Η Μαρία είναι 28 χρονών, έχει μεταπτυχιακό, δουλεύει σε πολυεθνική και ζει ακόμα με τους γονείς της. Δεν είναι εξαίρεση. Είναι η νέα κανονικότητα.
Η μέση ηλικία εκείνου που αγοράζει πρώτη κατοικία, τείνει να πλησιάσει τα 40 χρόνια και αυτό αφορά σε όλο τον δυτικό κόσμο. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους: Οι τιμές κατοικιών εκτοξεύτηκαν κατά τουλάχιστον 50% -μόνο μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια-, την ίδια ώρα που το εισόδημα είναι “παγωμένο” κάτω από τα 1000 ευρώ για τους περισσότερους νέους.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 84% των νέων της Generation Z αναβάλλουν σημαντικά ορόσημα της ζωής τους – γάμο, παιδιά, επαγγελματική εξέλιξη – προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα για την αγορά κατοικίας (Fortune). Στην Ευρώπη 2.9 εκατομμύρια νέοι κάτω των 25, είναι χωρίς δουλειά και η προοπτική απόκτησης προσιτής κατοικίας μοιάζει με μακρινό όνειρο. Η πρώτη τους σκέψη συνδέεται με την εξασφάλιση του απαραίτητου εισοδήματος για τα βασικά και -υπό προϋποθέσεις- για να φύγουν από την στέγη της οικογένειας και να νοικιάσουν το πρώτο τους σπίτι.
Η αναβολή της αγοράς κατοικίας δεν είναι απλά οικονομικό ζήτημα. Επηρεάζει τη δημιουργία νοικοκυριών, την πρόσβαση στην ιδιοκατοίκηση και τη δημογραφική εξέλιξη, καθώς η ιδιοκτησία ακινήτου και η σταθερότητα που δημιουργεί, συνδέεται άμεσα με τα οικογενειακά σχέδια.
Στην Ελλάδα, η κρίση της προσιτής κατοικίας παίρνει ακόμα πιο δραματικές διαστάσεις. Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 55,9% την τελευταία εννιαετία, με μέση αύξηση 4,3% το 2025, ενώ ο πληθωρισμός στα ενοίκια φτάνει το 10,5% – υπερτριπλάσιο του μέσου όρου της Ευρωζώνης που είναι 2,9%. Στην Αθήνα, ένας χαμηλόμισθος αναγκάζεται να ξοδέψει περίπου το 72,2% του μισθού του για ένα μικρό επιπλωμένο διαμέρισμα ενός δωματίου. Παράλληλα, οι τιμές πώλησης κατοικιών κατέγραψαν αύξηση 8,8% το πρώτο τρίμηνο του 2025, καθιστώντας το όνειρο της ιδιόκτητης κατοικίας ακόμα πιο απομακρυσμένο.
Τα νούμερα αυτά, κάνουν ακόμα πιο ασφυκτική την κατάταση για τους νέους. Η νεανική ανεργία διαμορφώνεται κοντά στο 18% για άτομα ηλικίας 15-24, με την Ελλάδα να κατέχει μία από τις υψηλότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με μεσίτες, δεν συνάδει ο ελληνικός μισθός με τις τιμές που υπάρχουν στην αγορά ούτε για ενοίκιο, ούτε για αγορά.
Αγορά κατοικίας: Γιατί δεν λειτουργούν οι λύσεις μέχρι σήμερα
Το πρόγραμμα “Σπίτι μου 2”, παρά τις 9.151 εγκρίσεις μέχρι τον Ιούλιο 2025, δεν οδήγησε σε σημαντικές εκταμιεύσεις. Η αιτία είναι απλή, το ράλι των τιμών εξανεμίζει τα οφέλη του χαμηλού επιτοκίου – ένα παλιό ακίνητο που πριν ένα χρόνο κόστιζε 150.000 ευρώ, σήμερα είναι 20.000-40.000 ευρώ ακριβότερο. Το πρόγραμμα πυροδότησε νέο κύμα αυξήσεων τιμών, αποδεικνύοντας ότι η επιδότηση της ζήτησης χωρίς αύξηση προσφοράς απλά ανεβάζει τις τιμές. Η έλλειψη ενιαίας πληροφορίας – με δεδομένα κατακερματισμένα μεταξύ Κτηματολογίου, Δήμων και ΑΑΔΕ – οδηγεί σε αποφάσεις “στα τυφλά”… Χωρίς καταγραφή κενών ακινήτων και συντονισμένη στρατηγική, τα 6 δισ. ευρώ που δαπανώνται δεν έχουν την αναγκαία αποτελεσματικότητα.
Η Ελλάδα, όπως όλα δείχνουν, χρειάζεται ενιαίο ψηφιακό μητρώο, απελευθέρωση δημόσιας γης, περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση και κίνητρα για μετατροπή κενών κτιρίων σε κατοικίες. Μόνο μια σημαντική αύξηση της προσφοράς μπορεί να σταματήσει το φαύλο κύκλο. Τα επιδοτούμενα δάνεια συντηρούν τις τιμές υψηλά, ή τις ωθούν ακόμα υψηλότερα…
