Η ραγδαία και εκρηκτική άνοδος του Ζοχράν Μαμντάνι στη δημαρχία της Νέας Υόρκης έχει εμπνεύσει τα αριστερά κόμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα οποία βλέπουν στο παράδειγμά του την απόδειξη ότι μια απροκάλυπτα ριζοσπαστική ατζέντα μπορεί να ανατρέψει την κυριαρχία των δεξιών δυνάμεων.
Από το Λονδίνο έως το Βερολίνο, κόμματα και κινήματα χαιρέτισαν τη νίκη του 34χρονου δηλωμένου δημοκρατικού σοσιαλιστή, του οποίου τα viral βίντεο και οι δεσμεύσεις για έλεγχο των ενοικίων και φορολόγηση των πλουσίων σε μια πόλη-σύμβολο του παγκόσμιου καπιταλισμού βρήκαν απήχηση σε ένα κοινό κουρασμένο από τις ανισότητες.
Ευρωπαϊκή αριστερά: Ελπίδα και ανασύνταξη
Κόμματα όπως η Die Linke στη Γερμανία και οι Πράσινοι στη Βρετανία ελπίζουν να αντλήσουν δυναμική από τη νίκη του Μαμντάνι, στέλνοντας το μήνυμα ότι δεν σκοπεύουν να απλουστεύσουν ή να αποδυναμώσουν τις πολιτικές τους θέσεις ούτε να συρθούν στο πεδίο μάχης της ακροδεξιάς για τη μετανάστευση.
Η εκλογική επιτυχία του Μαμντάνι δίνει επίσης τροφή για σκέψη σε παραδοσιακά αριστερά κόμματα, όπως το κυβερνών Εργατικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου —που καταγράφει πτώση στις δημοσκοπήσεις μετά τη θριαμβευτική του νίκη πέρυσι— και τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) στη Γερμανία.
«Η ελπίδα νίκησε το μίσος»
Ο Ζακ Πολάνσκι, ο πρώτος Εβραίος και ανοιχτά ομοφυλόφιλος ηγέτης των Πρασίνων της Αγγλίας και της Ουαλίας, έχει συχνά συγκριθεί με τον Μαμντάνι για τη χρήση των κοινωνικών δικτύων και την πρότασή του για φόρο πλούτου με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων.
Ενθουσιασμένος, δήλωσε στο Reuters:
«Η νίκη του Μαμντάνι δείχνει ότι η ελπίδα νίκησε το μίσος. Δεν είναι απλώς μια νίκη για τη Νέα Υόρκη – είναι κάτι που αντηχεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, για την αναγνώριση της ανισότητας που υπάρχει όχι μόνο στην καρδιά της Νέας Υόρκης, αλλά και σε μεγάλο μέρος του κόσμου».
Ο Πολάνσκι πρόσθεσε:
«Ας μειώσουμε τους λογαριασμούς των ανθρώπων και ας φορολογήσουμε τους πολυεκατομμυριούχους και τους δισεκατομμυριούχους».
Οι Πράσινοι, που στις εκλογές του 2024 είχαν κερδίσει μόλις τέσσερις έδρες, βλέπουν τώρα άνοδο στα ποσοστά τους, καθώς το ζήτημα του κόστους ζωής κυριαρχεί στη Βρετανία — όπου ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έφτασε το 19% τον Μάρτιο του 2023, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 45 ετών.
Η Γερμανία βλέπει στη Νέα Υόρκη έναν «οδικό χάρτη»
Σε ένα έντονα πολωμένο πολιτικό τοπίο, το γερμανικό κόμμα Die Linke αποτέλεσε έκπληξη στις ομοσπονδιακές εκλογές του Φεβρουαρίου και ελπίζει να κεφαλαιοποιήσει τη δυναμική του στις επερχόμενες τοπικές εκλογές, ιδίως στο Βερολίνο.
«Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στη Νέα Υόρκη είναι πολύ παρόμοια με αυτά που ακούμε καθημερινά εδώ στη Γερμανία: τα ενοίκια είναι απλησίαστα και οι τιμές των τροφίμων, του ρεύματος, της θέρμανσης και των μεταφορών αυξάνονται ταχύτερα από τους μισθούς», δήλωσε στο Reuters ο Γιαν φαν Άκεν, επικεφαλής της Die Linke.
Πρόσθεσε:
«Είμαστε σε στενή επαφή με τον Ζοχράν Μαμντάνι και την ομάδα του και μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο. Η εκστρατεία του είναι σαν προσχέδιο για τις εκλογές του επόμενου έτους στο Βερολίνο. Η νίκη του μάς δίνει ώθηση».
