Υπάρχει «φάρμακο» για την Ζήλια ; Tι συμβαίνει στον ψυχισμό του παθολογικά ζηλιάρη;

Σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία που έχει ασχοληθεί σε βάθος με το φαινόμενο της ζήλιας, το πρόβλημα προϋπάρχει και έχει εκδηλωθεί σε όλες τις προηγουμενες σχέσεις του ατόμου. Εχει βαθιές ρίζες και σοβαρή πρόγνωση.
|
Open Image Modal
ASSOCIATED PRESS

Αυτό που κάνει την ζωή και την αγάπη τόσο πολύτιμες είναι η ανασφάλεια που τις χαρακτηρίζει. Η αγάπη και η ένωση μεταξύ δυο ανθρώπων θα εμπεριέχει πάντα ένα στοιχείο ρίσκου και προσωρινότητας που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει .Όσο και αν προσέχει. Όσο και αν προσπαθεί να ελέγξει μια κατασταση.

Όταν αγαπάμε είναι φυσιολογικό να διεκδικούμε αποκλειστικότητα από τον σύντροφο μας.

Τι γίνεται όμως όταν ο σύντροφος σου σε κατηγορεί για απιστία χωρίς αφορμές ; Πως εξηγείται το γεγονός ότι ενώ δεν έχει καμία απόδειξη εξακολουθεί να πιστεύει ότι τον εξαπατάς και «απλά το κρύβεις καλά».

Υπάρχει σωτηρία όταν αρχίζει να ασχολείται με την «προϊστορία» ,ζηλεύοντας και ανταγωνιζοντας ακόμα και τα «πτώματα» του παρελθόντος σου;

Υπάρχει σωτηρία όταν αρχίζει να υποπτεύεται κοινούς φίλους; Όταν προσπαθει να σε απομονωσει και στοχοποιει άτομα που σου είναι άγνωστα η έχεις μια απλή, τυπική επαφή μαζι τους ;

Τέτοιου είδους ζήλια δεν είναι χαριτωμένη. Δεν υποδηλώνει έρωτα. Δεν ξεπερνιέται μόνο με αγάπη και υπομονή- ούτε εύκολα.

Είναι μια ζήλια-αρρώστια, ένα μικρόβιο που μολύνει κάθε όμορφη στιγμη. Κάθε καλή προθεση. Και το χειρότερο; δεν άφορα καν εσένα, ούτε έχει σχέση με αγάπη.

Σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία που έχει ασχοληθεί σε βάθος με το φαινόμενο της ζήλιας, το πρόβλημα προϋπάρχει και έχει εκδηλωθεί σε όλες τις προηγουμενες σχέσεις του ατόμου. Εχει βαθιές ρίζες και σοβαρή πρόγνωση.

1) Όταν κάποιος απειλείται από όλους, μοιραία θεωρεί ότι είναι κατώτερος και δεν αξίζει την αγάπη και τον ενδιαφέρον ενός ατόμου. Υπάρχουν σοβαρά θέματα προσωπικής ανασφάλειας που δεν πρόκειται να λυθούν αστυνομεύοντας η απομονώνοντας τον συντροφο του από τους άλλους η εξολοθρεύοντας όλο τον ανταγωνισμό.

2) Τα άτομα αυτά , πιθανοτατα, πάσχουν από ψυχαναγκαστική διαταραχή. Ο εγκέφαλος τους έχει την τάση να «κολλάει» σε κάποιες ιδέες & να τις σκέφτεται συνεχεία. Τα άτομα με εμμονές θέλουν να ελέγχουν τα πάντα και δεν αντέχουν την προοπτική της ανασφάλειας, και το άγνωστο. Γι αυτό τον λόγο, το μυαλό τους γεννάει εξηγήσεις & σκέψεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αλλά στους φόβους τους.

Υποφέρουν οι ίδιοι αλλά βασανίζουν και τους άλλους με τις κατηγορίες, τις σκηνές και τα ξεσπάσματα τους. Δυστυχώς, προτεραιότητα τους δεν είναι να αγαπηθουνε και να περάσουν καλά , αφού κατατρώγονται με αμφιβολίες ,θυμό και καταστροφικά σενάρια είτε για το παρελθόν είτε για το μέλλον.

