Ειδική επιτροπή του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει ήδη ξεκινήσει, σύμφωνα με πληροφορίες της HuffPost, τη σύνταξη του ελληνικού αιτήματος προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αμερικανικές αρχές, με στόχο να εξασφαλιστούν στοχευμένες εξαιρέσεις ή μειώσεις δασμών για προϊόντα υψηλής σημασίας για την ελληνική οικονομία. Η κίνηση αυτή έρχεται σε συνέχεια της ανακοίνωσης της νέας εμπορικής συμφωνίας ΕΕ–ΗΠΑ, που επιβάλλει ενιαίο δασμό 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πραγματικός πυλώνας πίεσης της Ελλάδας στις διαπραγματεύσεις είναι οι βιομηχανικές και εξορυκτικές εξαγωγές, που αποτελούν στρατηγικής σημασίας σκέλος του εξαγωγικού μας προφίλ. Η εξαγωγή μεταλλευμάτων, πρώτων υλών, βωξίτη, αλουμίνας και αλουμινίου προς τις ΗΠΑ συνιστά σταθερή πηγή υψηλών εσόδων και θέσεων εργασίας, με έντονο αποτύπωμα σε περιφέρειες όπως η Στερεά Ελλάδα και η Εύβοια.
Ισχυρές ελληνικές βιομηχανίες —με εξωστρεφή, εξειδικευμένο και τεχνολογικά προηγμένο χαρακτήρα— όπως η Metlen, ElvalHalcor, Ελληνικοί Λευκόλιθοι, αλλά και επιχειρήσεις στον κλάδο του νικελίου και του χαλκού, εξάγουν σε μεγάλους όγκους στις ΗΠΑ. Οι συγκεκριμένοι κλάδοι είναι άμεσα εκτεθειμένοι στο νέο δασμολογικό πλαίσιο και έχουν τη δυνατότητα, λόγω μεγέθους και γεωοικονομικής σημασίας, να λειτουργήσουν ως μοχλός πίεσης για ειδική μεταχείριση. Το ελληνικό επιχείρημα, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εστιάζει στο ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να ζητούν ενίσχυση της διατλαντικής ενεργειακής ασφάλειας και, την ίδια στιγμή, να αποθαρρύνει μέσω δασμών τις επενδύσεις και τις εξαγωγές σε στρατηγικά υλικά που σχετίζονται με τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.
Πέρα από τον βιομηχανικό τομέα, σημαντικό είναι το αποτύπωμα και σε προϊόντα διατροφής υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπου η Ελλάδα εστιάζει στην εξασφάλιση ειδικής μεταχείρισης. Ελαιόλαδο, φέτα, ελιές Καλαμών, κρασί και βιολογικά προϊόντα έχουν ήδη παρουσία και δυναμική στις ΗΠΑ (αν και αποτελούν ένα μικρό ποσοστό έως 5% των συνολικών μας εξαγωγών), αλλά παραμένουν ευάλωτα σε δασμολογικές επιβαρύνσεις, λόγω χαμηλότερων περιθωρίων κέρδους και ευαισθησίας στην τελική τιμή.
“Να τα βρούμε και μεταξύ μας”
Η ελληνική κυβέρνηση δεν περιορίζεται στο να διεκδικήσει προνομιακούς όρους μόνο από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Θέτει επιτακτικά το ζήτημα των «ενδοευρωπαϊκών δασμών», δηλαδή των ρυθμιστικών και διοικητικών εμποδίων που συνεχίζουν να επιβαρύνουν τη μετακίνηση αγαθών και υπηρεσιών εντός της Ε.Ε. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι ισοδύναμες επιβαρύνσεις στη μεταποίηση φτάνουν το 45% και στις υπηρεσίες έως και 110%, καταρρίπτοντας στην πράξη τον μύθο της «Ενιαίας Αγοράς».
Η απάντηση της Ελλάδας διαμορφώνεται σε τριπλό επίπεδο:
– Στοχευμένη διαπραγμάτευση για μειώσεις ή εξαιρέσεις στους δασμούς των ΗΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα,
– Ενίσχυση της λειτουργικότητας της εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε.,
– Διεύρυνση των εξαγωγικών μας οριζόντων προς την Ασία, τη Μέση Ανατολή και, φυσικά, την Κίνα, τη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά στον πλανήτη, όπου το ελληνικό brand κερδίζει διαρκώς έδαφος, ειδικά σε τρόφιμα, πρώτες ύλες και τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.
Όλα δείχνουν ότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ δεν είναι το τέλος της συζήτησης. Είναι η αρχή μιας πιο απαιτητικής εποχής για την ελληνική εξωστρέφεια —και μια ευκαιρία για όσους έχουν στρατηγική, φωνή και όραμα.