Ο Μαμντάνι —ο οποίος αναμένεται να γίνει ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος και ο νεότερος από το 1892— συγκίνησε εκατομμύρια με τα βίντεό του στα social media, καθώς μιλούσε σε πολίτες που υποφέρουν από πληθωρισμό και υποχρηματοδοτούμενες δημόσιες υπηρεσίες μετά την πανδημία.
Χαρακτηριστικό ήταν το viral βίντεό του από τον Ιανουάριο, όπου βουτάει στα παγωμένα νερά του Κόνεϊ Άιλαντ φορώντας κοστούμι και γραβάτα, λέγοντας στους Νεοϋορκέζους: «Παγώνω… το ενοίκιό σας».
Η Die Linke, όπως και ο Μαμντάνι, ζητά έλεγχο των ενοικίων και δωρεάν ή επιδοτούμενες δημόσιες μετακινήσεις, χρησιμοποιώντας ευθύ και λαϊκό λόγο. Ένα από τα συνθήματά της γράφει:
«Τα βάζουμε με τους πλούσιους. Κανείς άλλος δεν το κάνει αυτό».
Στη Γαλλία, όπου η πολιτική σκηνή ήδη προετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές του 2027, η αριστερά αντλεί έμπνευση.
Η Μανόν Ομπρί από το κόμμα Ανυπότακτη Γαλλία (LFI) έγραψε στο X:
«Επιτέλους, ένα μάθημα για την αριστερά παντού: δεν κερδίζουμε με το να μετριάζουμε τον οικονομικό φιλελευθερισμό, αλλά πολεμώντας τον λυσσαλέα».
Το κόστος ζωής στο επίκεντρο
Ερωτηθείς τι πρέπει να διδαχθεί η ευρωπαϊκή αριστερά από τη νίκη του Μαμντάνι, ο Πολάνσκι ήταν σαφής:
«Το ζήτημα του κόστους ζωής είναι το παν. Τα προοδευτικά κόμματα πρέπει να δώσουν πραγματικές λύσεις σε αυτό».
Ακόμη και τα παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα βλέπουν ελπίδα στη Νέα Υόρκη.
Η βουλευτής του SPD, Ράσα Νασρ, δήλωσε στο Reuters:
«Για εμάς στο SPD, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επαναπροσανατολιστούμε περισσότερο στην καρδιά του έργου μας – κοινωνικές πολιτικές για την πλειονότητα της κοινωνίας».
Παρά την παραμονή του στην εξουσία, το SPD κατέγραψε το χειρότερο αποτέλεσμα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στις τελευταίες εκλογές.
«Κατά τη διάρκεια της ομοσπονδιακής εκστρατείας, προσπαθήσαμε πολύ συχνά να εμπλακούμε σε συζητήσεις, όπως για τη μεταναστευτική πολιτική, που ήταν ήδη χαμένες υπόθεση», πρόσθεσε.
Ο πολιτικός επιστήμονας Φίλιπ Κέκερ από το Πανεπιστήμιο του Ανόβερου εξήγησε:
«Το παράδειγμα Μαμντάνι δείχνει ότι τα κόμματα που θέλουν να κερδίσουν —ή τουλάχιστον να μην χάσουν ψηφοφόρους προς την ακροδεξιά— πρέπει να επιμείνουν στα βασικά τους ζητήματα και να προτείνουν τις δικές τους λύσεις, αντί να αντιγράφουν την ακροδεξιά με αντι-μεταναστευτική ρητορική».
Η πρόκληση της επόμενης μέρας
Παρά τη νίκη του, ο Μαμντάνι θα αντιμετωπίσει τώρα τεράστιες δυσκολίες στην υλοποίηση της ριζοσπαστικής του ατζέντας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη απειλήσει να περικόψει τη χρηματοδότηση της Νέας Υόρκης, ενώ πολλοί —συμπεριλαμβανομένων παραγόντων της Wall Street— ελπίζουν και αναμένουν ότι ο νέος δήμαρχος δεν θα μπορέσει να επιβάλει δραστικές αλλαγές.
Όπως σχολίασε ο Τζέιμς Σνάιντερ, πρώην διευθυντής στρατηγικής επικοινωνίας των Βρετανών Εργατικών επί Τζέρεμι Κόρμπιν:
«Τώρα αρχίζει το δύσκολο κομμάτι: να μετατρέψει αυτή την εκλογική πλειοψηφία σε πραγματική εξουσία — να βελτιώσει τη ζωή των πολιτών από το Δημαρχείο, μεταμορφώνοντας παράλληλα τον στρατό των 100.000 εθελοντών του σε οργανωτές κοινοτήτων σε κάθε γειτονιά της πόλης».
