Νιώθετε γεμάτοι ενέργεια όταν βλέπετε το κόκκινο χρώμα; Σας κάνει το μπλε να αισθάνεστε ήρεμοι και χαλαροί; Οι καλλιτέχνες και οι διακοσμητές εσωτερικών χώρων πίστευαν εδώ και καιρό ότι τα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν δραματικά τη διάθεση, τα συναισθήματα και τις συγκινήσεις. «Τα χρώματα, όπως και τα χαρακτηριστικά, ακολουθούν τις αλλαγές των συναισθημάτων», είχε παρατηρήσει κάποτε ο Πάμπλο Πικάσο.
Το χρώμα είναι ένα ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σηματοδοτήσει δράση, να επηρεάσει τη διάθεση και ακόμη και να επηρεάσει φυσιολογικές αντιδράσεις. Ορισμένα χρώματα έχουν συσχετιστεί με φυσιολογικές αλλαγές, όπως η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, η επιτάχυνση του μεταβολισμού και η κόπωση των ματιών.
«Είναι απίστευτο το πώς τα χρώματα μπορούν πραγματικά να επηρεάσουν τη διάθεσή μας και να καθοδηγήσουν τη συμπεριφορά μας», λέει η δρ. Ρέιτσελ Γκόλντμαν. «Σκεφτείτε για λίγο έναν γνώριμο χώρο. Υπάρχει κάποιο χρώμα που ξεχωρίζει σε αυτόν; Σκεφτείτε τα ρούχα σας και πώς τα διαφορετικά χρώματα, σας κάνουν να αισθάνεστε όταν τα φοράτε. Ίσως την επόμενη φορά που δεν έχετε καλή διάθεση, να το δοκιμάσετε και να δείτε αν αλλάξει η ψυχολογία σας φορώντας ένα διαφορετικό χρώμα. Πολλές φορές, είναι οι μικρές λεπτομέρειες που έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση».
Τι είναι η Ψυχολογία των Χρωμάτων;
Η ψυχολογία των χρωμάτων είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα διαφορετικά χρώματα επηρεάζουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Εξετάζει πώς τα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν τις συναισθηματικές αντιδράσεις, καθώς και πώς αυτές οι αντιδράσεις διαμορφώνονται από παράγοντες όπως η ηλικία και το πολιτισμικό υπόβαθρο.
Θέματα που απασχολούν ιδιαίτερα αυτή την περιοχή περιλαμβάνουν:
- Τις σημασίες των χρωμάτων
- Πώς τα χρώματα επηρεάζουν τις φυσιολογικές αντιδράσεις
- Συναισθηματικές αντιδράσεις στα χρώματα
- Παράγοντες που επηρεάζουν τις προτιμήσεις χρωμάτων
- Πολιτισμικές διαφορές στις σημασίες και στις συνδέσεις των χρωμάτων
- Το κατά πόσο τα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία
- Πώς τα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά
- Τρόπους με τους οποίους τα χρώματα μπορούν να αξιοποιηθούν για την προώθηση της ευεξίας
- Πώς τα χρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ασφάλειας και τον σχεδιασμό πιο λειτουργικών χώρων στο σπίτι και στην εργασία
Αν και μεγάλο μέρος των στοιχείων σε αυτό το αναδυόμενο πεδίο είναι στην καλύτερη περίπτωση ανεκδοτολογικό, οι ερευνητές και οι ειδικοί έχουν καταλήξει σε ορισμένα σημαντικά ευρήματα και παρατηρήσεις για την ψυχολογία των χρωμάτων και την επίδρασή τους στη διάθεση, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές.
Οι Ψυχολογικές Επιδράσεις των Χρωμάτων
Η επιστημονική μελέτη της ψυχολογίας των χρωμάτων είναι σχετικά νέα, αλλά οι άνθρωποι εδώ και αιώνες ενδιαφέρονται για τη φύση και την επίδραση των χρωμάτων. Στις αρχαίες κουλτούρες, τα χρώματα συχνά χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία διαφόρων καταστάσεων και την επίδραση στα συναισθήματα, ενώ είχαν και σημαντικό ρόλο σε πνευματικές πρακτικές.
Γιατί τα χρώματα έχουν τόσο ισχυρή επίδραση στη ζωή μας; Ποιες επιδράσεις μπορεί να έχουν στο σώμα και το μυαλό μας; Ενώ η αντίληψη του χρώματος είναι σε κάποιο βαθμό υποκειμενική, ορισμένες επιδράσεις φαίνεται να έχουν καθολικές σημασίες.
