Η φορολογία και το φορολογικό μας σύστημα, είναι ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα, το θέμα στο οποίο αναφερόμαστε οι περισσότεροι καθημερινά. Είναι, ωστόσο, πάντα επίκαιρο και, καλώς ή κακώς, έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη μελλοντική πορεία της χώρας μας, με την οικονομία, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η φορολογία είναι πράγματι, ένα σημαντικό εργαλείο, για την επίτευξη της πολυσυζητημένης ανάπτυξης και του σχεδίου εθνικής ανασυγκρότησης. Μια φορολογία που πρέπει, κατ' ελάχιστο, να διακρίνεται από σταθερότητα και ουδετερότητα, αν όχι να δημιουργεί κίνητρα σε επιλεγμένους τομείς της οικονομίας που έχουν προκριθεί ή θα προκριθούν, στα πλαίσια εφαρμογής του νέου αναπτυξιακού μοντέλου, που μπορεί να περιλαμβάνει πέραν από τους παραδοσιακούς τομείς της ναυτιλίας και του τουρισμού, τις μεταφορές, τα logistics, τα κέντρα παροχής κοινών υπηρεσιών και υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης, την ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές και τον πρωτογενή τομέα. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να δημιουργεί εμπόδια με την πολυνομία, την ασάφεια, τις διαρκείς αλλαγές, τις αυθαίρετες ερμηνείες και τη θέσπιση όλο και υψηλότερων φορολογικών συντελεστών.
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουμε αποδειχθεί ιδιαίτερα ευρηματικοί στην επιβολή νέων φόρων. Έχουμε επιβάλλει κάθε νέας μορφής και είδους φόρο σε οτιδήποτε, έχουμε αυξήσει τους συντελεστές των φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων και εισφορών σε επίπεδα ρεκόρ, επιβαρύνοντας υπέρμετρα το υγιές κομμάτι της οικονομίας και δημιουργώντας αντικίνητρα στην επιχειρηματικότητα και στις επενδύσεις και τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
Το χειρότερο, όμως, είναι η συνεχής μεταβλητότητα του φορολογικού συστήματος. Δε θέλω να πω ότι την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις δεν την επηρεάζουν αρνητικά οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές. Όλοι θέλουμε άλλωστε χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Αυτοί, ωστόσο, με κάποιο τρόπο μπορούν να ληφθούν υπ' όψη όταν συντάσσονται τα επιχειρηματικά πλάνα και οριστικοποιούνται οι αποφάσεις. Αυτό, όμως, που πραγματικά δυσαρεστεί κάθε επιχειρηματία και κάθε επενδυτή, είναι οι διαρκείς αλλαγές. Και είναι πραγματικά απογοητευτικό ότι αυτό δε γίνεται αντιληπτό από αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μεταβλητότητας είναι οι συνεχείς παρατάσεις στο χρόνο παραγραφής, που αποτελούν σαφή ένδειξη τόσο της αδυναμίας του ελεγκτικού μηχανισμού να φέρει εις πέρας το έργο του και να τηρήσει οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα και προθεσμία, αλλά και απόδειξη, θα έλεγα, ότι έχουμε αντιληφθεί λάθος την έννοια του φορολογικού ελέγχου.
Ο φορολογικός έλεγχος από την πλευρά του κράτους πρέπει να είναι προληπτικός, δειγματοληπτικός και στοχευμένος, όχι γενικευμένος, υποχρεωτικός και καθολικός. Πρέπει να επικεντρώνεται σε κλάδους ή τύπους συναλλαγών που παρουσιάζουν μεγάλα ποσοστά παραβατικότητας. Δεν μπορεί να αναμένεται ότι θα ελεγχθεί το σύνολο των επιχειρήσεων. Δε συμβαίνει σε κανένα κράτος.
Όταν, μέχρι το τέλος του 2016, δεν έχουμε προλάβει να ελέγξουμε ό,τι θέλουμε ή πρέπει να ελέγξουμε για τη χρήση 2010, τότε, παραβλέποντας κάθε έννοια ουδετερότητας και ισονομίας, χρηστής διοίκησης και ειλικρινούς σχέσης κράτους και φορολογουμένου, αποφασίζουμε παράταση, οδηγώντας σε μια ιδιότυπη φορολογική ομηρεία τις επιχειρήσεις.
Αλήθεια, τι περιμένουμε να επιτύχουμε μέσα στον επιπλέον χρόνο και γιατί δεν το πετύχαμε στα προηγούμενα πέντε χρόνια; Αλήθεια, ποιος μπορεί να απαντήσει με ασφάλεια ποια χρήση θεωρείται οριστικά περαιωμένη και η επιχείρηση μπορεί να απαλλαγεί από την υποχρέωση και το κόστος φύλαξης των λογιστικών και φορολογικών αρχείων, βιβλίων και στοιχείων; Και αφού δεν προλαβαίνουμε, τότε γιατί περιορίζουμε τη σημασία και τη βαρύτητα άλλων μεθόδων ελέγχου συμμόρφωσης των επιχειρήσεων;
Είναι προφανές ότι στο βαθμό που το φαινόμενο της φοροδιαφυγής δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, τα όποια δημοσιονομικά κενά θα συνεχίσουν να καλύπτονται ή τα πλεονάσματα θα επιτυγχάνονται με αύξηση της φορολογίας. Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των φορολογικών συντελεστών.
Μέχρι τότε, όσο μεγαλώνουν οι συντελεστές φορολογίας και εισφορών, τόσο μεγαλώνει η διάθεση και το κίνητρο των φορολογουμένων να αναλάβουν το οποιοδήποτε ρίσκο και να φοροδιαφύγουν, τόσο μεγαλύτερο «άλλοθι» τους προσφέρεται σε συνδυασμό με τη διαρκώς μειούμενη ανταποδοτικότητα των φόρων. Έτσι, τα βάρη αυξάνονται και πέφτουν διαρκώς στους ώμους αυτών που δε θέλουν ή δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν.