Το φλέγον για τη Συμμαχία ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας βρέθηκε στο επίκεντρο τετραμερών διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο χωρών, της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ, στο περιθώριο της συνόδου της Συμμαχίας στη Μαδρίτη- ενώ Τουρκία και Σουηδία αναμένεται να έχουν συνομιλίες στην Άγκυρα και την Τετάρτη.
Αφού προσγειώθηκε στη Μαδρίτη την Τρίτη, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είχε συνομιλία που κράτησε πάνω από δύο ώρες με τον Φινλανδό πρόεδρο Σαούλι Νιινίστο, την πρωθυπουργό της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον και τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, σχετικά με τα αιτήματα των δύο χωρών για ένταξη στη Συμμαχία και τις αντιρρήσεις της Άγκυρας στο θέμα. Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίζονταν και το βράδυ, και δύο φινλανδικές εφημερίδες (Helsingin Sanomat, Iltalehti) έγραψαν πως Τουρκία, Σουηδία και Φινλανδία συμφώνησαν στην προετοιμασία ενός κοινού υπομνήματος για τους προβληματισμούς της Άγκυρας. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που επίσης κατέφθασε στη Μαδρίτη πριν ένα γεύμα με άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ, δεν σχολίασε απευθείας το ζήτημα στα δημόσια σχόλιά του με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεζ και τον βασιλιά Φελίπε της Ισπανίας, ωστόσο τόνισε την ανάγκη για ενότητα στη Συμμαχία.
Ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν την Τετάρτη, και διπλωμάτες του ΝΑΤΟ είπαν πως ανέμεναν η Ουάσινγκτον να επιδιώξει να «σπάσει» το αδιέξοδο. Ωστόσο είναι άγνωστο πόσο μακριά θα έφτανε ο Μπάιντεν για να επιτύχει κάτι τέτοιο. Σημειώνεται πως συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας θα λάβουν χώρα και την Τετάρτη, στην Άγκυρα.
Οι αντιρρήσεις της Τουρκίας στην ένταξη των δύο χωρών, που αν προχωρήσει θα είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στην ευρωπαϊκή ασφάλεια εδώ και δεκαετίες, απειλεί να επισκιάσει τη σύνοδο, η οποία προσπαθεί να δείξει εικόνα ενότητας καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.
«Η γενική εικόνα είναι πως οι συζητήσεις πήγαν κάπως καλύτερα, κάτι που θα σήμαινε ότι η κατανόηση είναι κάπως αυξημένη και στις δύο πλευρές» είχε πει προηγουμένως ο Φινλανδός πρόεδρος σε δημοσιογράφους στο Ελσίνκι, αναφερόμενος στις συζητήσεις μεταξύ διπλωματών.
Η Σουηδή υπουργός Εξωτερικών Αν Λίντε πήγε παραπέρα, λέγοντας στη Svenska Dagbladet SvD) πως «είμαστε έτοιμοι για το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι θετικό...μα θα μπορούσε να χρειαστεί περισσότερος χρόνος». Από πλευράς του ο Γενς Στόλτενμπεργκ είχε εκφράσει ελπίδα για πρόοδο.
Η κύρια απαίτηση της Άγκυρας είναι οι δύο χώρες να σταματήσουν να υποστηρίζουν κουρδικές οργανώσεις που έχουν παρουσία στις επικράτειές τους, και να προβούν σε άρση των εμπάργκο σε κάποιες πωλήσεις όπλων στην Τουρκία.
Από πλευράς του ο Ερντογάν, πριν φύγει για τη Μαδρίτη, σε δηλώσεις του φάνηκε να εμμένει στη στάση του, λέγοντας ότι η Τουρκία ήθελε πράξεις και όχι λόγια, προσθέτοντας επίσης πως θα πίεζε και τον Μπάιντεν για την αγορά μαχητικών F-16. «Θέλουμε αποτελέσματα. Βαρεθήκαμε να κάνουμε πάσες με τη μπάλα στο κέντρο του γηπέδου. Ως τώρα, παράγουν λέξεις» είπε ο Τούρκος πρόεδρος, προσθέτοντας πως θα εξηγούσε τις θέσεις της Τουρκίας σε συμμάχους στη σύνοδο και σε διμερείς συναντήσεις. Όπως συμπλήρωσε, θα συζητούσε με τον Μπάιντεν το θέμα της αγοράς ρωσικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία, που οδήγησε σε αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της, και το αίτημα για αγορά 40 νέων F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού για 80, καθώς και άλλα διμερή ζητήματα.
