Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως ο ίδιος και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι βρίσκονταν «ενδεχομένως πολύ κοντά» σε μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μα ήταν πολύ λίγα αυτά που ειπώθηκαν όσον αφορά στα πλέον «ακανθώδη» ζητήματα μεταξύ των δύο εμπόλεμων πλευρών- όπως οι παραχωρήσεις εδαφών και οι εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Οι εδαφικές διαφορές
Η Ρωσία, που άρχισε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ελέγχει περίπου 116.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ή περίπου το 19,2% της επικράτειας της Ουκρανίας. Όπως αναφέρει το Reuters, σύμφωνα με χάρτες με ευνοϊκή «στάση» απέναντι στην Ουκρανία, αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1,2% παραπάνω σε σχέση με τρία χρόνια πριν. Σημειώνεται πως οι ρωσικές δυνάμεις το 2025 προέλασαν με τους ταχύτερους ρυθμούς τους από το 2022.
Η Ρωσία ισχυρίζεται πως η Κριμαία, που η Μόσχα προσάρτησε το 2014, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ (μαζί γνωστά ως Ντονμπάς), όπως και οι περιφέρειες της Ζαπορίζια και της Χερσώνας είναι πλέον τμήματα της Ρωσίας. Το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας λέει πως η προσάρτησή τους είναι παράνομη. Η Ρωσία δεν έχει καταλάβει ολόκληρο το Ντονμπάς, και τη Δευτέρα επανέλαβε τις απαιτήσεις της για απόσυρση της Ουκρανίας από τα εδάφη του Ντονέτσκ που ελέγχει ακόμα- περίπου 5.000 τετραγωνικά χλμ- εάν το Κίεβο επιθυμεί ειρήνη. Επίσης, το Κρεμλίνο ισχυρίστηκε πως αν το Κίεβο δεν κλείσει συμφωνία, θα χάσει περισσότερα εδάφη.
Το Κίεβο απορρίπτει την ιδέα της παραχώρησης εδαφών που υπερασπίζεται εδώ και περίπου τέσσερα χρόνια, λέγοντας ότι θέλει η σύγκρουση να «παγώσει» στις παρούσες γραμμές του μετώπου.
Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Ζελένσκι είπαν την Κυριακή πως το μέλλον του Ντονμπάς δεν είχε αποφασιστεί ακόμα, αν και ο Τραμπ είπε πως οι συζητήσεις κινούνταν προς τη «σωστή κατεύθυνση».
Στο πλαίσιο του ειρηνευτικού σχεδίου 28 σημείων τους, οι ΗΠΑ, επιδιώκοντας συμβιβασμό, προτείνουν μια ελεύθερη οικονομική ζώνη αν η Ουκρανία αποσυρθεί από την περιοχή, αν και παραμένει άγνωστο πώς θα λειτουργούσε πρακτικά μια τέτοια ζώνη.
Σημειώνεται πως η Ρωσία δεν ελέγχει ούτε όλη τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, ενώ επίσης έχει καταλάβει μικρά τμήματα του Χαρκόβου, του Σούμι, του Μικολάιφ και του Ντνιπροπετρόφσκ. Η ρωσική Kommersant έγραψε ότι ο Πούτιν θα ήταν ανοιχτός στο να αφήσει κάποια από τα εδάφη που ελέγχουν οι ρωσικές δυνάμεις αλλού στην Ουκρανία με αντάλλαγμα το σύνολο του Ντονμπάς.
Εγγυήσεις ασφαλείας: Τι είναι και πώς λειτουργούν
Η Ουκρανία, η οποία είχε λάβει στο παρελθόν διαβεβαιώσεις από συμμάχους οι οποίες αποδείχτηκαν κενές, λέει ότι χρειάζεται αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την αποτροπή άλλης μίας ρωσικής επίθεσης. Ο Ζελένσκι είπε τη Δευτέρα ότι το προσχέδιο της ειρηνευτικής πρότασης προβλέπει αμερικανικές εγγυήσεις στην Ουκρανία για 15 χρόνια. Πρόσθεσε ότι είχε ζητήσει από τον Τραμπ εγγυήσεις μέχρι και 50 ετών.
