Η άγρια επίθεση ροτβάιλερ στον 76χρονο ιδιοκτήτη του στην Καλαμάτα, με την αστυνομία να προσπαθεί να τον απεγκλωβίσει και τελικά το ζώο να θανατώνεται επί τόπου, αναζωπυρώνει το ερώτημα: υπάρχουν «επικίνδυνες» φυλές ή «επικίνδυνες» συνθήκες; Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία και τι δείχνουν τα δεδομένα για την πρόληψη.
Την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2025, 76χρονος στην Καλαμάτα δέχθηκε σφοδρή επίθεση από το ροτβάιλερ της οικογένειας. Τον δικό του, επί 10 χρόνια, φίλο, του. Αστυνομικός πυροβόλησε και τραυμάτισε θανάσιμα τον σκύλο ώστε να απεγκλωβιστεί ο άνδρας, ο οποίος μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο, είναι διασωληνωμένος και κινδυνεύει η ζωή του.
Τι λέει ο νόμος στην Ελλάδα
Το ισχύον πλαίσιο δεν απαριθμεί «απαγορευμένες» φυλές. Ο Ν.4830/2021, όπως ισχύει (ενοποίηση 07/09/2025), ορίζει «επικίνδυνο ζώο συντροφιάς» εκείνο που εκδηλώνει επανειλημμένα απρόκλητη και αδικαιολόγητη επιθετικότητα ή φέρει σοβαρό, μη θεραπεύσιμο, μεταδοτικό νόσημα – δηλαδή χαρακτηρισμός μεμονωμένου ζώου, όχι φυλής. Με απλά λόγια: Αν ένα σκυλί θεωρείται επικίνδυνο προκύπτει από συγκεκριμένη συμπεριφορά και ιστορικό, όχι από το γενεαλογικό του δέντρο. Ο ίδιος νόμος ενισχύει την υπεύθυνη ιδιοκτησία (σήμανση/καταγραφή, εμβολιασμοί, μέριμνα ευζωίας, τήρηση κανόνων σε δημόσιους χώρους), με κυρώσεις για παραβάσεις.
Μεγάλοι κτηνιατρικοί φορείς διεθνώς επισημαίνουν ότι η νομοθεσία στοχευμένη σε φυλές (BSL) είναι αναποτελεσματική: δεν μειώνει σταθερά τα δαγκώματα και δημιουργεί ψευδές αίσθημα ασφάλειας, όταν η ουσία είναι η εκπαίδευση, η κοινωνικοποίηση και η επίβλεψη. Σε παλαιότερη αναδρομική μελέτη (JAVMA/CDC, 1979–1998) καταγράφηκε ότι πολλές φυλές έχουν εμπλακεί σε θανατηφόρα περιστατικά, με πιτ μπουλ τύπου και ροτβάιλερ να εμφανίζονται συχνότερα στο δείγμα εκείνης της περιόδου. Οι ίδιοι οι συγγραφείς/μελετητές υπογραμμίζουν σημαντικούς περιορισμούς (σφάλματα αναγνώρισης φυλής, υποκαταγραφή κ.ά.), γι’ αυτό και η χρήση «στατιστικών φυλής» χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Το συμπέρασμα που συγκλίνει με τη διεθνή βιβλιογραφία είναι ότι το ρίσκο δεν είναι μονοπαραγοντικό. Παίζει ρόλο ο χειρισμός από τον άνθρωπο (εκπαίδευση, κοινωνικοποίηση), το περιβάλλον και το ατομικό προφίλ του ζώου (υγεία, στρες, ερεθίσματα).
