Το 2024 ξημερώνει με την Πολιτική να αποτελεί de facto την πιο ενδιαφέρουσα πτυχή του. Θα είναι η χρονιά με τις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις στην ιστορία. Μέσα στο επόμενο 12μηνο έχουν προγραμματιστεί εκλογές σε 76 χώρες! Ξεχωρίζουν οι εκλογές στις ΗΠΑ για τον επόμενο Πρόεδρο, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ινδίας και φυσικά οι δικές μας ευρωεκλογές. Μόνο και μόνο αυτό πιστοποιεί ότι το 2024 θα είναι μια χρονιά αλλαγών. Πολλοί μιλούν για μία νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Σε κάθε περίπτωση σπάνια, πλέον, το αποτέλεσμα μιας εκλογικής διαδικασίας δεν επηρεάζει την προσωπική μας ζωή. Πόσο μάλλον στη Δύση που έχουμε γίνει σχεδόν όλοι συγκοινωνούντα δοχεία.
Αν εστιάσουμε σε ένα πιο ΄γήινο’ και άμεσο επίπεδο, που όλοι θα έπρεπε να μελετούμε αλλά πολλοί στη χώρα μας εξακολουθούν πεισματικά να αγνοούν, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πηγές είναι η παγκόσμια έρευνα της Ιpsos για το 2024. Μας ενημερώνει ότι:
(α) 7 στους 10 πιστεύουν ότι το 2024 θα είναι καλύτερο από το 2023
(β) περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγήσει στην απώλεια περισσότερων θέσεων εργασίας από ό,τι στη δημιουργία τους
(γ) το 81% αναμένει ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο και
(δ) η πλειοψηφία (59%) πιστεύει ότι θα περνάμε περισσότερο χρόνο δουλεύοντας στο γραφείο παρά στο σπίτι.
Από τη μία, η αισιοδοξία φαίνεται να είναι διάχυτη (μάλλον επειδή όλος ο κόσμος έχει κουραστεί από την απαισιοδοξία), και από την άλλη το ζήτημα της ακρίβειας μοιάζει να απασχολεί όλους τους πολίτες του παγκοσμίου χωριού (8 στους 10 εκτιμούν ότι οι τιμές θα αυξηθούν αναλογικά περισσότερο από την αύξηση στα εισοδήματά τους).
Κι αν εξετάσουμε τί αναμένεται να απασχολήσει το 2024, δηλαδή θέματα όπως η παγκόσμια αβεβαιότητα, ο πληθωρισμός, οι κυβερνοεπιθέσεις, η κλιματική αλλαγή, η συνεχιζόμενη αύξηση της χρήσης και της χρησιμότητας της τεχνητής νοημοσύνης (κι οι αντίστοιχες ανάγκες αφενός για αύξηση των λεγομένων ήπιων ανθρωπίνων δεξιοτήτων, αφετέρου για εκπαίδευση όλων μας σε νέες καινοτομίες), η διαχείριση ανάμεσα στην εργασία στο φυσικό χώρο και στο υβριδικό μοντέλο εργασίας (που σε αρκετές χώρες, με κύρια πρωταγωνίστρια τις ΗΠΑ, εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια επιλογή), καταλήγουμε σχετικά αβίαστα στο συμπέρασμα ότι το επόμενο έτος υπόσχεται να είναι εξίσου μετασχηματιστικό, καθώς ο ρυθμός της καινοτομίας αυξάνεται ακόμη περισσότερο.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα βαδίζει με συγκεκριμένους πολιτικούς συσχετισμούς κι επικυριαρχία ενός κομματικού οργανισμού εμφανίζοντας μία εξαιρετική εικόνα στο εξωτερικό, την ώρα, όμως που αρκετά θέματα στο εσωτερικό εξακολουθούν να είναι κρυμμένα κάτω από το χαλί. Η ανάδειξη και αναγνώριση της πραγματικής αξίας και ουσίας αυτών των θεμάτων όσο εξελίσσεται και διαμορφώνεται μία νέα κανονικότητα είναι δεδομένο ότι θα συμβεί. Και πλέον θα είναι οι δικές μας εσωτερικές αποφάσεις οι οποίες θα διαδραματίσουν το κύριο παράγοντα πολιτικών, κοινωνικών κι οικονομικών εξελίξεων.
Σε αυτές τις εξελίξεις, με την Ελλάδα να έχει επιβιώσει της μεγαλύτερης κρίσης που έζησε ανεπτυγμένη χώρα στη νεότερη ιστορία, να επιβιώνει του παγκοσμίου φαινομένου της πανδημίας, να αντιμετωπίζει την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό και να κατορθώνει να αποτελεί για συμμάχους και οίκους αξιολόγησης φάρο ελπίδας κι ευκαιριών, εισερχόμαστε ως κοινωνία στην ώρα της αλήθειας.
Φθάνουμε στο χρονικό σημείο που οι απόψεις του ελληνικού πολιτικού συστήματος, των ελληνικών κέντρων λήψεων αποφάσεων θα σχηματίσουν την σύγχρονη εγχώρια πραγματικότητα. Η προσωπική μου εκτίμηση εξακολουθεί να είναι ότι η λέξη μεταρρύθμιση δεν απαντά στη λύση. Χρειαζόμαστε μετασχηματισμό ή ακόμα ορθότερα χρειαζόμαστε ανακατασκευή. Η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων είναι σημαντικό θέμα αλλά η συνολική αποτίμηση της εκπαίδευσης σημαντικότερο. Ο γάμος ζευγαριών ιδίου φύλου είναι σημαντικό θέμα αλλά το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης της ελληνικής οικογένειας σημαντικότερο. Σε αυτές κι ακόμα μεγαλύτερες προκλήσεις θα πρέπει να απαντήσουμε ως πολιτικό σύστημα, ως κοινωνία κι ως οικονομία μέσα στο 2024. Κι οι απαντήσεις μας φέτος θα είναι καθοριστικές.