Σε αδιέξοδο οδηγήθηκαν οι συνομιλίες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για το μεταναστευτικό καθώς Ουγγαρία και Πολωνία «μπλοκάραν» το κείμενο των συμπερασμάτων στο οποίο οριζόταν η εξωτερική πτυχή του μεταναστευτικού. Έτσι οι ηγέτες των κρατών μελών θα επιχειρήσουν εκ νέου σήμερα,30 Ιουνίου, να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία, αν και φαίνεται πως η προσπάθεια αυτή δεν θα προχωρήσει. Ωστόσο αρκετοί είναι αυτοί που υποβαθμίζουν το γεγονός λέγοντας πως η στάση των δύο κρατών δεν πρόκειται να επηρεάσει και να αλλάξει τη συμφωνία που έχει ήδη επιτευχθεί.
Η Πολωνία, με την υποστήριξη της Ουγγαρίας, απαιτούν να αναθεωρηθεί η το νέο σύμφωνο για το μεταναστευτικό, το οποίο άλλωστε δεν είχαν ψηφίσει πριν μερικές εβδομάδες.
Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποδέχονται αιτούντες άσυλο που φθάνουν στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο τα κράτη εκείνα που δεν επιθυμούν να υποδέχονται πρόσφυγες και μετανάστες θα πρέπει να καταβάλλουν χρηματικές αποζημιώσεις της τάξεως των 20.000 ευρώ ανά άτομο.
Η Πολωνία και η Ουγγαρία απαιτούν η υποδοχή αιτούντων άσυλο να γίνεται σε εθελοντική βάση και να αποφασίζουν εκείνα για το τι θα κάνουν με όσους μετανάστες ή πρόσφυγες βρίσκονται στην επικράτειά τους. Επίσης η Πολωνία ζήτησε συναίνεση στις αποφάσεις, δηλαδή τα κράτη μέλη να δεσμευτούν ότι θα λαμβάνουν τις αποφάσεις για τη μεταναστευτική πολιτική μόνο ομόφωνα, δεδομένου ότι το νέο μεταναστευτικό σύμφωνο ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία.
Στην ουσία πρόκειται για μια έμμεση προσπάθεια να ακυρώσουν το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση, εκτιμούν αρκετοί, ωστόσο άλλοι επιμένουν ότι πρόκειται απλά για μια διαμαρτυρία και πως το μόνο που θα πετύχουν θα είναι να μην υπάρξει υιοθέτηση κοινών συμπερασμάτων στο σημερινό Συμβούλιο, άλλωστε υποστηρίζουν ότι το Σύμφωνο έχει ήδη αποφασιστεί.
«Χθες ζήτησα να γραφτεί στα συμπεράσματα ότι η διαδικασία αυτή είναι εθελοντική και όχι υποχρεωτική. Αυτό που άκουσα ήταν ότι αυτό δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στο κείμενο των συμπερασμάτων. Λοιπόν, αν δεν μπορεί να γραφτεί, αυτό σημαίνει ότι ένα μέρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θέλει να καταστήσει τη διαδικασία ανακαστική αναγκαστική», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός κατά την άφιξή του στο Συμβούλιο το πρωί της Παρασκευής.
Ο Γερμανός καγκελάριος χαρακτήρισε τις απαιτήσεις ως απαράδεκτες, ενώ ο Ολλανδός πρωθυπουργός εμφανίσθηκε καθησυχαστικός λέγοντας ότι η συμφωνία για το μεταναστευτικό εξακολουθεί να ισχύει και πως οι αντιδράσεις από την Ουγγαρία και την Πολωνία περισσότερο είχαν να κάνουν με τον τρόπο που αποφασίστηκε το μεταναστευτικό σύμφωνο.
Νωρίτερα ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι δήλωσε πως θα θέσει τη συμφωνία σε δημοψήφισμα με πιο πιθανή ημερομηνία την ίδια ημέρα που θα προγραμματιστούν οι εκλογές τον Οκτώβριο ή το Νοέμβριο.
«Όχι στην αναγκαστική επανεγκατάσταση μεταναστών, όχι στην παραβίαση του δικαιώματος της αρνησικυρίας από μεμονωμένα κράτη και όχι στην παραβίαση της αρχής της κυριαρχίας στις αποφάσεις, όχι σε τιμωρίες που επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες» είχε πει χθες ο Πολωνός πρωθυπουργός.
Μητσοτάκης: Να χτυπηθούν οι διακινητές
Ο Πρωθυπουργός στην πρώτη ημέρα της Συνόδου υπογράμμισε ότι χρειάζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο πιο καινοτόμες πολιτικές καταπολέμησης των διακινητών, ώστε να αποτρέπονται οι αναχωρήσεις που θέτουν ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο.
Αναφέρθηκε ακόμα στη μείωση των μεταναστευτικών ροών που πέτυχε η Ελλάδα, αποτέλεσμα και της βελτίωσης της συνεργασίας με την Τουρκία το τελευταίο διάστημα.
