Μία ιστορική αλλαγή πολιτικής στις αμερικανο-κουβανικές σχέσεις ανακοίνωσαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και ο Ραούλ Κάστρο.
Οι δύο ηγέτες, σε παράλληλες δηλώσεις, ανακοίνωσαν μερική άρση του εμπάργκο, που οι ΗΠΑ έχουν επιβάλλει στην Κούβα εδώ και 53 χρόνια, από το 1961, και πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων, με παράλληλο άνοιγμα πρεσβείας της χώρας στην πρωτεύουσα της άλλης.
Μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ διατηρούσαν γραφείο σύνδεσης στην Αβάνα. Όπως τόνισε ο Ομπάμα στo διάγγελμά του, στις 7 το απόγευμα ώρα Ελλάδας, «θα αρχίσουμε να ομαλοποιούμε τις σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών», ενώ χαρακτήρισε το εμπάργκο στην Κούβα «μια αποτυχία». Όπως είπε, η εξομάλυνση των σχέσεων με την Κούβα συνιστά «το τέλος μιας ξεπερασμένης προσέγγισης» της αμερικανικής πολιτικής, ανακοινώνοντας το άνοιγμα ενός «νέου κεφαλαίου» στις σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Αβάνα.
Είπε επίσης ότι θα συζητήσει με μέλη του Κογκρέσου την άρση του εμπάργκο σε βάρος της Κούβας ενώ η χώρα θα βγει από τον κατάλογο των χωρών που στηρίζουν την τρομοκρατία. Σημείωσε παράλληλα ότι με τη νέα πολιτική θα καταστεί ευκολότερο για τους Αμερικανούς να ταξιδεύουν στην Κούβα. Μάλιστα, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δεν απέκλεισε μια επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα στο μέλλον. Ο Τζος Έρνεστ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, παραδέχθηκε ότι είναι πιθανό κάποιος μελλοντικός πρόεδρος των ΗΠΑ να αναιρέσει τη νέα πολιτική που χαράσσει ο σημερινός έναντι της Κούβας· ωστόσο, τόνισε πως ο Λευκός Οίκος ελπίζει το Κογκρέσο να προχωρήσει σε μέτρα τα οποία θα καταστήσουν δυνατή την πλήρη άρση του εμπάργκο που επιβάλλει η Ουάσινγκτον στην Αβάνα πριν ο Ομπάμα αποχωρήσει από την προεδρία.
Ο Κουβανός πρόεδρος Ραούλ Κάστρο σε συνέντευξη Τύπου επιβεβαίωσε την εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας του με τις ΗΠΑ.
«Συμφωνήσαμε να αποκαταστήσουμε τις διπλωματικές σχέσεις» μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας, οι οποίες διακόπηκαν πριν περισσότερο από μισό αιώνα, είπε χαρακτηριστικά ο Κάστρο.
Όμως «αυτό δεν σημαίνει ότι το κεντρικό (πρόβλημα) του οικονομικού εμπάργκο έχει επιλυθεί», πρόσθεσε ο ίδιος σε ομιλία του που μεταδόθηκε από τα κουβανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
18μηνες μυστικές επαφές με τη συνδρομή του Πάπα
Οι ανακοινώσεις έγιναν ταυτόχρονα από τους δύο ηγέτες. Η προσέγγιση των δύο χωρών επιτεύχθηκε μετά από 18 μήνες μυστικών επαφών στον Καναδά, ενώ σημαντική ήταν η συνδρομή του Πάπα Φραγκίσκου, αναφέρουν οι New York Times. Κάστρο και Ομπάμα συμφώνησαν σε τηλεφωνική συνομιλία που είχαν να αφήσουν πίσω τους το εχθρικό κλίμα.
Νωρίτερα Αμερικανός αξιωματούχος, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, είπε ότι «θα ξεκινήσουμε άμεσα συνομιλίες με την Κούβα για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων που έχουν διακοπεί από το 1961» .
