Το ενδεχόμενο ενός νέου παγκόσμιου ενεργειακού τοπίου, στο οποίο δεν θα έχει θέση ο άνθρακας και το πετρέλαιο, ξεκίνησε ως ένα φιλόδοξο σχέδιο το οποίο πλέον εξελίσσεται ραγδαία.
Το φυσικό υδρογόνο, γνωστό και ως λευκός χρυσός ή γεωλογικό υδρογόνο, βρίσκεται στη φυσική του μορφή κάτω από την επιφάνεια της Γης και ανακαλύφθηκε τυχαία στο Μάλι πριν από σχεδόν 40 χρόνια.
Σε αντίθεση με το απλό υδρογόνο που παράγεται σε εργαστήρια και το πράσινο υδρογόνο που παράγεται από τις ΑΠΕ, το λευκό δεν παράγει άνθρακα κατά την καύση του παρά μόνο νερό μη συμβάλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η μεγάλη στροφή στην πράσινη ενέργεια, έχει στρέψει τους τελευταίους μήνες το ενδιαφέρον των επενδυτών στον αναδυόμενο τομέα του φυσικού υδρογόνου.
Ανάμεσα τους παγκόσμιοι πετρελαϊκοί κολοσσοί όπως η ρωσική Gazprom και η βρετανική BP, το επενδυτικό ταμείο καθαρής τεχνολογίας Breakthrough Energy Ventures του Bill Gates και μεγάλες εταιρείες εξόρυξης όπως η Rio Tinto και η Fortescue.
Παράλληλα, μεγάλες έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη σε διάφορες χώρες σε όλο τον κόσμο, με τον Καναδά και τις ΗΠΑ να έχουν τα περισσότερα έργα σε εξέλιξη τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Rystad Energy.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η επόμενη χρονιά θα είναι σταθμός ως προς την ενεργειακή μετάβαση καθώς θα μπορέσουν να εντοπίσουν αρκετά σημεία του πλανήτη που είναι πλούσια σε υδρογόνο.
Οι επιφυλακτικοί
Ωστόσο, υπάρχουν και επιστήμονες που θεωρούν ότι η επάρκεια του φυσικού υδρογόνου είναι περιορισμένη γεγονός που θα κάνει ασύμφορη την εξόρυξή του.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας έχει προειδοποιήσει ότι υπάρχει πιθανότητα ο πόρος «να είναι διασκορπισμένος σε μακρινά σημεία του πλανήτη γεγονός που θα κάνει την αξιοποίησή του οικονομικά μη βιώσιμη».
Στι ίδιο πλαίσιο, ο Συνασπισμός Επιστήμης του Υδρογόνου, μια ομάδα ακαδημαϊκών, επιστημόνων και μηχανικών που μελετά τον ρόλο του υδρογόνου στην ενεργειακή μετάβαση, εκτιμά ότι όλα είναι ακόμη σε «εμβρυϊκό στάδιο» και θεωρούν ότι η πιθανότητα εντοπισμού μεγάλων κοιτασμάτων καθαρού υδρογόνου που θα μπορούσαν να εξάγουν τεράστιες ποσότητες φαίνεται «σχετικά μικρή».
Όπως υποστηρίζουν, το μοναδικό πηγάδι εξόρυξης υδρογόνου στον κόσμο, που έχει εντοπιστεί στο Μάλι, παράγει «μόνο ένα κλάσμα της ημερήσιας ενεργειακής παραγωγής μιας μόνο ανεμογεννήτριας», δήλωσε στο CNBC ο Arnout Everts, γεωεπιστήμονας και μέλος του Συνασπισμού Επιστήμης του Υδρογόνου.
Παγκόσμια μάχη για τον «λευκό χρυσό»
Και ο Minh Khoi Le, επικεφαλής της έρευνας για το υδρογόνο στην Rystad Energy, υποστηρίζει ότι είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς εάν το φυσικό υδρογόνο, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, μπορεί να ανταποκριθεί στις προσδοκίες.
«Πέρυσι ήταν η χρονιά που τα πράγματα έγιναν πραγματικά ενδιαφέροντα για το φυσικό υδρογόνο, επειδή πολλές εταιρείες άρχισαν να σχεδιάζουν εκστρατείες γεώτρησης, δοκιμές εξόρυξης με σημαντικούς ενεργειακούς παράγοντες να μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι», δήλωσε ο Le στο CNBC.
«Από τότε, η πρόοδος ήταν σχετικά αργή και υπάρχουν μόνο λίγες εταιρείες που έχουν ξεκινήσει έκτοτε, πραγματικά τις γεωτρήσεις», πρόσθεσε.
