ευρώ από τα συνολικά 210 δισ.ευρώ βρίσκεται υπό τη φύλαξη της Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες. Αυτή η ιδιαιτερότητα καθιστά το Βέλγιο ιδιαίτερα εκτεθειμένο, γεγονός που ο πρωθυπουργός τονίζει επανειλημμένα στην επιστολή του.
Ο ντε Βέβερ υπογραμμίζει ότι, πριν το Βέλγιο συναινέσει στο σχέδιο, τα κράτη-μέλη οφείλουν να παράσχουν στη Euroclear διαβεβαιώσεις ότι θα καλύψουν το σύνολο των 185 δισ. ευρώ σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά: είτε αν το δάνειο δεν αποπληρωθεί είτε αν οι κυρώσεις αρθούν στο μέλλον. Σύμφωνα με όσα επισημαίνει, οι εγγυήσεις αυτές πρέπει να είναι «νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες και άμεσα εκτελεστές», και να έχουν συμφωνηθεί έως τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Την ίδια στιγμή, ζητεί από τις άλλες χώρες να αναλάβουν από κοινού το οικονομικό βάρος τυχόν νομικών διαδικασιών από μέρους της Ρωσίας που ενδέχεται να προκύψουν, ενώ απαιτεί να αξιοποιηθούν για το σχέδιο και παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται εκτός Βελγίου, ώστε το βάρος και το ρίσκο να κατανεμηθούν πιο δίκαια.
Στην επιστολή του, την οποία οι FT περιγράφουν ως εξαιρετικά επικριτική, ο πρωθυπουργός χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη πρόταση «θεμελιωδώς λανθασμένη» και υιοθετεί επιχειρήματα όμοια με αυτά που εξέφρασε και η Euroclear σε ξεχωριστή παρέμβασή της προς την Κομισιόν. Και οι δύο πλευρές προειδοποιούν ότι η υλοποίηση του σχεδίου θα αυξήσει το κόστος δανεισμού των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, θα δημιουργήσει την εικόνα «κατάσχεσης» εκτός ΕΕ και θα αποσταθεροποιήσει τους επενδυτές σε ευρωπαϊκό κρατικό χρέος, δημιουργώντας ένα δυσμενές κλίμα στις αγορές.
Αντί αυτού, ο ντε Βέβερ προτείνει μια εναλλακτική επιλογή: να αξιοποιήσει η ΕΕ την αδιάθετη δανειοληπτική ικανότητα του κοινού προϋπολογισμού της, ώστε να συγκεντρωθούν περίπου 45 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο, σύμφωνα με υπολογισμούς της ΕΕ, επαρκεί για να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας το 2026. Επιμένει ότι αυτή η λύση είναι πιο ασφαλής και οικονομικά αποδοτικότερη, εφόσον ληφθούν υπόψη όλοι οι κίνδυνοι. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στην επιστολή του, «αν μιλάμε για συμμετοχή στο βάρος, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το βάρος θα είναι δικό μας. Τα λόγια είναι εύκολα, αλλά η πραγματική στήριξη στην Ουκρανία θα είναι αναπόφευκτα ακριβή».
Επίσης, χθες οι Ευρωβουλευτές σε ψήφισμά τους κάλεσαν την ΕΕ να κάνει περισσότερα για τη στήριξη της Ουκρανίας και συναίνεσαν στην αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται πλέον υπό έντονη πίεση να καταλήξει σε αποφάσεις πριν την κλιμάκωση των διεθνών εξελίξεων. Το πολιτικό και θεσμικό διακύβευμα παραμένει υψηλό, καθώς η συζήτηση για τον τρόπο χρηματοδότησης της Ουκρανίας αναδεικνύει τις έντονες διαφορές ανάμεσα στα κράτη-μέλη ως προς τον επιμερισμό του κινδύνου και τις επιπτώσεις μιας τόσο κρίσιμης επιλογής.
Την ίδια στιγμή, η νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ η οποία περιλαμβάνει προτάσεις αξιοποίησης των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μέσω επενδυτικών ταμείων υπό αμερικανική ηγεσία αυξάνει την αίσθηση του κατεπείγοντος στις Βρυξέλλες, καθώς η Ουάσιγκτον εμφανίζεται έτοιμη να αναλάβει πρωτοβουλίες σε ένα πεδίο όπου η ΕΕ επιδιώκει να παραμείνει στρατηγικά παρούσα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θεωρεί ότι η τρέχουσα συγκυρία αποτελεί την κατάλληλη στιγμή για να ασκηθεί πολιτική πίεση και να προχωρήσει η Ένωση σε μια συνολική απόφαση, πριν διαμορφωθούν τετελεσμένα από τρίτους και πριν χαθεί η δυνατότητα της Ευρώπης να διαμορφώσει η ίδια τους όρους της εμπλοκής της στον πόλεμο και στην επόμενη ημέρα της Ουκρανίας.
