Για δεκαετίες, οι βρυχηθμοί των δεινοσαύρων έχουν στοιχειώσει ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, αιχμαλωτίζοντας τη φαντασία μικρών και μεγάλων. Ωστόσο, κανείς – ούτε καν οι επιστήμονες – δεν γνωρίζει πώς ακούγονταν πραγματικά οι φωνές αυτών των προϊστορικών πλασμάτων.
Τόσο οι κινηματογραφιστές όσο και οι παλαιοντολόγοι στηρίζονται σε εικασίες για την αναδημιουργία ήχων δεινοσαύρων. Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, η Κόρτνεϊ Μπράουν, επίκουρη καθηγήτρια στο Southern Methodist University (SMU), συνδυάζει παλαιοντολογία, μουσική, πληροφορική και 3D εκτύπωση για να δημιουργήσει το Dinosaur Choir – μουσικά όργανα εμπνευσμένα από κρανία δεινοσαύρων. Η δουλειά της φέρνει την επιστήμη ένα βήμα πιο κοντά στην αναδημιουργία των πραγματικών φωνών των δεινοσαύρων.
Από μια ιδέα σε μια «χορωδία» δεινοσαύρων
Η έμπνευση ήρθε το 2011, όταν η Μπράουν επισκέφτηκε ένα μουσείο στο Νέο Μεξικό. Πατώντας ένα κουμπί, άκουσε τον ανακατασκευασμένο ήχο ενός Parasaurolophus – ενός δεινόσαυρου με ράμφος πάπιας και μακρύ λοφίο. Ο ήχος της φάνηκε σχεδόν μελωδικός και την έκανε να αναρωτηθεί: «Κι αν μπορούσαμε να τραγουδήσουμε όπως οι δεινόσαυροι;»
«Σκέφτηκα ότι οι δεινόσαυροι μπορεί να ήταν τραγουδιστές. Εγώ είμαι τραγουδίστρια και για πρώτη φορά ένιωσα μια πραγματική σύνδεση μαζί τους», θυμάται.
Η Μπράουν εστίασε σε είδη όπως ο φυτοφάγος Κορυθόσαυρος (Corythosaurus), που έζησε πριν από περίπου 70 εκατ. χρόνια. Το ιδιαίτερο σχήμα του κεφαλιού του –συνδεδεμένο με τις ρινικές διόδους– λειτουργούσε πιθανότατα ως φυσική αντηχητική κοιλότητα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτές οι δομές παρήγαγαν βαθιές, ηχηρές κλήσεις, που χρησίμευαν για επικοινωνία, προειδοποίηση για θηρευτές ή έλξη συντρόφων.
Μελετώντας αξονικές τομογραφίες του κρανίου ενός νεαρού Κορυθόσαυρου, η Μπράουν και οι συνεργάτες της εκτύπωσαν τρισδιάστατα το κρανίο και τις ρινικές διόδους, ουσιαστικά ανακατασκευάζοντας το ηχητικό σύστημα του ζώου. Στο μοντέλο πρόσθεσαν έναν μηχανικό λάρυγγα που δονείται με τη ροή του αέρα, παράγοντας ήχους που κυμαίνονται από απαλά ψιθυρίσματα έως δυνατούς βρυχηθμούς – ανάλογα με την ένταση της αναπνοής.
Τα πρώτα όργανα (2011–2013) κέρδισαν βραβείο σε διαγωνισμό ηχητικής τέχνης στην Αυστρία, αλλά υπήρχε περιθώριο βελτίωσης. Μετά την πανδημία, η Μπράουν συνεργάστηκε με τον Τσέζαρι Γκαγιέφσκι, καθηγητή σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, κάνοντας ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός.
Τεχνολογία και βιοακουστική
Οι ερευνητές αντικατέστησαν το επιστόμιο με αισθητήρες που ανιχνεύουν τις δονήσεις της ανθρώπινης φωνής. Τα δεδομένα μετατρέπονται από ένα ψηφιακό «φωνητικό κουτί» σε ηχητικά κύματα, τα οποία περνούν μέσα από το τρισδιάστατα εκτυπωμένο κρανίο. Παράλληλα, μια κάμερα καταγράφει τις κινήσεις του στόματος για να ρυθμίσει τον τόνο.
Η Μπράουν δημιούργησε βιοακουστικά μοντέλα που προσομοιώνουν τον τρόπο με τον οποίο τα ζώα παράγουν ήχους, χρησιμοποιώντας εξισώσεις που περιγράφουν τις αλλαγές στην πίεση του αέρα και τις φωνητικές χορδές. Ενσωμάτωσε επίσης μοντέλα βασισμένα στη σύριγγα –το φωνητικό όργανο των πτηνών– εμπνευσμένα από περιστέρια και κοράκια. Αυτό το ευέλικτο σύστημα επιτρέπει την εξερεύνηση πολλών υποθέσεων για το πώς μπορεί να ακούγονταν οι δεινόσαυροι.
Πρόσφατα, η ομάδα κατέκτησε την τρίτη θέση στον διεθνή διαγωνισμό μουσικών οργάνων Guthman του Georgia Tech, παρουσιάζοντας πρωτότυπα κομμάτια όπως το Anger at the Asteroid, αποδεικνύοντας πως η επιστήμη και η τέχνη μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά.
Πέρα από τους βρυχηθμούς του Χόλιγουντ
Το Dinosaur Choir δεν είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό πείραμα. Αμφισβητεί τις παγιωμένες κινηματογραφικές εικόνες για τους ήχους των δεινοσαύρων. Αντί για τους εκκωφαντικούς βρυχηθμούς του Jurassic Park, τα όργανα παράγουν πιο απαλά, κοινωνικά ηχοχρώματα, αποκαλύπτοντας μια διαφορετική πλευρά αυτών των πλασμάτων.
«Όταν φυσάς μέσα στον δεινόσαυρο, γίνεσαι ένα μαζί του – όπως όταν παίζω ακορντεόν και νιώθω ότι ενώνεται με μένα», λέει η Μπράουν. «Με ενδιαφέρει να καλλιεργήσω αυτή τη βαθιά ενσυναίσθηση για κάτι που έχει εξαφανιστεί».
Πηγή: Interestingengineering
