Ο αναπτυξιακός νόμος είναι το κατ’ εξοχήν σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο ενίσχυσης της μικρομεσαίας και μεγάλης επιχειρηματικότητας και προσέλκυσης επενδύσεων στη χώρα, δρώντας παράλληλα προς το ΕΣΠΑ. Οι Αναπτυξιακοί Nόμοι εν γένει αποτελούν νομοθετήματα μεγάλης πολιτικής και δημοσιονομικής βαρύτητας, μέσω των οποίων ενισχύεται άμεσα πάνω από το 10% των μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων, ενώ έμμεσα περίπου το 30%· κυρίως όμως λειτουργούν τροχιοδεικτικά δηλαδή, δείχνουν την κατεύθυνση που θα πρέπει να πάρει η οικονομία.
Αυτές τις ημέρες συζητείται στη Βουλή το νομοσχέδιο «Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη». Μέσα από το παράδειγμα του αναπτυξιακού νόμου, η κυβέρνηση θέλει να προβάλλει τον εαυτό της ως «φιλο-επενδυτική» και ότι επιδιώκει τη στροφή της οικονομίας προς την 4ΒΕ ενώ στην πραγματικότητα κάνει ακριβώς το αντίθετο.
Ουσιαστικά συνεχίζει την πολιτική που ακολουθήθηκε για πολλές δεκαετίες και η οποία οδήγησε την χώρα στην οικονομική κρίση και τη χρεοκοπία. Παράλληλα, ανατρέπει αναπτυξιακές παρακαταθήκες της περιόδου 2015-19, όταν επιχειρήθηκε να διαμορφωθούν, ιδίως στη μεταμνημονιακή περίοδο, προϋποθέσεις για ένα νέο οικονομικό υπόδειγμα, βιώσιμο, συμπεριληπτικό και ανθεκτικό.
Το νομοσχέδιο:
Δεν φαίνεται να προτεραιοποιεί σαφώς σε ποιους τομείς θα πρέπει να δοθούν οι ενισχύσεις
Συγκεντρώνει μεγάλη εξουσία στον υπουργό και στο υπουργείο με αντίστοιχο περιορισμό των αρμοδιοτήτων των Περιφερειών.
Εντάσσει για ενίσχυση κλάδους που δεν έχουν ανάγκη ενίσχυσης, περιορίζοντας έτσι τις πόρους γι’ αυτούς που πραγματικά τους χρειάζονται.
Δεν επικεντρώνεται στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και στην αύξηση της απασχόλησης.
Στηρίζει κυρίως τις μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ θέτει προσκόμματα στις μικρές.
Θέτει σε κίνδυνο την αντικειμενικότητα της αξιολόγησης και των ελέγχων των επενδυτικών σχεδίων (ε/σ).
Αποδυναμώνει περαιτέρω το Δημόσιο και τον ρόλο του σε μια εποχή που η σημασία του επανεκτιμάται διεθνώς.
Τέλος, η πολυπλοκότητα του νομοσχεδίου εκτιμάται πως θα δημιουργήσει προβλήματα κατά την εφαρμογή του.
Όπως δείχνει η ανάλυση των αποτελεσμάτων των αναπτυξιακών νόμων διαχρονικά, οι πολιτικές των κυβερνήσεων που προηγήθηκαν της οικονομικής κρίσης, αλλά και της περιόδου 2010-14, όπως και της σημερινής, δεν ενθάρρυναν την επιχειρηματικότητα αλλά κυρίως συγκεκριμένους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, δεν είχαν συγκεκριμένη μακροπρόθεσμη στόχευση/αναπτυξιακή στρατηγική, δεν αντιμετώπισαν τις περιφερειακές ανισότητες, σκόρπισαν ανεξέλεγκτα το δημόσιο χρήμα κ.ά.
Η συντήρηση ενός αναπτυξιακού υποδείγματος στηριγμένου εν γένει στον τουρισμό την οικοδομή και το real estate, που ήταν πελατειακό και εν τέλει αδιέξοδο, δεν ήταν βέβαια δυνατό να δώσει αναπτυξιακή δυναμική στη χώρα και να τη βοηθήσει να συγκλίνει με τις χώρες της ΕΕ. Βρισκόταν άλλωστε ανάμεσα στις βασικές αιτίες της διαρθρωτικής κρίσης που ξέσπασε στην Ελλάδα το 2009. Η χρεοκοπία του 2010 είναι η πιο ακλόνητη απάντηση στο ερώτημα εάν ό,τι προηγήθηκε ήταν πραγματικά «αναπτυξιακό» ή όχι.
Ο αναπτυξιακός νόμος του 2016, αντίθετα, ενθάρρυνε τις επενδύσεις στη βιομηχανία, υποβοήθησε τις μικρές επιχειρήσεις, την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων κτλ., διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη διαφάνεια των διαδικασιών σε όλα τα στάδια και ενθαρρύνοντας την υψηλής προστιθέμενης αξίας και αυξημένης κοινωνικά αποδοτικής επιχειρηματικότητα, που παρήγαγε καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, σ’ ένα πλαίσιο ποιοτικότερων συνθηκών εργασίας και αυξημένου διαθέσιμου εισοδήματος.
Το νομοσχέδιο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη», που συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που υποδηλώνει με έμπρακτο τρόπο την μακροπρόθεσμη στρατηγική που στοχεύει στο να αλλάξει τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες της χώρας σε μια περισσότερο νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση σε όλα τα επίπεδα.
Η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται να ικανοποιείται με το, ξεπερασμένο πλέον, μοντέλο της «φτηνής» ανάπτυξης, που εν τοις πράγμασι οδηγεί στην αναστήλωση του μέχρι το 2010 επικρατούντος υποδείγματος που μας οδήγησε στην κρίση και την χρεοκοπία.
***
* Ανάλυση στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ του Λόη Λαμπριανίδη, Οικονομικού γεωγράφου, Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, πρώην Γενικού Γραμματέα Ιδιωτικών Επενδύσεων, Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης
Όλη η ανάλυση: https://bit.ly/3KKuS38