Ο Τραμπ θέλει η Ευρώπη να αναλάβει το μεγαλύτερο βάρος όσον αφορά στις εγγυήσεις ασφαλείας, έστω και με αμερικανική υποστήριξη, αν και η μορφή που θα είχαν αυτές παραμένει ασαφής. Η Ρωσία, για παράδειγμα, έχει πει ότι οποιαδήποτε ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία θα ήταν απαράδεκτη.
Η Ρωσία επίσης απαιτεί όρια στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού και προστασία των ρωσόφωνων στην Ουκρανία, καθώς και την ουδετερότητα της Ουκρανίας. Το Κίεβο λέει πως οι ρωσόφωνοι προστατεύονται ήδη και ότι η Ουκρανία τηρεί τη νομοθεσία της ΕΕ. Στο πλαίσιο μιας ουκρανικής πρότασης 20 σημείων, η Ουκρανία θα διατηρούσε τις ένοπλες δυνάμεις της στους 800.000 στρατιώτες- στην παρούσα τους δύναμη.
ΝΑΤΟ
Μία από τις κύριες απαιτήσεις των Ρώσων για τον τερματισμό του πολέμου είναι να δεσμευτούν γραπτώς οι ηγέτες της Δύσης πως θα σταματήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. Οι αρχικές προτάσεις των ΗΠΑ περιελάμβαναν ρήτρα περί μη επέκτασης του ΝΑΤΟ και δέσμευσης της Ουκρανίας στο Σύνταγμά της πως δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ- και αντίστοιχα από το ΝΑΤΟ πως δεν θα δεχτεί την Ουκρανία στο μέλλον.
Η Ουκρανία θα λάμβανε βραχυπρόθεσμη προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά για όσο εξεταζόταν το αίτημά της για ένταξη στην ΕΕ.
Στο πλαίσιο του ουκρανικού σχεδίου, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και οι ευρωπαϊκές χώρες θα παρείχαν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας αντίστοιχες του Άρθρου 5 (συλλογική άμυνα) του ΝΑΤΟ.
Ρωσικά χρήματα/ περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό
Οι αρχικές αμερικανικές προτάσεις έλεγαν πως η Ρωσία, σε βάρος της οποίας έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση, θα επανεντασσόταν στην παγκόσμια οικονομία και θα λάμβανε πρόσκληση στη G8. Οι ΗΠΑ έλεγαν στις αρχικές τους προτάσεις πως θα έκλειναν μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με τη Ρωσία για την ανάπτυξη «ενέργειας, φυσικών πόρων, υποδομών, Τεχνητής Νοημοσύνης, data centers, projects εξόρυξης σπανίων γαιών στην Αρκτική και άλλων αμοιβαία επωφελών εταιρικών ευκαιριών».
Οι ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν τον Δεκέμβριο να προβούν οι ίδιοι σε δανεισμό για να δανείσουν 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία ώστε να χρηματοδοτήσει την άμυνά της απέναντι στη Ρωσία για τα επόμενα δύο χρόνια. Αποφάσισαν επίσης να μη χρησιμοποιήσουν «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, προσπερνώντας διαφωνίες σχετικά με ένα σχέδιο άνευ προηγουμένου για χρηματοδότηση του Κιέβου με ρωσικά κεφάλαια.
Πυρηνικά, εκλογές και επιχειρήσεις
Οι ειρηνευτικές κινήσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επαφές Ρωσίας- ΗΠΑ για επανέναρξη των συνομιλιών για τον έλεγχο των στρατηγικών πυρηνικών όπλων.
Το μέλλον του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που είναι υπό ρωσική κατοχή, παραμένει αβέβαιο. Υπάρχουν εικασίες στα ΜΜΕ πως η Ρωσία θα μπορούσε να προσφέρει σε αμερικανικές εταιρείες πρόσβαση σε φυσικούς της πόρους.
Η Ουάσινγκτον έχει παρουσιάσει την ιδέα των εκλογών στην Ουκρανία. Ο Πούτιν έχει ισχυριστεί πως η κυβέρνηση του Κιέβου στερείται νομιμότητας επειδή δεν έκανε εκλογές μετά τη λήξη της θητείας του Ζελένσκι. Το Κίεβο απαντά πως δεν μπορεί να κάνει εκλογές ενώ είναι σε ισχύ στρατιωτικός νόμος και αμύνεται απέναντι στη ρωσική εισβολή.
Πηγή: Reuters