Άλλες χώρες, περιλαμβανομένων της Γαλλίας και της Ισπανίας, κάλεσαν έμμεσα την Τουρκία να κάνει πίσω. Μιλώντας στη σύνοδο της G-7 στη Γερμανία, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν ζήτησε ένα μήνυμα ενότητας και ισχύος από το ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ενώ ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεζ είπε πως δεν υπήρχε άλλη επιλογή από την ένταξη της Φινλανδίας, που έχει σύνορα μήκους 1.300 χλμ με τη Ρωσία, και της Σουηδίας. «Είμαστε πεπεισμένοι ότι, αν όχι τώρα, αργότερα θα ενταχθούν στη Συμμαχία» είπε ο Σάντσεζ σε δημοσιογράφους.
Έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα η Ελλάδα
Στο μεταξύ, η Αθήνα έχει παρακολουθήσει το νέο τουρκικό κρεσέντο επιθετικότητας και προκλητικών τοποθετήσεων, με τον φιλοκυβερνητικό Τύπο στην Τουρκία να αναφέρει σε δημοσιεύματα του ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα θέσει στη Μαδρίτη θέμα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο. Παράλληλα Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν εξαπολύσει σχετικές απειλές, με τον αντιπρόεδρο της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι, να λέει πως «τα νησιά θα αποστρατιωτικοποιηθούν, σε διαφορετική περίπτωση θα ξεκινήσει η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους».
Ελληνικές κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως η ατζέντα της Συνόδου περιλαμβάνει τη συζήτηση για την ένταξη στην Συμμαχία της Σουηδίας και της Φινλανδίας και σε καμία περίπτωση τα ελληνοτουρκικά, Όμως η προετοιμασία της ελληνικής πλευράς είναι για όλα τα ενδεχόμενα και κυρίως για να δοθούν οι κατάλληλες απαντήσεις στην Άγκυρα, αν θέσει κάποιο θέμα ο Ταγίπ Ερντογάν.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννη Οικονόμου, δήλωσε τη Δευτέρα πως «δεν πηγαίνουμε με το ζωνάρι λυμένο για καυγά αλλά δεν θα αφήσουμε αναπάντητη καμία πρόκληση». Όπως εξήγησε, μέχρι τώρα η ελληνική πλευρά αποδομεί τους παράλογους και ανιστόρητους τουρκικούς ισχυρισμούς προβάλλοντας με ψυχραιμία και κυρίως με αποδεικτικά στοιχεία το δίκαιο των θέσεων της και αυτό θα συνεχίσει να κάνει. «Η Ελλάδα δεν πρόκειται να παίξει το παιχνίδι της ρητορικής έντασης, η οποία συχνά στοχεύει στο εσωτερικό ακροατήριο. Θα συνεχίσει ωστόσο να προβάλλει σε όλα τα φόρα τις θέσεις της και να υπερασπίζεται με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα», υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Σημειώνεται πως την Τρίτη ο Τούρκος πρόεδρος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην Ελλάδα, επαναλαμβάνοντας πως οι ΗΠΑ έχουν εννιά στρατιωτικές βάσεις στη χώρα μας και προσθέτοντας πως θα έχει διμερείς επαφές με ηγέτες του ΝΑΤΟ, μα όχι με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ισχυριζόμενος ότι «κλείσαμε αυτή την πόρτα. Μετά, όταν συνέλθουν. Θα κάνουμε τον δικό μας οδικό χάρτη αν συνέλθουν».
Με πληροφορίες από Anadolu, Reuters