3) Αναμφιβολα, πρόκειται για μια παρανοϊκή προσωπικότητα. Σε μεγάλες δόσεις και υπερβολή μιλάμε για σχιζοφρένεια και ψύχωση. Σε ήπια μορφή( πολύ συχνή γύρω μας) , ένα άτομο με παρανοϊκή προσωπικότητα,είναι υπερβολικά κλειστό και καχύποπτο, θεωρεί ότι όλοι είναι εναντίον του και προσπαθούν να τον σαμποτάρουν σε οτιδήποτε κάνει. Νιώθει διαρκώς κατατρεγμενο και αδικημένο και κατηγορεί πάντα τους άλλους βλέποντας παντού εχθρούς.

Το άτομο είναι ιδιαίτερα επικριτικό για τους άλλους αλλά χωρίς να κάνει ποτέ αυτοκριτική η να προσπαθεί να αναλάβει το δικό του μερίδιο ευθύνης. Ακόμα και αν υπάρχουν μάρτυρες και προσπαθούν να το πείσουν ότι δεν έγιναν έτσι τα γεγονότα υπάρχει μια άρνηση της πραγματικότητας.

Δεν συγκρούεται πάντα ανοιχτά,αλλά διατηρεί χρόνιες έχθρες και τρέφει μνησικακία.

Συνήθως, αυτά τα άτομα ζουν και προέρχονται από ένα οικογενειακο περιβάλλον που τους ενισχύουν το αίσθημα ότι όλοι εκεί έξω είναι εχθροί η καλύτεροι από εκείνους.

Μια μικρή δόση ζήλιας είναι κολακευτική όταν δεν ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια. Διεκδικείς αυτόν που αγαπάς αλλά μέχρι ενός σημείου. Άλλωστε, δεν έχει νόημα να έχεις κάποιον διπλά σου με τον ζόρι η να ζητιανεύεις διαρκώς την αγάπη του. Όλοι γνωρίζουμε ότι αν κάποιος θέλει να σε απατήσει η να σε εγκαταλείψει θα βρει τρόπο να το κάνει, χωρις την αδεια σου. Απεναντίας, η κουραστική, καταπιεστική συμπεριφορά και οι συχνοί καυγάδες θα διαλύσουν, σε χρονο ρεκορ, ακομα και τον πιο μεγάλο έρωτα.

Βέβαια, σε περίπτωση που υπάρχει ιστορικό απιστίας υπάρχει και η δικαιολογημένη ζήλια-έλλειψη εμπιστοσύνης . Όμως, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις αν δεν είσαι διατεθειμένος να συγχωρέσεις και να προχωρήσεις μπροστά, δεν υπάρχει λόγος να παραμένεις σε μια σχέση που δεν θεωρείς ότι σου αξίζει.

Δυστυχώς η ανοχή /άρνηση από την μια η και τις δυο πλευρές σε μια σχέση, δεν θα βελτιώσει ποτέ την κατάσταση. Ο μοναδικός τρόπος για να επιβιώσει μια τέτοια σχέση είναι η παραδοχή του προβλήματος και η ενεργή προσπάθεια του ατόμου να αλλάξει.

Η συνειδητή απόφαση να δουλέψει με τον εαυτό του ρίχνοντας φως σε όλες τις σκοτεινές πλευρές που τον καθιστούν ταυτόχρονα θύτη και θύμα.

Μια τελευταία αλλά όχι λιγότερο σημαντική σημείωση : Συνήθως τα άτομα που είναι υπερβολικά καχυποπτοι και αυστηροί με τους άλλους- είναι ιδιαίτερα ελαστικοί με τον εαυτο τους και οι πιο συχνοί υποψήφιοι απιστιας. Το γεγονός ότι κάποιος έχει εμμονή με την απιστία σημαίνει ότι αποτελεί κεντρική ενασχόληση και σκέψη. Ισως ,τελικά να κρίνει τους άλλους από τον τρόπο που λειτουργεί ο ίδιος.