Τα κεφαλόποδα – η κατηγορία ζώων που περιλαμβάνει χταπόδια και καλαμάρια – είναι πανταχού παρόντα σε όλο τον ωκεανό, ακόμα και στα βαθιά νερά. Ωστόσο, οι επιστήμονες γνωρίζουν ακόμα πολύ λίγα για την κατανομή, την ποικιλία και τις συμπεριφορές των κεφαλόποδων σε περιοχές όπως οι αβυσσαλέες πεδιάδες του βυθού. Αυτό οφείλεται κυρίως στη φυσική δυσκολία μελέτης της περιοχής, καθώς και στη φαινομενικά χαμηλή αφθονία κεφαλόποδων στις αβυσσαλέες πεδιάδες και στις συμπεριφορές αποφυγής τους.
Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2023, οι ερευνητές παρατήρησαν μια σπάνια και μοναδική συμπεριφορά σε ένα βαθύβιο καλαμάρι κατά τη διάρκεια οπτικών ερευνών στη Ζώνη Clarion-Clipperton (CCZ), χρησιμοποιώντας ένα τηλεχειριζόμενο όχημα (ROV) με πολλαπλές κάμερες. Η παρατήρηση αυτή τεκμηριώνεται σε μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη στο περιοδικό Ecology.
Κρυμμένο σε κοινή θέα
Καθώς το ROV διέσχιζε τον βαθύ ωκεανό, 4100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, η κεκλιμένη κάμερά του κατέγραψε αρχικά ό,τι η ομάδα ερευνητών θεώρησε ότι ήταν βιογενείς στύλοι—ζωντανοί οργανισμοί που εμφανίζονται σαν στύλοι, όπως γυάλινα σφουγγάρια ή μεγάλοι σωληνοσκώληκες που ζουν σε μεγάλα βάθη. Τέσσερα δευτερόλεπτα αργότερα, η κάτω κάμερα κατέγραψε ένα καλαμάρι να κολυμπά γρήγορα μέσα στο πεδίο όρασης της κάμερας.
Κατά τη διάρκεια μιας από τις διαδρομές, σε συστηματικές βιντεοσκοπήσεις του βυθού καθώς το ROV προχωρούσε, καταγράψαμε ένα καλαμάρι τύπου whiplash να περνάει ακριβώς κάτω από το ROV και να μπαίνει στο πεδίο όρασης της κάτω κάμερας.
Η ομάδα των ερευνητών ήταν μπερδεμένη, καθώς οι προηγούμενες λήψεις του περιβάλλοντος δεν έδειχναν κανένα σημάδι παρουσίας καλαμαριού. Ωστόσο, μετά την επανεξέταση του υλικού, ανακάλυψαν κάτι αναπάντεχο.
«Κατά την προσεκτικότερη εξέταση, ανακαλύψαμε ότι το καλαμάρι ήταν θαμμένο κάτω από λάσπη, ανάμεσα σε πολυμεταλλικούς κόμβους, και εμφανίστηκε μόλις λίγες στιγμές πριν καταγραφεί στη στήλη νερού. Στο βίντεο από την κεκλιμένη κάμερα, φαίνεται ακίνητο, αναποδογυρισμένο, με το σιφόνι και τα δύο επιμηκυμένα πλοκάμια του τεντωμένα προς τη στήλη νερού.
«Το καλαμάρι έγινε εμφανές μόνο αφού εγκατέλειψε αυτή τη συμπεριφορά και κολύμπησε μακριά, ενοχλημένο από την εγγύτητα του ROV. Αυτό ήταν αινιγματικό, καθώς τα mastigoteuthids, συμπεριλαμβανομένου του μοναδικού άλλου δείγματος που εντοπίστηκε στην CCZ, εμφανίζονται συνήθως κοντά στον βυθό σε στάση tuning fork», εξηγούν οι συγγραφείς της μελέτης.