Νωρίτερα προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής είπε : «η θέση μου είναι ξεκάθαρη, όσο λιγότερα πλοία έχουμε στη θάλασσα τόσο μικρότερος θα είναι ο κίνδυνος να χάνονται ανθρώπινες ζωές...αυτό μας υποχρεώνει σε στενότερη συνεργασία με την Τουρκία».
Για τον κ. Μητσοτάκη η συνεργασία με την Τουρκία σχετικά με την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών μπορεί να είναι το παράδειγμα εκείνο για να γίνει κάτι ανάλογο με τις βορειοαφρικανικές χώρες όπως για παράδειγμα με τη Λιβύη.
Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε ότι το μεταναστευτικό είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα είπε και αναφερόμενος στο νέο σύμφωνο για τη μεταναστευτική πολιτική, έκανε λόγο για μια προσπάθεια έμπρακτης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατώ μελών, επισημαίνοντας παράλληλα ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα, όπως για παράδειγμα επιστροφές, αλλά και να υπάρξουν οι νόμιμες οδοί για όσους πραγματικά δικαιούνται να βρουν καταφύγιο στην ΕΕ, αλλά όλο αυτό πρέπει να γίνει με κανόνες, σημείωσε.
Φύλαξη συνόρων, συμφωνία με τρίτες χώρες και επιστροφές
Στο προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπήρχε αναφορά στο πολύνεκρο ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο κείμενο εξέφραζε τη βαθιά του θλίψη για την πρόσφατη τραγωδία στη Μεσόγειο, τονίζονας ότι «η ΕΕ θα παραμείνει προσηλωμένη στο να σπάσει το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών και των δικτύων λαθρεμπορίας και να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα αίτια της παράτυπης μετανάστευσης, ώστε να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι μεταναστευτικές ροές και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι άνθρωποι να ξεκινούν τέτοια επικίνδυνα ταξίδια.»
Αυτή είναι και η στάση των περισσότερων για να αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό στη ρίζα του, με τη Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν να λέει ότι τραγωδία στη Μεσόγειο έδειξε ξανά τον αδίστακτο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι διακινητές». Η Φον ντερ Λάιεν αναφέρε ότι θα παρουσιάσει τρεις εκθέσεις: η πρώτη θα αφορά «την ενίσχυση των εξωτερικών μας συνόρων έτσι ώστε να έχουμε παρόμοια διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ παντού», η δεύτερη θα έχει να κάνει με την μάχη κατά των διακινητών και η τρίτη θα είναι σχετική με την επένδυση που πρέπει να γίνει στην οικονομική σταθερότητα των χωρών προέλευσης».
«Καινοτόμες λύσεις»
Στη χθεσινή σύνοδο υπήρξαν και κράτη μέλη που επεδίωξαν να γίνει αναφορά στα συμπεράσματα σε «innovative solutions» (καινοτόμες λύσεις)που όμως απορρίφθηκαν καθώς παρέπεμπαν στο μοντέλο Ρουάντα, δηλαδή το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για τη μεταφορά των αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα, το οποίο εντελώς συμπτωματικά απορρίφθηκε χθες από το αρμόδιο δικαστήριο στη Βρετανία.
Σύμφωνα με το Politico, οι εισηγητές αυτού του κειμένου αντί να αναφέρουν την αμφιλεγόμενη φράση παρέπεμψαν σε μια αναφορά στην επιστολή που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιενυκλοφόρησε στους ηγέτες της ΕΕ αυτή την εβδομάδα, υποσχόμενη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ”έτοιμη να συνεχίσει να αναπτύσσει νέους τρόπους για την επίτευξη των στόχων που θα είναι εκτός του συνηθισμένου πλαισίου (οut-of-the-box).
Καλοπιάνουν την Τουρκία
Εν τω μεταξύ το Βερολίνο βλέπει τη λύση, όσον αφορά το μεταναστευτικό, στην Τουρκία ελπίζοντας ότι θα δεχθεί περισσότερους αιτούντες άσυλο και να συμβάλει στη μείωση των προσφυγικών ροών. Σε αντάλλαγμα, οι Γερμανοί θέλουν η ΕΕ να βελτιώσει τους εμπορικούς δεσμούς με τη χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές προστέθηκε στο προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής και παράγραφος για τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας.
Σε αυτή οι ηγέτες των 27 κρατών μελών θα καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατυπώσει προτάσεις για το πως θα προωθηθούν οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας ενώ υπάρχει πρόβλεψη στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου να γίνει μια στρατηγικής φύσης συζήτηση για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Η Ελλάδα και η Κύπρος, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, ζήτησαν να υπάρχει σαφής αναφορά στα παλαιότερα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με έμφαση σε αυτά του Ιουνίου του 2021 όπου στην έκθεση μαζί με την θετική ατζέντα παράλληλα τονίζονταν και οι υποχρεώσεις της Τουρκίας και γινόταν αναφορά στην αιρεσιμότητα που υπάρχει.