Μια σημαντική παρέμβαση του επικεφαλής οικονομολόγου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ήρθε λίγες ώρες μετά την εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, δείχνοντας ξεκάθαρα το πλαίσιο που κινείται και τι ζητά το ΔΝΤ από Ελλάδα και ΕΕ.
Υπό τον τίτλο «Μία αξιόπιστη συμφωνία απαιτεί δύσκολες αποφάσεις από όλες τις πλευρές», ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ γράφει σε άρθρο του στο blog iMFdirect ότι οποιαδήποτε μείωση, τώρα ή αργότερα, του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος για την Ελλάδα θα απαιτήσει, πιθανότατα, κούρεμα του χρέους. Επιμένει επίσης στην ανάγκη περιορισμών στις συντάξεις και αλλαγών στο ΦΠΑ από την πλευρά της Ελλάδας.
«Πιστεύουμε ότι σύμφωνα με την παρούσα πρόταση, η ελάφρυνση του χρέους μπορεί να επιτευχθεί μέσω μίας μακράς επιμήκυνσης της αποπληρωμής με χαμηλά επιτόκια», διευκρινίζει ο Ολιβιέ Μπλανσάρ.
Ο πυρήνας των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, γράφει ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, μπορεί να συνοψισθεί στην απλή ερώτηση: Πόση προσαρμογή πρέπει να γίνει από την Ελλάδα και πόση πρέπει να γίνει από τους επίσημους πιστωτές της;
Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ θεωρεί ότι οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις κατέστησαν ανέφικτους τους στόχους του προγράμματος που είχε συμφωνηθεί το 2012 ως προς το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, οι οποίοι θα πρέπει να αναπροσαρμοσθούν μαζί με το συμπεφωνημένο πακέτο των μεταρρυθμίσεων που όφειλε να εφαρμόσει η Αθήνα με στόχο την αύξηση της μεσοπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης και την διευκόλυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η προσφορά που έγινε στην ελληνική κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα εκινείτο στις γραμμές της μείωσης των στόχων αυτών, γράφει ο Ολιβιέ Μπλανσάρ.
Όμως για να είναι μία συμφωνία αποτελεσματική και αξιόπιστη, απαιτείται η εκπλήρωση δύο όρων: από την πλευρά της Αθήνας, προσφορά πραγματικά αξιόπιστων μέτρων ως προς τους μειωμένους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος και του πακέτου των μεταρρυθμίσεων, και αντίστοιχα, από την πλευρά των πιστωτών, συμφωνία για επιπλέον χρηματοδότηση και ελάφρυνση του χρέους ώστε αυτό να διατηρηθεί σε επίπεδα βιωσιμότητας.
«Πώς πρέπει το αρχικό πλαίσιο μεταρρυθμίσεων να επαναξιολογηθεί; Οι Έλληνες πολίτες μέσα από δημοκρατική διαδικασία έδειξαν ότι υπάρχουν ορισμένες μεταρρυθμίσεις που δεν τις επιθυμούν. Πιστεύουμε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες και ότι, απουσία τους, η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να πετύχει σταθερή ανάπτυξη και το βάρος του χρέους θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο. Εδώ είναι το δίλημμα: στο βαθμό που ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων επιβραδυνθεί, οι πιστωτές θα πρέπει να παρέχουν μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους.
Εδώ, ξανά, υπάρχει ξεκάθαρο όριο σε τι είναι πρόθυμοι να κάνουν. Η προσφορά που έγινε στην ελληνική κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα αντανακλά τις επιφυλάξεις για αυτά τα θέματα. Προτείνει μείωση των μεσοπρόθεσμων πρωτογενών πλεονασμάτων από το 4,5% του ΑΕΠ στο 3,5% του ΑΕΠ και δίνει στην Ελλάδα δυο επιπλέον χρόνια για να πετύχει το στόχο, έτσι ο πήχης για φέτος μειώθηκε στο 1% του ΑΕΠ και καλεί για ποιο περιορισμένο πακέτο μεταρρυθμίσεων. Για να είναι μια συμφωνία σε αυτά τα όρια αποτελεσματική και αξιόπιστη, δυο όροι πρέπει να πληρούνται.
Από την μια πλευρά η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προσφέρει πραγματικά αξιόπιστα μέτρα για να καλύψει τους χαμηλότερους στόχους πλεονάσματος και πρέπει να δείξει δέσμευση για τις έστω και περιορισμένες μεταρρυθμίσεις. Πιστεύουμε ότι ακόμα και οι χαμηλότεροι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν αξιόπιστα χωρίς ολοκληρωμένη μεταρρρύθμιση του ΦΠΑ – περιλαμβανομένης διεύρυνσης της βάσης – και περαιτέρω προσαρμογή των συντάξεων.
Γιατί επιμένουμε στις συντάξεις; Αυτές και οι μισθοί καλύπτουν το 75% των πρωτογενών δαπανών. Το υπόλοιπο 25% έχει ήδη κοπεί μέχρι το κόκκαλο. Οι δαπάνες για τις συντάξεις αφορούν το 16% του ΑΕΠ, και οι μεταβιβάσεις από τον προϋπολογισμό στο ασφαλιστικό καλύπτουν το 10% του ΑΕΠ. Πιστεύουμε ότι η μείωση των δαπανών για συντάξεις κατά 1% του ΑΕΠ (από το 16% του ΑΕΠ) χρειάζεται και μπορεί να γίνει προστατεύοντας τις χαμηλές συντάξεις.
Είμαστε ανοικτοί σε εναλλακτικούς τρόπους για το σχεδιασμό τόσο του ΦΠΑ, όσο και των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό αλλά αυτές οι εναλλακτικές πρέπει να αθροίζονται και να προσφέρουν την απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή.
Από την άλλη πλευρά, οι ευρωπαίοι πιστωτές πρέπει να συμφωνήσουν σε μια σημαντική επιπρόσθετη χρηματοδότηση και μια ελάφρυνση χρέους επαρκή για να διατηρήσει τη βιωσιμότητά του. Πιστεύουμε ότι, κάτω από την υφιστάμενη πρόταση, η ελάφρυνση χρέους μπορεί να επιτευχθεί μέσω της μακράς αναδιάταξης των πληρωμών με χαμηλότερα επιτόκια. Όποια περαιτέρω μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, τώρα ή αργότερα, πιθανότατα θα απαιτεί, όμως, κούρεμα.
Αυτές είναι οι σκληρές επιλογές και οι σκληρές δεσμεύσεις που πρέπει να γίνουν από τις δυο πλευρές. Ελπίζουμε ότι μια συμφωνία μπορεί να γίνει σε αυτό το πλαίσιο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μπλανσάρ.