Επίσης ανακοινώθηκε ότι απελευθερώθηκε ο Αμερικανός Άλαν Γκρος, ο οποίος κρατείτο εδώ και πέντε χρόνια σε κουβανικές φυλακές.
Επισήμως, οι ΗΠΑ και η Κούβα δεν διατηρούσαν διπλωματικές σχέσεις από το 1961. Από τον περασμένο Οκτώβριο, πάντως, λόγω της κρίσης του Έμπολα και τη διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση της επιδημίας, οι δύο χώρες πολλαπλασίασαν τις «φιλικές ανταλλαγές» τους.
Ανταλλαγής κρατουμένων για «ανθρωπιστικούς λόγους»
Στο πλαίσιο της ανταλλαγής κρατουμένων για «ανθρωπιστικούς λόγους», όπως την χαρακτήρισε Αμερικανός αξιωματούχος, η Αβάνα απελευθέρωσε επίσης μια πηγή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, ενώ η Ουάσινγκτον αποφυλάκισε τρεις Κουβανούς πράκτορες, τους Χεράρδο Ερνάντες, 49 ετών, Αντόνιο Γκερέρο, 56 ετών και Ραμόν Λαμπανίνιο, 51 ετών, που κρατούνταν από το 1998.
Ο αμερικανός γερουσιαστής Ρίτσαρντ Ντάρμπιν ανακοίνωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση του Άλαν Γκρος από την Κούβα διήρκεσαν περίπου έναν χρόνο και ότι το Βατικανό διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο σε αυτές.
Ο Γκρος είχε συλληφθεί το 2009 και είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 15 ετών με την κατηγορία της κατασκοπείας. Ο Γκρος έφτασε ήδη στις ΗΠΑ.
Γρίφος η στάση των Ρεπουμπλικάνων
Άγνωστη παραμένει η στάση των Ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι ελέγχουν πλέον το Κογκρέσο, με εκ διαμέτρου αντίθετες δηλώσεις από εκπροσώπους τους. Από τη μια ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Φλέικ λέει ότι «η πλειοψηφία» στο Κογκρέσο τάσσεται υπέρ της νέας πολιτικής, ενώ την ίδια στιγμή Μακέιν και Γκρέιαμ εξαπολύουν σφοδρά φραστικά πυρά εναντίον του Ομπάμα για την απόφαση.
«Η αίσθησή μου είναι ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι θεωρούν ότι έπρεπε να το είχαμε κάνει πριν από πολύ καιρό, και έτσι νομίζω ότι η πολιτική κατάσταση είναι καλή» ως προς το ζήτημα αυτό, επισήμανε ο Φλέικ, ο οποίος εκλέγεται στην Αριζόνα. Πρόσθεσε ότι θα ήταν σφάλμα να μην ανοίξει πρεσβεία των ΗΠΑ στην Κούβα και να μην εγκριθεί ο διορισμός ενός Κουβανού πρεσβευτή στην Ουάσινγκτον.
Ο Φλέικ εμφανίστηκε να διαφωνεί ρητώς με τον Ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος επέκρινε με σφοδρότητα την απόφαση Ομπάμα να εξομαλυνθούν οι διμερείς σχέσεις και δεσμεύθηκε ότι θα προβάλει σθεναρή αντίσταση σε οποιαδήποτε προσπάθεια να αρθεί το εμπάργκο που επιβάλλει εδώ και δεκαετίες η Ουάσινγκτον στην Αβάνα, αλλά και με τον Δημοκρατικό συνάδελφό του Ρόμπερτ Μενέντες, ο οποίος καταδίκασε την κίνηση κάνοντας λόγο για μια προσπάθεια να «παρακαμφθεί ο νόμος» αλλά και το αμερικανικό Κογκρέσο.
Πάντως, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ άσκησε δριμεία κριτική στην αλλαγή πολιτικής έναντι της Κούβας που ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, χαρακτηρίζοντάς την «άλλη μία ασυλλόγιστη παραχώρηση σε μια μακρά σειρά ασυλλόγιστων παραχωρήσεων» σε ένα στυγνό δικτατορικό καθεστώς, όπως τόνισε χαρακτηριστικά.