Οι περσινές αμφιβολίες για την πορεία του 2021 έγιναν -δυστυχώς- πράξεις. Με τον ιό όμως να μην φεύγει και τις προσδοκίες για την «Ελευθερία» να διαψεύδονται κατηγορηματικά. Και την Ευρώπη να συνεχίζει να είναι στο επίκεντρο μιας πανδημίας υγείας, η οποία τελικά εξελίσσεται σε πανδημία πολιτικής.
Στο εσωτερικό της χώρας τίποτα δεν είναι το ίδιο με πέρσι. Πολιτικά κανείς σήμερα δεν μπορεί επί της ουσίας να κάνει εκτίμηση του τι μέλλει γενέσθαι. Η πολιτική παντοδυναμία της ΝΔ χτυπήθηκε και χτυπιέται ανελέητα από την επικοινωνιακή πρωτίστως διαχείριση της κυβέρνησης στο θέμα της πανδημίας, η στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ έχει χτυπήσει ιστορικά όρια πολιτικής αδράνειας κι η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ, ενώ είναι πολιτικοκοινωνικά κατανοητή, έχει ακόμα δρόμο μπροστά της μιας κι οι πρώτες μέρες δείχνουν ότι η ηγετική ομάδα χρειάζεται ενέσεις πολιτικών μυαλών.
Κοινωνικά τα όρια της αγριότητας έχουν ξεπεράσει αυτά που ζούσαμε. Δεν νομίζω ποτέ η ελληνική κοινωνία να είχε φτάσει τα σημερινά όρια ζουγκλοποίησης της. Μετά από δέκα χρόνια μνημονίων και δύο χρόνια πανδημίας η κατάσταση είναι οριακή.
Από την εύκολη δημόσια διαπόμπευση μέχρι τον σημαντικό αριθμό γυναικοκτονιών και των ανεξιχνίαστων δολοφονιών ανθρώπων της λεγόμενης νύχτας, κι από τη σκληρή εικόνα της αγοράς με τη σμίκρυνση της μεσαίας τάξης μέχρι την εξωφρενική αύξηση των ανισοτήτων μέσα στην ελληνική κοινωνία, το μείγμα μοιάζει εκρηκτικό. Και δεν είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που εμφανίζεται αυτή η εικόνα. Το γεγονός ότι το ποτάμι της οργής έβρισκε διόδους εξόδου λόγω της εξαιρετικής γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας και του μοναδικού της κλίματος δεν πρέπει να μας κάνει να εφησυχάζουμε. Δεν αποτελεί πανάκεια η φυσική ομορφιά της χώρας μας.
Οικονομικά οι περιβόητες ιδιωτικοποιήσεις φαίνεται να αφορούν τέσσερα funds και πέντε οικογένειες. Κι όσο κι αν αυτό έχει αρκετή δόση υπερβολής, εντούτοις δεν πρέπει να το περνάμε αψήφιστα διότι είναι εν πολλοίς η απτή αλήθεια. Εκτός των ανθρώπων της Ναυτιλίας κι ορισμένων εγνωσμένων επιχειρηματιών δεν φαίνεται να υπάρχει στον ορίζοντα σύμπραξη χρημάτων (που ομολογουμένως υπάρχουν εν αφθονία) από το εξωτερικό με Έλληνες επιχειρηματίες.
Την ίδια ώρα οι τράπεζες που αποτελούν την κύρια ατμομηχανή σε καμία περίπτωση δεν επιτελούν ακόμα το έργο που θα έπρεπε στην ελληνική οικονομία (κι ας θυμηθούμε ότι πάνω τους βασίζεται μεγάλο μέρος της επιτυχίας του σχεδίου του Ταμείου Ανάκαμψης), ενώ οι περιβόητες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις αποτελούν περισσότερο, αυτή τη στιγμή, την μεγαλύτερη πληγή του οικονομικού συστήματος παρά τη λύση του.
Ταυτόχρονα παραμένει άγνωστος Χ ο παράγοντας του ελλείματος που έχει διογκωθεί υπέρμετρα και κάποια στιγμή -θεωρητικά κοντά χρονικά- πρέπει να δώσει τη θέση του στο πλεόνασμα.
Θα έχουμε, λοιπόν, ένα «μαύρο» 2022;
Όχι, και κανείς δεν το θέλει αυτό. Υπάρχουν σημεία προόδου:
Η ψηφιακή επανάσταση που επιτελείται (με την υποσημείωση ότι θέλει εξαιρετικά μεγάλη προσοχή ως τα προσωπικά δεδομένα και την προσωπική ελευθερία, διότι ποτέ δεν μπορείς να γνωρίζεις σε ποια χέρια θα πέσει η δύναμη που προσφέρει), η υιοθέτηση καινοτόμων ιδεών σε πολλούς τομείς της καθημερινότητας.
Η βελτίωση σημαντικών αριθμών δεικτών κι αριθμών, απόρροια κατά την ταπεινή μου γνώμη της απαράμιλλης φιλοτιμίας που δείχνουν οι Ελληνίδες κι οι Έλληνες υπέρ της πατρίδας τους.
Οι πολύπλευρες διεθνείς συμφωνίες συνεργασίας που εξυπηρετούν την εθνική μας άμυνα (η Ελλάδα αντιμετώπισε θετικά τις σημαντικές προκλήσεις που είχε στα εθνικά της θέματα κι αυτό πρέπει να το αξιολογήσουμε ανάλογα).
Τα μεγάλα δημόσια έργα που έχουν προγραμματιστεί κι όλα δείχνουν ότι γίνονται πράξη.
Η Ελλάδα πέρασε ήδη πολλά. Αλλά έχει σταθεί όρθια. Δεν έχουμε κανένα λόγο να μην είμαστε αισιόδοξοι για την επόμενη μέρα μετά απ’ όσα όλοι μαζί καταφέραμε. Επιβιώσαμε της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης που έζησε ιστορικά αναπτυγμένη χώρα. Επιβιώνουμε του αδιανόητου της πανδημίας.
Αλλά σίγουρα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, πραγματιστές κι ερευνητές. Να βλέπουμε τάσεις και να παρατηρούμε εξελίξεις. Είναι σαφές ότι από πλευράς μυαλών δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε. Ότι στο εσωτερικό της χώρας υπάρχουν τα πρόσωπα που μπορούν να στηρίξουν μια νέα πορεία. Θέλει στροφή στη στρατηγική, είναι οφθαλμοφανές. Θέλει υπέρβαση στη σκέψη, είναι δεδομένο. Και θέλει ειλικρίνεια.
Σε εποχή τεκτονικών αλλαγών όπως η σημερινή δεν έχει κανένα νόημα να επικρατεί η πολιτική λογική περασμένων δεκαετιών. Ειλικρίνεια λοιπόν. Τα (πολιτικά) λάθη συγχωρούνται. Το (πολιτικό) ψέμα ποτέ. Η πλούσια ελληνική ιστορία μας το έχει ήδη διδάξει.