Η μεγαλύτερη έκθεση για το νεότερο Ελληνισμό που έχει παρουσιαστεί ποτέ έχει την αρχιτεκτονική και σκηνογραφική σφραγίδα των Ναταλίας Μπούρα, αρχιτέκτων, υπεύθυνης των αρχείων νεοελληνικής αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη και Παύλου Θανόπουλου, σκηνογράφου ενδυματολόγου. Καθώς το «1821. Πριν και Μετά» του Μουσείου Μπενάκη (κτήριο της οδού Πειραιώς) για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 - με τη σύμπραξη της Τράπεζας της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank - βρίσκεται στο μέσον του εκθεσιακού του κύκλου, ζητήσαμε από τους ανθρώπους πίσω από το στήσιμο μιας έκθεσης - με ανυπολόγιστης αξίας αλλά και τεράστιο πλήθος εκθεμάτων - να κάνουν τον δικό τους απολογισμό:
-Η έκθεση «1821. Πριν και Μετά» του Μουσείου Μπενάκη έχει την δική σας αρχιτεκτονική και σκηνογραφική σφραγίδα. Πάνω σε ποιο σκεπτικό την δομήσατε;
Το σκεπτικό μας ήταν να ζωντανέψουμε, όσο το δυνατόν, τα εκθέματα, να τα τοποθετήσουμε μέσα στην ιστορία και να τα κάνουμε εύκολα κατανοητά από τους επισκέπτες. Θελήσαμε να δημιουργήσουμε μια διαδρομή για τους επισκέπτες μέσα από τα εκθέματα και να τους καλέσουμε όχι απλώς να δουν αλλά και να βιώσουν την εμπειρία.
- Πόσο καιρό εργαστήκατε και ποιες ήταν οι μεγάλες προκλήσεις στήσιμο ως προς το δικό σας κομμάτι ευθύνης μιας έκθεσης στην οποία συνεργάζονται τόσο πολλοί φορείς και που για να μπορέσει να την δει κανείς ολοκληρωμένα στο κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη θα πρέπει να έχει στην διάθεσή του πάρα πολύ χρόνο;
Η μεγαλύτερη, ίσως, πρόκληση ήταν να αποδοθεί σωστά η ιστορία αλλά και να παρουσιαστεί με ενδιαφέροντα και ”προκλητικό” τρόπο, με την σωστή δόση συναισθηματικής φόρτισης και εντυπωσιακής παρουσίασης ώστε να κρατάει το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Η σύνθεση, η αξιοποίηση και ανάδειξη του υλικού όλων των εμπλεκόμενων φορέων, του Μουσείου Μπενάκη, των Τραπεζών και των ιδιωτικών συλλογών, ήταν μεγάλη ευθύνη αλλά υπήρξε εξαρχής πολύ καλή συνεργασία κι αυτό φάνηκε, πιστεύουμε, στο τελικό αποτέλεσμα.
- Ποιες ήταν οι πηγές έμπνευσής σας - από που προήλθαν οι ιδέες της αρχιτεκτονικής και της σκηνογραφικής επιμέλειας της έκθεσης;
Μεγαλύτερη έμπνευσή μας ήταν το ίδιο το υλικό, παραδείγματος χάριν, γκραβούρες της εποχής από τις οποίες αντλήσαμε λεπτομέρειες οι οποίες μας βοήθησαν να δημιουργήσουμε την απαραίτητη ατμόσφαιρα και που μας οδήγησαν σε εικαστικές παρεμβάσεις στο χώρο, άλλες βάσει των οποίων δημιουργήσαμε τρισδιάστατες αναπαραστάσεις σε μορφή θεατρικών σκηνικών. Επίσης, εμπνευστήκαμε πολύ από τα θεατρικά τελάρα και σπετσάτα των ζωγραφιστών θεατρικών σκηνικών της εποχής και επιλέξαμε να διατηρήσουμε την ποιότητα ενός ζωγραφιστού σκηνικού.
- Αν σας ζητούσε κανείς να ξεχωρίσετε κάποιο ή κάποια από τα κομμάτια της έκθεσης, ποιο ή ποια θα μπορούσε να ήταν αυτό; Και γιατί;
Από πλευράς σκηνογραφίας ξεχωρίζουμε την αναπαράσταση του χαγιατιού από την γκραβούρα Δείπνο στο Χρισσό όπως και την αναπαράσταση ενός ενδεικτικού τμήματος αστικού ιστού με νεοκλασσικό κτήριο στην Αθήνα. Οσον αφορά στα εκθέματα δεν νομίζουμε πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε μόνο ένα, είναι άλλωστε τόσα πολλά! Ας πούμε κάποια ελάχιστα λοιπόν: ο όρκος των Φιλικών, η Χάρτα του Ρήγα, το Σύνταγμα της Επιδαύρου, το ακρόπωρο από το καΐκι που έφερε τον Καποδίστρια στην Αίγινα, το πρώτο Σύνταγμα του 1843, το χειρόγραφο του Εθνικού Υμνου από τον Μάντζαρο.
