Η τελετή της Μεγάλης Πέμπτης, κατά την οποία ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης Ιεροσολύμων πλένει τα πόδια 12 μοναχών ως αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου, αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα πασχαλινά έθιμα που τελούνται στην Παλιά Πόλη εδώ και αιώνες.

Για τους Χριστιανούς, δεν υπάρχει πιο ιερός τόπος για να βιώσουν το Πάσχα, καθώς εκεί θεωρείται ότι έλαβαν χώρα η σταύρωση, η ταφή και η ανάσταση του Ιησού Χριστού.

Ωστόσο, όπως ανέφερε ο Guardian, η προσέλευση των πιστών έξω από την Εκκλησία του Παναγίου Τάφου το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης φέτος ήταν εμφανώς μειωμένη. Παρά την παρουσία διεθνών προσκυνητών, η απουσία Παλαιστινίων Χριστιανών ήταν αισθητή.

Για πολλές γενιές, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι Χριστιανοί από τη Δυτική Όχθη – από πόλεις όπως η Ραμάλα, η Βηθλεέμ και η Ταϊμπέχ – επισκέπτονταν την Ιερουσαλήμ κάθε Πάσχα για να συμμετάσχουν στις λειτουργίες, τις πομπές και τις παραδοσιακές τελετές, όπως αυτή του Αγίου Φωτός. Η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου βρίσκεται στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, η οποία πέρασε υπό ισραηλινή κατοχή μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 και προσαρτήθηκε από το Ισραήλ το 1980.

Ωστόσο, αυτές οι πασχαλινές παραδόσεις έχουν υπονομευθεί από τους αυστηρούς ελέγχους που επιβάλλει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους. Όσοι ζουν εκτός Ιερουσαλήμ στη Δυτική Όχθη πρέπει να εξασφαλίσουν ειδική στρατιωτική άδεια για να μπουν στην πόλη.

Αν και στο παρελθόν οι άδειες αυτές δίνονταν πιο συστηματικά, μετά την έκρηξη της βίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η κατάσταση άλλαξε δραματικά.

Φέτος, η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε πως εκδόθηκαν 6.000 άδειες, ενώ ο χριστιανικός πληθυσμός της Δυτικής Όχθης υπολογίζεται στους 50.000 – κυρίως Έλληνες Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Στην πραγματικότητα, μόνο 4.000 άδειες εγκρίθηκαν και σε πολλές περιπτώσεις μόνο σε λίγα μέλη κάθε οικογένειας.

Ακόμη και αυτές οι άδειες έχουν περιορισμένη ισχύ: διαρκούν μόλις μία εβδομάδα και δεν επιτρέπουν διανυκτέρευση στην Ιερουσαλήμ. Έτσι, οι πιστοί αναγκάζονται να ταξιδεύουν καθημερινά πίσω στη Δυτική Όχθη, περνώντας από πολλαπλά στρατιωτικά σημεία ελέγχου – κάτι που τους εμποδίζει να συμμετάσχουν πλήρως στις πασχαλινές τελετές.

 

 

Ακόμα χειρότερα, όσοι καταφέρνουν να φτάσουν στην Παλιά Πόλη, συχνά έρχονται αντιμέτωποι με αυξημένη παρουσία της αστυνομίας και περιστατικά βίας.

Τον Απρίλιο του 2023, Παλαιστίνιοι και ξένοι προσκυνητές υπέστησαν ξυλοδαρμούς από ισραηλινές δυνάμεις καθώς προσπαθούσαν να προσεγγίσουν τον Πανάγιο Τάφο.

«Ο φόβος έχει κυριεύσει τους ανθρώπους και πολλοί πλέον αποφεύγουν να ρισκάρουν για να παρακολουθήσουν τις τελετές του Πάσχα», δηλώνει ο Omar Haramy, διευθυντής της χριστιανικής οργάνωσης Sabeel, με έδρα την Ιερουσαλήμ. Ο ίδιος τόνισε ότι πέρυσι ακόμα και μέλη του προσωπικού ξυλοκοπήθηκαν καθώς προσπαθούσαν να παρευρεθούν στις εορταστικές εκδηλώσεις.

Το φάντασμα της Γάζας κρέμεται επίσης πάνω από τις φετινές εορταστικές εκδηλώσεις του Πάσχα. Οι Παλαιστίνιοι Χριστιανοί είναι μεταξύ των 51.000 ανθρώπων που σκοτώθηκαν στη Γάζα από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος με το Ισραήλ και την Κυριακή των Βαΐων, ένας ισραηλινός πύραυλος έπληξε το μοναδικό χριστιανικό νοσοκομείο στη λωρίδα. Υπάρχουν περίπου 500 Χριστιανοί που φιλοξενούνται στην εκκλησία της Αγίας Οικογένειας, ένας από τους μόλις δύο που έμειναν όρθιοι.

