Για χρόνια πιστεύαμε ότι ο άνθρωπος διαθέτει πέντε αισθήσεις – την όραση, την όσφρηση, την ακοή, τη γεύση και την αφή. Ωστόσο, οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν πως αυτή η παραδοσιακή αντίληψη ίσως χρειάζεται αναθεώρηση. Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Scripps Research υποστηρίζουν ότι υπάρχει μια «έκτη αίσθηση», γνωστή ως εσωτερική αίσθηση ή interoception, που μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει μέσα στο ίδιο μας το σώμα.
Η interoception είναι μια «υπομελετημένη διαδικασία», μέσω της οποίας το νευρικό σύστημα λαμβάνει και ερμηνεύει συνεχώς φυσιολογικά σήματα, προκειμένου να διατηρείται η ισορροπία και η ομαλή λειτουργία των ζωτικών οργάνων. Βοηθά τον εγκέφαλο να αντιλαμβάνεται πότε πρέπει να αναπνεύσουμε, πότε μειώνεται η αρτηριακή πίεση ή πότε το σώμα μας δίνει μάχη με μια λοίμωξη, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Η ομάδα του Scripps Research έλαβε επιχορήγηση 14,2 εκατομμυρίων δολαρίων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH), ώστε να μελετήσει εις βάθος αυτή τη μυστηριώδη αίσθηση. «Η εσωτερική αίσθηση είναι θεμελιώδης για σχεδόν κάθε πτυχή της υγείας, αλλά παραμένει μια σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη περιοχή της νευροεπιστήμης», δήλωσε ο καθηγητής Ξιν Τζιν, που θα ηγηθεί μέρους της μελέτης.
Τι είναι η έκτη αίσθηση
Η έννοια της interoception προτάθηκε για πρώτη φορά στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Βρετανό νευροεπιστήμονα Τσαρλς Σέρινγκτον, ωστόσο αγνοήθηκε από την επιστημονική κοινότητα για δεκαετίες και μόλις τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να μελετάται συστηματικά. Οι πέντε κλασικές αισθήσεις – όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή – είναι εξωτερικές, καθώς βασίζονται σε ειδικά αισθητήρια όργανα, όπως τα μάτια, η μύτη ή το δέρμα.
Αντίθετα, η interoception λειτουργεί μέσα από ένα δίκτυο νευρικών οδών που βρίσκονται βαθιά στο σώμα και συνδέουν τον εγκέφαλο με τα εσωτερικά όργανα. Για τον λόγο αυτό οι ερευνητές την αποκαλούν «την κρυφή έκτη αίσθηση». Παρότι είναι ζωτικής σημασίας για την αντίληψη του πώς νιώθουμε σωματικά και ψυχικά, παραμένει δύσκολο να μελετηθεί, καθώς τα εσωτερικά σήματα συχνά αλληλεπικαλύπτονται και είναι δύσκολο να απομονωθούν.
Πώς λειτουργεί
Η interoception μας βοηθά να αισθανόμαστε και να ερμηνεύουμε εσωτερικά σήματα που ρυθμίζουν βασικές λειτουργίες, όπως:
- την πείνα και τη δίψα,
- τη θερμοκρασία του σώματος,
- τον καρδιακό ρυθμό.
Διαταραχές σε αυτή τη λειτουργία έχουν συνδεθεί με πλήθος παθήσεων, όπως:
- αυτοάνοσα νοσήματα,
- χρόνιο πόνο,
- υπέρταση,
- αλλά και ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, άγχος και διατροφικές διαταραχές.
Οι νευρώνες που μεταφέρουν αυτά τα εσωτερικά σήματα εκτείνονται από την καρδιά και τους πνεύμονες μέχρι το στομάχι και τα νεφρά, χωρίς να έχουν σαφή ανατομικά όρια.
Ο στόχος των ερευνητών
Με τη νέα χρηματοδότηση, η ομάδα του Scripps Research σχεδιάζει να χαρτογραφήσει τον τρόπο με τον οποίο οι αισθητικοί νευρώνες συνδέονται με τα εσωτερικά όργανα – όπως η καρδιά και το γαστρεντερικό σύστημα – δημιουργώντας τον πρώτο “Άτλαντα” του εσωτερικού αισθητικού συστήματος.
Πέρα από τη βιολογική γνώση, η αποκωδικοποίηση της interoception θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για νέες θεραπείες σε πληθώρα σωματικών και ψυχικών ασθενειών.
«Με τη δημιουργία του πρώτου άτλαντα αυτού του συστήματος, στοχεύουμε να θέσουμε τα θεμέλια για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς ο εγκέφαλος κρατά το σώμα σε ισορροπία, πώς αυτή η ισορροπία μπορεί να διαταραχθεί στην ασθένεια και πώς θα μπορούσαμε να την αποκαταστήσουμε», δήλωσε ο καθηγητής Τζιν.
Πηγή: Scitechdaily