- Πόσο σημαντική είναι η σωστή χωροθέτηση μιας τόσο πληθώρας εκθεμάτων για να κατανοήσει κανείς την «γραμμή» της ιστορίας της προεπαναστατικής, επαναστατικής και μεταεπαναστατικής περιόδου;
Η σωστή χωροθέτηση είναι εξαιρετικά σημαντική. Πρέπει να σχεδιάσουμε μια νοητή πορεία για τον επισκέπτη, που να τον οδηγεί στο σύνολο των εκθεμάτων αλλά ταυτόχρονα να του δώσουμε την ευκαιρία και την ελευθερία να περιδιαβεί μόνος του τους χώρους, να ανακαλύψει το υλικό και να επικεντρωθεί σε αυτά που ίσως τον ενδιαφέρουν περισσότερο. Σε μια τόσο μεγάλη έκθεση είναι απαραίτητο να δίνεται η δυνατότητα επιλογής στους επισκέπτες του πόσο χρόνο θέλουν να περάσουν μέσα σ′ αυτή, του τι θέλουν να δουν και πόσο θέλουν να εμβαθύνουν.
-Καθώς η έκθεση βρίσκεται κάπου στην μέση της, θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιο στιγμιότυπο από την γέννηση ή την εξέλιξή της που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση;
Ήταν σίγουρα πολύ ιδιαίτερη η «στιγμή» που είχαμε μπροστά μας ή κρατούσαμε τα αντικείμενα των αγωνιστών και των πρωταγωνιστών της ιστορίας, όπως το σπαθί του Κολοκοτρώνη, το κανονάκι της Μπουμπουλίνας, τα όπλα του Βύρωνα, τη σφραγίδα του Καποδίστρια!
Γενικά βέβαια, η περίοδος του στησίματος είναι η πιο ικανοποιητική για εμάς. Είναι εντυπωσιακό να τοποθετείς τα αντικείμενα, να παίρνουν την θέση τους στον χώρο που έχεις σχεδιάσει, να βλέπεις την μακέτα που δουλεύεις τόσο καιρό να παίρνει ζωή.
- Σε εποχές μεγάλης υγειονομικής και περιβαλλοντικής κρίσης, τι πιστεύετε ότι έχει να μας προσδώσει η ματιά στο παρελθόν - και μάλιστα μιας, τόσο αποφασιστικής για την συνέχεια, περιόδου της ελληνικής ιστορίας;
Μέσα από την ανασκόπηση του παρελθόντος κατανοούμε καλύτερα την σημερινή μας ταυτότητα. Η παρουσίαση / έκθεση αυτή μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς η Ελλάδα δεν είναι μια θεωρητική ιδέα αλλά ένα ζωντανό κι εξελισσόμενο σύνολο ανθρώπων. Αποκτήσαμε μια ταυτότητα που οφείλει πολλά στην πρόσφατη ιστορία μας αλλά που συνεχίζει καθημερινά να διαμορφώνεται.
Τα τελευταία νέα από την έκθεση
Παρουσιάζεται σειρά σύντομων ταινιών με θεματικές από την προϊστορία έως τον 20ό αιώνα με αφετηρία τις συλλογές του Μουσείου.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τον χρόνο με τα παιδιά μας : 21 Αντικείμενα μιλούν για την Επανάσταση
Μήπως ήρθε η ώρα την Ιστορία να την ερευνήσεις εσύ;
Πόσο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχθεί ένα βιβλίο Φυσικής;
Ποιο όπλο χρειαζόταν επειγόντως η Ύδρα για να κατακτήσει την Ελευθερία
εκτός από τα καράβια της;
Ποιος κρύβεται εδώ και 200 χρόνια πίσω από
το μυστικό έγγραφο της Φιλικής Εταιρείας;
Πότε και πώς καταργήθηκε η δουλεία στην επαναστατημένη Ελλάδα;
Με τι όπλα πολέμησαν οι αγωνιστές στα Δερβενάκια; Πώς στ’ αλήθεια γράφεται η Ιστορία;
Το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό «21 Αντικείμενα μιλούν για την Επανάσταση» είναι ένα εργαλείο για τα παιδιά.
Μια ευκαιρία να δουν από πολύ κοντά αυθεντικά αντικείμενα μιας συγκλονιστικής εποχής και να καταλάβουν τα πρόσωπα και τα πράγματα με τη δική τους μοναδική ματιά. Μια αφορμή να μοιραστούν ιδέες και απόψεις με τους συμμαθητές και τους φίλους, τους δασκάλους ή τους γονείς τους στην τάξη ή στο σπίτι.
Για παιδιά από 11 ετών και σχολικές ομάδες ΣΤ’ Δημοτικού έως και το Λύκειο.
Πωλητήριο
Μπορούμε να ανακαλύψουμε αντικείμενα αποκλειστικά για το Μουσείο Μπενάκη,
με αφορμή την επετειακή έκθεση στο benakishop.gr/exhibition-merchandise/1821-prin-kai-meta.html
Info:
Εισιτήρια στα ταμεία της έκθεσης ή ηλεκτρονικά στο tickets.benaki.org