Η αναζήτηση εξωγήινης ζωής είναι ένας από τους μεγαλύτερους στόχους της επιστήμης, και η NASA έχει περάσει δεκαετίες αναζητώντας χημικά ίχνη που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν παρουσία εξωγήινων οργανισμών στη διαστημική «γειτονιά» μας.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο μόλις, ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ενός πιθανού ίχνους ζωής- μιας «βιοϋπογραφής», όπως αποκαλείται- στον Άρη. Το όχημα Perseverance βρήκε ίχνη αρχαίων αντιδράσεων που θα μπορούσαν να προκύπτουν είτε από γεωλογικές διαδικασίες είτε από κάποια μορφή ζωής- και, αν και η ακριβής προέλευσή τους παραμένει ασαφής, πρόκειται σίγουρα για μια πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη όσον αφορά στην αναζήτηση ζωής σε άλλους κόσμους.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του National Geographic, σε τέτοιες περιπτώσεις η εξακρίβωση της προέλευσης είναι δύσκολη υπόθεση, καθώς υπάρχουν και γεωλογικές διαδικασίες που μπορούν να παράγουν πολύπλοκες δομές, όπως κρυστάλλους και πολυμερή. «Αν κάνεις την ερώτηση πόσο πολύπλοκη μπορεί να γίνει η μη βιολογική χημεία, η απάντηση είναι η βιολογική χημεία, επειδή η βιολογική χημεία προέρχεται από τη μη βιολογική χημεία» είπε ο Σον ΜακΜάον, αστροβιολόγος που ηγείται του Planetary Paleobiology Group στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Υπάρχουν δομές στη Γη που δεν υπάγονται ξεκάθαρα στις κατηγορίες των βιοτικών/ αβιοτικών. Η Φράνσις Γουέσταλ, επίτιμη διευθύντρια ερευνών και πρώην διευθύντρια του Exobiology Group στο Κέντρο Μοριακής Βιοφυσικής στη Γαλλία, λέει πως χρειάστηκαν περίπου 20 χρόνια για να επιβεβαιωθεί η βιολογική προέλευση αυστραλιανών απολιθωμένων μικροβίων ηλικίας 3,45 δισεκατομμυρίων ετών. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο, η ομάδα της είπε ότι αυτά τα μικρόβια, γνωστά ως χημειολιθότροφοι, θα μπορούσαν να είναι μια κοινή μορφή εξωγήινης ζωής που είναι εξαιρετικά δύσκολο στον εντοπισμό και την ταυτοποίηση. «Έπρεπε να περιμένω μέχρι να υπάρξει ένα κατάλληλο όργανο το οποίο μπορούσε να μετρήσει αυτά τα μικρά πράγματα και να εντοπίσει τις μικρές ποσότητες άνθρακα» είπε η Γουέσταλ.
Τα διαστημικά σκάφη Viking προσεδαφίστηκαν στον Άρη το καλοκαίρι του 1976. Διέθεταν ένα πείραμα ονόματι Labeled Release, στο πλαίσιο του οποίου δείγματα από τον Άρη αναμείχθηκαν με νερό και θρεπτικές ουσίες, με σκοπό τον εντοπισμό βιολογικής δραστηριότητας. Η όλη διαδικασία περιελάμβανε αναζήτηση αερίων που εκπέμπονταν από το εμπλουτισμένο με θρεπτικές ουσίες δείγμα το οποίο θα εξέθετε διαδικασίες μεταβολισμού από μικρόβια στο έδαφος του Άρη. Στο πλαίσιο του πειράματος εντοπίστηκαν τα αέρια που αναμένονταν να εντοπιστούν εάν υπήρχε ζωή στο έδαφος, ωστόσο τα ίδια αποτελέσματα δεν προέκυπταν ξανά με συνέπεια σε ακόλουθες δοκιμές. Επιπλέον, καθώς οι επιστήμονες μάθαιναν πιο πολλά για τη χημεία του εδάφους του Άρη, κατέστη φανερό πως κοινές αβιοτικές ενώσεις στον Άρη θα μπορούσαν να είχαν εκλύσει τα αινιγματικά αέρια που είχαν βρει οι αποστολές Viking.
Δεκαετίες αργότερα, το 1996, ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Κλίντον ανακοίνωσε την «πιθανή ανακάλυψη ζωής στον Άρη» μετά τον εντοπισμό περίεργων δομών σε μετεωρίτη από τον Άρη που είχε πέσει στην Ανταρκτική (Allan Hills 84001). Αν και αρχικά είχε θεωρηθεί πως ίσως επρόκειτο για απολιθωμένα απομεινάρια πανίδας του Άρη, πλέον θεωρείται ότι εξηγούνται μέσω αβιοτικής γεωχημείας. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο η όλη υπόθεση βοήθησε σημαντικά στην πρόοδο της αστροβιολογίας.
Το 2021 μια ομάδα επιστημόνων ανέφερε τον εντοπισμό φωσφίνης (μιας ένωσης τόσο βιοτικής όσο και αβιοτικής προέλευσης) στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Νωρίτερα φέτος, άλλη μια ομάδα ανέφερε άλλη μια πιθανή βιοϋπογραφή στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη Κ2-18b, περίπου 124 έτη φωτός από τη Γη. Και στις δύο περιπτώσεις υπήρξαν αντιδράσεις και έρευνες πάνω σε ενδεχόμενες μη βιολογικές εξηγήσεις- κάτι που είναι κοινό σε τέτοιες περιπτώσεις, καθώς οποιοσδήποτε ισχυρισμός τέτοιου είδους περνά από «μικροσκόπιο».
Σε κάθε περίπτωση, αναμένεται συνέχεια στις έρευνες αυτού του είδους- και επιδιώκεται η αποστολή άλλου ενός σκάφους στον Άρη για τη συλλογή των δειγμάτων του Perseverance και την επιστροφή τους στη Γη, για να εξεταστούν περαιτέρω. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δείξει αν βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής ή όχι- αν και, όπως σημειώνει το National Geographic, η αποστολή αυτή αντιμετωπίζει εμπόδια, λόγω των προτάσεων για περικοπές στη NASA.