Παρά τη βιβλική σημασία και την αφθονία των εκκλησιών, των μοναστηριών και των μοναστηριών, η Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ έχει γίνει όλο και πιο επικίνδυνη για όλους τους Χριστιανούς.

Από την άνοδο του εβραϊκού υπερεθνικισμού στο Ισραήλ και την εκλογή της πιο ακροδεξιάς κυβέρνησης στην ιστορία της χώρας, τα εξτρεμιστικά και εποίκων εβραϊκά κινήματα – που θέλουν να διεκδικήσουν όλο το Ισραήλ και τα εδάφη που ελέγχονται από τους Παλαιστίνιους ως κράτος μόνο για τους Εβραίους – έχουν ενθαρρυνθεί στις ενέργειές τους εναντίον τόσο των χριστιανών όσο και των μουσουλμάνων.

Ωστόσο, η θρησκευτική μισαλλοδοξία και το αντιχριστιανικό συναίσθημα έχουν γίνει κυρίαρχα από την ισραηλινή πολιτική ηγεσία – ο υπερσυντηρητικός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, Itamar Ben-Gvir, χαρακτήρισε τον ρατσισμό προς τους Χριστιανούς «μια παλιά εβραϊκή παράδοση» – και οι παλιές υποψίες έχουν εξελιχθεί σε αδίστακτη, ακραία βία. Υπήρξαν επίσης αυξανόμενα περιστατικά από ομάδες εποίκων που προσπαθούν να καταλάβουν χριστιανική γη στην Ιερουσαλήμ.

 

 

Το 2023, ο Πατριάρχης των Ρωμαίων Καθολικών στην Αγία Γη, Pierbattista Pizzaballa, κατηγόρησε την κυβέρνηση για την εγκαθίδρυση ενός «πολιτιστικού και πολιτικού κλίματος που μπορεί να δικαιολογήσει ή να ανέχεται ενέργειες κατά των Χριστιανών».

Μια πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Rossing για την Εκπαίδευση και τον Διάλογο κατέγραψε την απότομη αύξηση κλίμακας και έντασης των επιθέσεων κατά των Χριστιανών στην Ιερουσαλήμ και σε όλο το Ισραήλ το 2024, που κυμαίνονται από φτύσιμο σε ιερείς και δημόσιο λόγο μίσους, μέχρι τη βεβήλωση τάφων, εμπρηστικές επιθέσεις και βανδαλισμούς εκκλησιών.

«Συνήθως είναι νέοι Ισραηλινοί Εβραίοι που πραγματοποιούν αυτές τις επιθέσεις χωρίς να αντιμετωπίζουν συνέπειες. Αν η αστυνομία εμπλακεί, οι ποινές είναι πολύ μικρές», δήλωσε ο John Munayer, διευθυντής διεθνών σχέσεων στο Κέντρο Rossing.

Καθώς παρακολουθούσε την τελετή προσευχής του Πάσχα την Πέμπτη, ο Πατέρας Nikon Golovko, αναπληρωτής επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι «έχει πραγματικά δει τα πράγματα να γίνονται χειρότερα για τους Χριστιανούς τα τελευταία εννέα χρόνια»

Είπε: «Δεχόμαστε πολύ περισσότερη εχθρότητα και ακόμη και επιθετικότητα από την εβραϊκή κοινότητα. Φτύνουν τους ιερείς, ακόμα και όταν περπατάμε στη Χριστιανική συνοικία. Αυτό στέλνει το μήνυμα ότι η πόλη ανήκει όχι σε όλες τις κοινότητες, αλλά μόνο στους Εβραίους. Δεν ήταν έτσι πριν».

 

 

Μετά από ένα περιστατικό στο οποίο Ορθόδοξοι Εβραίοι πιάστηκαν σε βίντεο να φτύνουν Χριστιανούς, το γραφείο του Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ είναι «απολύτως αφοσιωμένο στην προστασία του ιερού δικαιώματος λατρείας και προσκυνήματος στους ιερούς τόπους όλων των θρησκειών».

Ο Xavier Abu Eid, Παλαιστίνιος Χριστιανός πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας, είπε ότι παρά την αυξανόμενη παρενόχληση που αντιμετωπίζουν, τη μείωση του αριθμού των Χριστιανών στη Δυτική Όχθη και τα αδιάκοπα φρικτά γεγονότα του πολέμου στη Γάζα, εξακολουθεί να βλέπει το Πάσχα ως μια εποχή ελπίδας και «το έγκαιρο μήνυμα ότι η ζωή νικά τον θάνατο».

«Οπότε το να ξεκαθαρίσουμε στην ισραηλινή κατοχή ότι θα παραμείνουμε, ότι θα γιορτάσουμε τα ίδια θρησκευτικά γεγονότα που γιορτάζουμε εδώ και αιώνες είναι τόσο εθνικό καθήκον όσο και θρησκευτική αποστολή που έχουμε. Διατηρώντας ζωντανές τις χριστιανικές μας παραδόσεις, προσευχόμενοι – έχουν γίνει πράξεις αντίστασης».