- Τα χρώματα στο κόκκινο φάσμα ονομάζονται θερμά χρώματα και περιλαμβάνουν το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο. Αυτά προκαλούν συναισθήματα που κυμαίνονται από ζεστασιά και άνεση μέχρι θυμό και εχθρότητα.
- Τα χρώματα στο μπλε φάσμα ονομάζονται ψυχρά χρώματα και περιλαμβάνουν το μπλε, το μωβ και το πράσινο. Συχνά περιγράφονται ως χαλαρωτικά, αλλά μπορεί επίσης να συνδέονται με λύπη ή αδιαφορία.
Συμβολικές Σημασίες των Χρωμάτων
Συμβολικές σημασίες που συνδέονται συχνά με διαφορετικά χρώματα:
- Κόκκινο: Πάθος, ενθουσιασμός, αγάπη
- Ροζ: Απαλό, συγκρατημένο, γήινο
- Μωβ: Μυστηριώδες, ευγενές, λαμπερό
- Μπλε: Σοφία, ελπίδα, λογική, ειρήνη
- Πράσινο: Φύση, ανάπτυξη, φρεσκάδα
- Κίτρινο: Ελπίδα, χαρά, κίνδυνος
- Πορτοκαλί: Ζεστασιά, καλοσύνη, χαρά
- Λευκό: Αλήθεια, αδιαφορία
- Μαύρο: Ευγενές, μυστηριώδες, ψυχρό
Μια μελέτη του 2020, με 4.598 συμμετέχοντες από 30 διαφορετικές χώρες, έδειξε ότι οι άνθρωποι συνδέουν συχνά συγκεκριμένα χρώματα με συγκεκριμένα συναισθήματα:
- Μαύρο: 51% το συνέδεσε με τη λύπη
- Λευκό: 43% το συνέδεσε με την ανακούφιση
- Κόκκινο: 68% το συνέδεσε με την αγάπη
- Μπλε: 35% το συνέδεσε με την ανακούφιση
- Πράσινο: 39% το συνέδεσε με την ικανοποίηση
- Κίτρινο: 52% το συνέδεσε με τη χαρά
- Μωβ: 25% το συνέδεσε με την απόλαυση
- Καφέ: 36% το συνέδεσε με την αηδία
- Πορτοκαλί: 44% το συνέδεσε με τη χαρά
- Ροζ: 50% το συνέδεσε με την αγάπη
Οι ερευνητές της μελέτης κατέληξαν ότι τέτοια αποτελέσματα δείχνουν πως οι συνδέσεις χρωμάτων–συναισθημάτων φαίνεται να έχουν καθολικά χαρακτηριστικά. Αυτές οι κοινές σημασίες μπορεί να παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διευκόλυνση της επικοινωνίας. Τα συναισθήματά μας για τα χρώματα είναι συχνά βαθιά προσωπικά και ριζωμένα στις εμπειρίες ή στον πολιτισμό μας. Για παράδειγμα, ενώ στις περισσότερες δυτικές χώρες το λευκό συμβολίζει την αγνότητα και την αθωότητα, σε πολλές ανατολικές χώρες συνδέεται με το πένθος.
Η Ψυχολογία των Χρωμάτων ως Θεραπεία
Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Αιγυπτίων και των Κινέζων, εφάρμοζαν χρωματοθεραπεία, με τη χρήση χρωμάτων για θεραπεία. Η χρωματοθεραπεία αναφέρεται μερικές φορές και ως θεραπεία με φως ή χρωματολογία.
Η χρωματολογία εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και σήμερα ως ολιστική ή εναλλακτική θεραπεία. Σε αυτήν τη μέθοδο:
- Το κόκκινο χρησιμοποιείται για να διεγείρει το σώμα και το μυαλό και να αυξήσει την κυκλοφορία του αίματος.
- Το κίτρινο θεωρείται ότι διεγείρει τα νεύρα και καθαρίζει τον οργανισμό.
- Το πορτοκαλί χρησιμοποιείται για την επούλωση των πνευμόνων και την αύξηση των επιπέδων ενέργειας.
- Το μπλε πιστεύεται ότι καταπραΰνει ασθένειες και αντιμετωπίζει τον πόνο.
- Οι αποχρώσεις του λουλακί θεωρείται ότι ανακουφίζουν δερματικά προβλήματα.
Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, μια μελέτη του 2020 υποστήριξε ότι η χρωματοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο για την αντιμετώπιση του συνδρόμου κόπωσης από συμπόνια και του μετατραυματικού στρες σε νοσηλευτές μονάδων εντατικής θεραπείας.
Πηγή: verywellmind – Kendra Cherry
