Στις 25 Ιουλίου 1978 γεννήθηκε η Λουίζ Μπράουν, το πρώτο μωρό που ήρθε στον κόσμο μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Η γέννησή της σηματοδότησε μια καμπή στην ιστορία της αναπαραγωγικής ιατρικής, ανοίγοντας το δρόμο για νέες δυνατότητες για άτομα και ζευγάρια που παλεύουν με την υπογονιμότητα, καθώς και για ζευγάρια του ίδιου φύλου και ανύπαντρες γυναίκες.
Πρόσφατα δεδομένα από την Fertility Europe για το 2024 αποκαλύπτουν σημαντικές ανισότητες στην πρόσβαση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε ολόκληρη την περιοχή της Ευρώπης.
Το Βέλγιο και η Ολλανδία κατατάσσονται υψηλότερα, με μια σειρά από χώρες με ισχυρές πολιτικές γονιμότητας χωρίς αποκλεισμούς, με βαθμολογία άνω του 89% και την τετράδα στην ίδια κατηγορία κατάταξης συμπληρώνουν Ισραήλ και Γαλλία με βαθμολογία άνω το 85%.
Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκεται το Κόσοβο με 7,7% και ακολουθούν Αλβανία, Δημοκρατία της Βοσνία Ερζεγοβίνης, Ελβετία, Σλοβακία, Λευκορωσία με βαθμολογίες κάτω του 28,8%.
Η Ελλάδα είναι περίπου στη μέση με 57,7% στην κατάταξη του 2024.
Η αξιολόγηση των χωρών βασίζεται σε τρεις κύριους τομείς: νομοθεσία, χρηματοδότηση και εμπειρία ασθενών. Η νομοθεσία αξιολογείται με βάση την ύπαρξη συγκεκριμένων νόμων που ρυθμίζουν την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένου του ποιος είναι επιλέξιμος για θεραπεία – όπως ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, άγαμες γυναίκες ή ομόφυλα ζευγάρια – και ποιες διαδικασίες επιτρέπονται νομικά, συμπεριλαμβανομένης της εξωσωματικής γονιμοποίησης και της δωρεάς ωαρίων και σπέρματος.
Η χρηματοδότηση παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο, με τις χώρες να αξιολογούνται ως προς το εάν οι θεραπείες χρηματοδοτούνται από το κράτος, επιδοτούνται μερικώς ή είναι εξ ολοκλήρου ιδιωτικές. Η μεγαλύτερη δημόσια κάλυψη και οι μικρότεροι χρόνοι αναμονής οδηγούν σε υψηλότερες κατατάξεις.
Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εμπειρία του ασθενούς, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε ψυχολογική υποστήριξη και εκπαίδευση γονιμότητας, τα οποία θεωρούνται απαραίτητα συστατικά μιας ολοκληρωμένης αναπαραγωγικής φροντίδας.
Οι χώρες που σημείωσαν τις καλύτερες επιδόσεις στην κατάταξη έχουν συμπεριληπτικά νομικά πλαίσια, διευκολύνουν την πρόσβαση για ένα ευρύ φάσμα οικογενειακών τύπων και προσφέρουν κρατικά χρηματοδοτούμενες θεραπείες μαζί με ψυχολογική και εκπαιδευτική υποστήριξη. Αντίθετα, οι χώρες που περιορίζουν την πρόσβαση έλαβαν τις χαμηλότερες βαθμολογίες.