Το καλαμάρι παρατηρήθηκε να έχει κοντά χέρια και μακριά λευκά πλοκάμια, με μήκος μανδύα περίπου 10 εκατοστά και μήκος πλοκαμιού περίπου 22 εκατοστά. Η ομάδα υποστηρίζει ότι πιθανότατα πρόκειται για ένα προηγουμένως μη περιγραφέν είδος καλαμαριού whiplash, από την οικογένεια Mastigoteuthidae.
Σπάνιο ή απλώς κρυμμένο;
Το καλαμάρι μπορεί να παρουσίαζε αυτήν την περίεργη συμπεριφορά, γνωστή ως «masquerading» (μεταμφίεση), είτε για να κρυφτεί από θηρευτές, όπως η φυσητήρα, είτε από τη λεία του. Το να κρύβεται και να περιμένει τη λεία βοηθά τα ζώα να εξοικονομούν ενέργεια σε σύγκριση με το να κυνηγούν τη λεία. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι, κατά την γνώση τους, αυτή είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται «masquerading» σε βαθύβιο κεφαλόποδο.
Στον βορειοανατολικό Ειρηνικό, τα καλαμάρια whiplash είχαν εντοπιστεί μόνο μία φορά προηγουμένως, και συνολικά μόνο τέσσερα κεφαλόποδα είχαν παρατηρηθεί στην περιοχή από την έναρξη των ερευνών του βυθού τη δεκαετία του 1970. Λόγω της σπανιότητας των παρατηρήσεων, οι ερευνητές θεωρούσαν ότι η αφθονία τους ήταν πολύ χαμηλή. Ωστόσο, φαίνεται τώρα ότι ίσως απλώς ήταν καλοί στο να κρύβονται.
Οι συγγραφείς της μελέτης γράφουν: «Όπως και με τον αριθμό των γενετικών ειδών, οι καταγραφές και οι κατανομές που αναφέρουμε εδώ είναι σίγουρα υποεκτιμημένες, καθώς (όπως δείχνει αυτή η μελέτη) τα κεφαλόποδα μπορούν να μεταμφιέζονται και να ανιχνεύουν, και πιθανώς να αποφεύγουν τα υποβρύχια οχήματα δειγματοληψίας, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή των οικολογικών και ταξινομικών γνώσεων μας για τον αβυσσαλέο Ειρηνικό.»
Το απειλούμενο μέλλον του αβυσσαλέου βυθού
Η ομάδα αναφέρει ότι αυτές οι περιοχές βαθύβιου ωκεανού απειλούνται από κινδύνους που σχετίζονται με την οξίνιση των ωκεανών λόγω της κλιματικής αλλαγής και της εξόρυξης του βυθού, η οποία αναμένεται να αυξηθεί στο εγγύς μέλλον. Η καλύτερη κατανόηση των οικοσυστημάτων και της αφθονίας των οργανισμών, όπως τα κεφαλόποδα, στον αβυσσαλέο βυθό μπορεί να βοηθήσει στον σχεδιασμό στρατηγικών διατήρησης και διαχείρισης, ειδικά σε περιοχές που προορίζονται για εκμετάλλευση πόρων.
Οι αβυσσαλέες πεδιάδες καλύπτουν περισσότερο από το ήμισυ της επιφάνειας της Γης, και η μελέτη αυτή υπογραμμίζει πόσα παραμένουν άγνωστα σχετικά με τα ενδιαιτήματα που υπάρχουν εκεί. Απαιτούνται περισσότερες στοχευμένες μελέτες με μη ενοχλητικές πλατφόρμες κάμερας για να κατανοήσουμε καλύτερα την ποικιλία και τη συμπεριφορά των βαθύβιων κεφαλόποδων, ιδιαίτερα πριν αυτά τα ενδιαιτήματα γίνουν μη αναγνωρίσιμα λόγω μελλοντικών απειλών.
Με πληροφορίες από phys.org
