Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λήψη πολυβιταμινών μπορεί να ωφελήσει ορισμένους ανθρώπους, οι ειδικοί προτείνουν να αξιολογήσουμε τις διατροφικές μας ανάγκες, πριν αποφασίσουμε να λάβουμε κάποια πολυβιταμίνη.
«Μια μεγάλη ποσότητα βιταμινών μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, αφυδάτωση, σύγχυση και βλάβη οργάνων, όπως στοσυκώτι ή στα νεφρά», επισημαίνει η ιατρική ογκολόγος Λουντμίλα Σέιφερ. «Επιπλέον, οι πολυβιταμίνες που περιέχουν ορισμένα μέταλλα, όπως ασβέστιο, μαγνήσιο ή ψευδάργυρο, μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά ή τα φάρμακα για τον θυρεοειδή», προσθέτει.
Ποιοι μπορούν (και πρέπει) να παίρνουν πολυβιταμίνες
Το αν πρέπει να παίρνουμε πολυβιταμίνες είναι ακόμα ένα αμφιλεγόμενο θέμα, αν και οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν στο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τις χρειάζονται. Μια μελέτη του 2024 δεν διαπίστωσε καμία συσχέτιση μεταξύ της καθημερινής χρήσης πολυβιταμινών και του χαμηλότερου κινδύνου θανάτου για υγιείς ενήλικες.
Παρόλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, η προσεκτικά μελετημένη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να καλύψει συγκεκριμένα κενά θρεπτικών συστατικών σε ορισμένους πληθυσμούς.
«Οι πολυβιταμίνες δεν είναι μαγικά χάπια ούτε προορίζονται προς αντικατάσταση μιας πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά διατροφής», λέει η εγγεγραμμένη διαιτολόγος και ειδικός σε θέματα ολιστικής υγείας Σαμάνθα Πέτερσον. «Δεν θα αποτρέψουν τον θάνατο ούτε δεν θα αντικαταστήσουν συνήθειες του τρόπου ζωής, όπως η πλήρης διατροφή, ο ύπνος, η κίνηση ή η ρύθμιση του στρες, αλλά μπορούν να βοηθήσουν να γεφυρωθούν τα κενά που είναι σχεδόν αναπόφευκτα με το υφισταμένο σύστημα διατροφής, τη γήρανση ή τα σύγχρονα φορτία στρες».
Για παράδειγμα, οι έγκυες γυναίκες αποτελούν έναν πληθυσμό ο οποίος συνίσταται να λαμβάνει συμπληρώματα βιταμινών.
Οι ηλικιωμένοι πρέπει επίσης να λαμβάνουν βιταμίνες όπως είναι η Β12 και η D, καθώς μπορεί να δυσκολεύονται να πάρουν αρκετά θρεπτικά συστατικά από τη καθημερινή τους διατροφή. Συχνά οι ηλικιωμένοι έχουν μειωμένη όρεξη και δεν τρώνε τόσο πολύ, οπότε ο οργανισμός τους μπορεί επίσης να δυσκολεύεται να απορροφήσει αυτά τα θρεπτικά συστατικά.
Σύμφωνα με μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή του 2023, η καθημερινή χορήγηση πολυβιταμινών βελτίωσε τη μνήμη άμεσης ανάκλησης σε άνδρες άνω των 60 ετών και γυναίκες άνω των 65 ετών, με τα οφέλη να διαρκούν έως και τρία χρόνια.
Η Πέτερσον λέει ότι τα άτομα που ακολουθούν δίαιτες περιορισμένων θρεπτικών συστατικών, όπως είναι οι χορτοφάγοι ή οι πολυάσχολοι επαγγελματίες οι οποίοι δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν τον δέοντα αριθμό γευμάτων μέσα στην ημέρα, μπορεί επίσης να ωφεληθούν από τη λήψη πολυβιταμινών.
Ποιοι δεν πρέπει να παίρνουν πολυβιταμίνες
«Τα άτομα που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, όπως αντιπηκτικά, αντιβιοτικά ή διουρητικά, μπορεί να χρειάζονται στοχευμένη συμπλήρωση αντί για πολυβιταμίνη», τονίζει η διαιτολόγος Σούζαν Σάκτερ.
Οι πολυβιταμίνες μπορεί να περιέχουν συστατικά τα οποία είναι πολύ πιθανό να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα, καθιστώντας τα λιγότερο αποτελεσματικά ή αναποτελεσματικά ή ακόμη και προκαλώντας σοβαρές παρενέργειες.
Οι πολυβιταμίνες με ενεργά συστατικά, όπως βότανα για την προώθηση της απώλειας βάρους ή εκχυλίσματα για τη βελτίωση του ύπνου ή την ανάπτυξη των μυών, θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά, καθώς αυτά μπορεί να αλληλεπιδρούν με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, σύμφωνα με την εγγεγραμμένη διαιτολόγο Τερέσα Μουτάφης.
Επιπλέον, οι πολυβιταμίνες συχνά περιέχουν υψηλότερα επίπεδα βιταμινών και μετάλλων από τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη. Τα άτομα με νεφρική ή ηπατική νόσο μπορεί να μην είναι σε θέση να αποβάλουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά από το σώμα τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική συσσώρευση και βλάβη των οργάνων τους.
Για παράδειγμα, η λήψη υπερβολικής ποσότητας βιταμίνης Α μπορεί να προκαλέσει ναυτία, ζάλη, πονοκεφάλους, ακόμη και ηπατική βλάβη.
Η λήψη πολυβιταμινών μπορεί ακόμη και να προκαλέσει ανεπάρκεια ή ανισορροπία θρεπτικών συστατικών, καθώς η λήψη υπερβολικής ποσότητας ενός θρεπτικού συστατικού μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση ή τη χρήση άλλων θρεπτικών συστατικών στο σώμα.
Η πολυβιταμίνη ως ένα ενισχυτικό εργαλείο
«Σε αντίθεση με τα φάρμακα που συνταγογραφούνται από ιατρούς, οι βιταμίνες δεν υποβάλλονται στην ίδια αυστηρή αξιολόγηση των κατάλληλων δόσεων και των πιθανών αλληλεπιδράσεων για κάθε ασθενή ξεχωριστά», επισημαίνει η γιατρός Μαίρη Βαλβάνο. «Σε αυτό το σημείο η εξατομικευμένη προσέγγιση καθίσταται ζωτικής σημασίας», προσθέτει.
Η Πέτερσον σημειώνει επίσης ότι το «ακριβότερο» δεν σημαίνει απαραίτητα και το καλύτερο. «Δεν ισχύει για όλους, αλλά πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν επιλέγουμε ποια βιταμίνη θα λαμβάνουμε, ζητώντας βοήθεια από κάποιον ειδικό», προσθέτει.
Related…
Ουσιαστικά, η δουλειά μιας πολυβιταμίνης είναι να λειτουργεί ως ένα ενισχυτικό εργαλείο και όχι να αντικαταστεί την διατροφή. Το φαγητό είναι μια πραγματική διατροφική δύναμη, προσφέροντας ένα φάσμα βιταμινών, μετάλλων και άλλων βασικών θρεπτικών συστατικών τα οποία όλα μαζί, προάγουν την ευημερία μας.
Με πληροφορίες από National Geographic.