Ο Le της Rystad, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει την παγκόσμια στροφή προς το φυσικό υδρογόνο ως τον «πυρετό του λευκού χρυσού» δήλωσε ότι ενώ δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τους τελευταίους 12 μήνες, η άνοδος του ενδιαφέροντος των επενδυτών θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίτευξη ορισμένων ουσιαστικών αποτελεσμάτων.
Το υδρογόνο έχει από καιρό χαρακτηριστεί ως μία από τις πολλές πιθανές πηγές ενέργειας που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του παράγεται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας και το φυσικό αέριο, μια διαδικασία που παράγει σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Το πράσινο υδρογόνο, μια διαδικασία που περιλαμβάνει τη διάσπαση του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο χρησιμοποιώντας ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια, αποτελεί μια εξαίρεση στο χρωματικό ουράνιο τόξο υδρογόνου. Ωστόσο, η ανάπτυξή του έχει καθυστερήσει λόγω του υψηλού κόστους και του δύσκολου οικονομικού περιβάλλοντος.
Οι «μεγάλοι παίκτες»
Η HyTerra της Αυστραλίας ανακοίνωσε μια επένδυση ύψους 21,9 εκατομμυρίων δολαρίων από την Fortescue τον Αύγουστο του 2024, σημειώνοντας ότι τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για την πλήρη χρηματοδότηση εκτεταμένων γεωτρήσεων.
Εκπρόσωπος της Fortescue, μιας από τις κορυφαίες εταιρείες ανάπτυξης πράσινου υδρογόνου, δήλωσε ότι η επέκτασή της στον τομέα του φυσικού υδρογόνου ήταν σύμφωνη με τη «στρατηγική της δέσμευση για εξερεύνηση καυσίμων μηδενικών εκπομπών».
Η BP Ventures, ο βραχίονας επιχειρηματικών κεφαλαίων της BP, ιδρυσε την επιχείρηση εξερεύνησης φυσικού υδρογόνου Snowfox Discovery με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές του 2025, ενώ και η νεοσύστατη επιχείρηση Mantle8 με έδρα τη Γαλλία έλαβε πρόσφατα 3,4 εκατομμύρια ευρώ (3,9 εκατομμύρια δολάρια) σε αρχική χρηματοδότηση από επενδυτές, συμπεριλαμβανομένης της Breakthrough Energy Ventures, ενός ταμείου για το κλίμα και την τεχνολογία που ίδρυσε ο Μπιλ Γκέιτς το 2015.
Ο Eric Toone, επικεφαλής τεχνολογίας στην Breakthrough Energy, δήλωσε ότι το ταμείο είχε υποστηρίξει εταιρείες όπως η Mantle8 και η αμερικανική start up Koloma, επειδή η υπόσχεση του φυσικού υδρογόνου είναι τέτοια που «θα μπορούσε να ξεκλειδώσει μια νέα εποχή καθαρής, εγχώριας ενέργειας».
«Το υδρογόνο είναι καθαρή αντιδραστική χημική ενέργεια. Αν έχουμε αρκετό υδρογόνο και είναι αρκετά φθηνό, μπορούμε να κάνουμε σχεδόν τα πάντα. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε μέταλλα, καύσιμα, ακόμη και τρόφιμα, και όλα αυτά με πολύ λιγότερες εκπομπές από τις συμβατικές προσεγγίσεις», δήλωσε ο Toone στο CNBC.
«Γνωρίζουμε ότι υπάρχει εκεί έξω και όχι μόνο σε μεμονωμένες περιοχές. Οι πρώτες έρευνες εντόπισαν φυσικό υδρογόνο σε έξι ηπείρους. Η πρόκληση τώρα είναι να βρούμε πώς να το εξαγάγουμε αποτελεσματικά, να το μετακινήσουμε με ασφάλεια και να κατασκευάσουμε τα συστήματα για να το θέσουμε σε λειτουργία», πρόσθεσε.
Η γαλλική Mantle8 στοχεύει στην ανακάλυψη 10 εκατομμυρίων τόνων φυσικού υδρογόνου έως το 2030, συμπληρώνοντας τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πλήρη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια μέχρι τότε.
«Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να βρούμε κοιτάσματα που να παράγουν τόσο φυσικό υδρογόνο όσο πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αυτό είναι πραγματικά που πρέπει να καταλάβουμε ως βιομηχανία», δήλωσε ο Durbuis.
«Πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε γεωτρήσεις το 2028 και ελπίζουμε ότι αυτή θα είναι η στιγμή της ευχαριστίας, επειδή αν μπορέσουμε να βρούμε κάτι εκείνη τη στιγμή, τότε προφανώς θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα. Αν βρούμε υδρογόνο υψηλής συγκέντρωσης, με πίεση, τότε αυτό απλώς αλλάζει τα πάντα», πρόσθεσε.