Ροτβάιλερ: ισχυρή φυλή, υψηλές απαιτήσεις
Τα ροτβάιλερ είναι μεγαλόσωμα, ισχυρά σκυλιά. Δεν είναι «προγραμματισμένα» για επίθεση, αλλά ως σκύλοι μεγάλης μάζας και δύναμης απαιτούν σταθερή, σύγχρονη εκπαίδευση, πρώιμη και συνεχή κοινωνικοποίηση, σαφή όρια και υπεύθυνη διαχείριση στην καθημερινότητα. Όταν όλα αυτά λείπουν ή όταν συνυπάρχουν πόνος/άγχος/φόβος, ο κίνδυνος σοβαρού περιστατικού αυξάνεται, όπως συμβαίνει με κάθε ισχυρό σκύλο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπενθυμίζει ότι η εκπαίδευση συμπεριφοράς ανθρώπων και σκύλων, η υπεύθυνη ιδιοκτησία και η ορθή αλληλεπίδραση με σκύλους μειώνουν τα περιστατικά. Ειδικά τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα και χρειάζονται συνεχή επίβλεψη.
Βασικές αρχές ανθρώπων – σκύλων
- Μη πλησιάζετε άγνωστο σκύλο, μην τρέχετε/φωνάζετε μπροστά του.
- Ρωτήστε πάντα τον κηδεμόνα πριν αγγίξετε σκύλο.
- Σε απειλητικό σκύλο, μείνετε ακίνητοι, αποφύγετε οπτική επαφή, προστατέψτε πρόσωπο/λαιμό αν πέσετε.
- Οι ιδιοκτήτες μεριμνούν για εμβολιασμούς, υγεία, σωστό λουρί/έλεγχο σε δημόσιους χώρους.
«Τι πρέπει να αλλάξει» μετά την Καλαμάτα
- Εκπαίδευση και κοινωνικοποίηση ως προϋπόθεση: Για ισχυρές φυλές (και όχι μόνο), οργανωμένη, θετική εκπαίδευση από πιστοποιημένους επαγγελματίες· ανανέωση δεξιοτήτων σε όλη τη ζωή του ζώου.
- Αξιολόγηση συμπεριφοράς όταν υπάρχουν «κόκκινες σημαίες»: φόβος, πόνος, προστατευτικότητα πόρων. Παρέμβαση με κτηνίατρο/συμπεριφοριστή.
- Υποχρεώσεις που ήδη ισχύουν: σήμανση-καταγραφή, μέτρα ασφαλείας, βασικοί κανόνες σε δημόσιους χώρους. Ενίσχυση ελέγχων και ενημέρωσης από τους δήμους.
- Πλαίσιο χωρίς «μαύρες λίστες»: διαχείριση κατά περίπτωση ζώου και ιδιοκτήτη, αντί για οριζόντιους αποκλεισμούς φυλών που δεν αποδίδουν.
Αν συμβεί ένα περιστατικό
- Μη δοκιμάζετε επικίνδυνους «αποχωρισμούς» με γυμνά χέρια. Ζητήστε βοήθεια, χρησιμοποιήστε εμπόδια/αντικείμενα για απόσταση.
- Αμέσως ιατρικός έλεγχος για το θύμα, ακόμη κι αν το τραύμα φαίνεται μικρό.
- Καταγραφή του περιστατικού στις αρμόδιες αρχές και αξιολόγηση του ζώου από κτηνίατρο/ειδικό.
Συμπερασματικά, το περιστατικό της Καλαμάτας είναι σκληρή υπενθύμιση ότι ο συνδυασμός δύναμης, κακής στιγμής και ανθρώπινων λαθών/παραλείψεων μπορεί να αποβεί μοιραίος. Η λύση δεν είναι να «δαιμονοποιήσουμε» μια φυλή, αλλά να ανεβάσουμε τον πήχη της υπεύθυνης ιδιοκτησίας, της εκπαίδευσης και της πρόληψης – με αυστηρή εφαρμογή του νόμου και σοβαρή ενημέρωση.
Πηγές: Νομοθεσία (Ν.4830/2021), πολιτικές/κατευθύνσεις AVMA, βιβλιογραφία JAVMA/CDC, οδηγίες ΠΟΥ.
