Οι Αμερικανοί συχνά επικαλούνται με υπερηφάνεια την Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος που διασφαλίζει την ελευθερία του Λόγου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν είναι αρκετοί εκείνοι που αντιλαμβάνονται την ελευθερία του λόγου ως ένα δικαίωμα που πρέπει να απολαμβάνουν οι ίδιοι αλλά όχι απαραίτητα και οι άλλοι γύρω τους.
Και η ανησυχητική αυτή τάση γίνεται όλο και πιο ορατή τελευταία με γονείς, ακτιβιστές, ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στελέχη σχολικών συμβουλίων, χορηγούς βιβλιοθηκών και βουλευτές, από τη μία έως την άλλη άκρη στις στις ΗΠΑ, να αμφισβητούν τη θέση που έχουν στα ράφια των βιβλιοθηκών, σχολείων και πανεπιστημίων ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός βιβλίων.
Η Αμερικανική Ένωση Βιβλιοθηκών, σε μια προκαταρκτική έκθεση της αναφέρει πως μόνο το περασμένο φθινόπωρο (Σεπτέμβριο έως και Νοέμβριο 2021) έλαβε τον πρωτοφανή αριθμό των 330 αναφορών-αιτημάτων απομάκρυνσης βιβλίων από βιβλιοθήκες, καθεμία από τις οποίες μπορεί να περιλαμβάνει μια μακρά λίστα με τίτλους βιβλίων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης, οι αντίστοιχες αναφορές για όλο το 2019 - οπότε τα σχολεία λειτουργούσαν κανονικά αφού δεν είχε ξεσπάσει η επιδημία κορονοϊού- ήταν μόλις 377.
Νέες μεθοδεύσεις, διώξεις και πολιτικοποίηση
«Είναι ένα πολύ εντυπωσιακό φαινόμενο εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες να βλέπεις ξανά απαγορεύσεις βιβλίων, να βλέπεις προσπάθειες να ασκηθούν ποινικές διώξεις εναντίον βιβλιοθηκονόμων των σχολείων», ακόμα κι αν πολλές από αυτές τις προσπάθειες έχουν, μέχρι στιγμής, αποτύχει όπως σχολίασε η Σουζαν Νοσελ, διευθύνουσα σύμβουλος της οργάνωσης για την Ελευθερία του Λόγου, PEN America.
Αυτές οι αναφορές, όπως επισημαίνουν οι New York Times, αποτελούν εδώ και καιρό το βασικό θέμα σε συνεδριάσεις σχολικών συμβουλίων, αλλά δεν είναι μόνο η συχνότητά τους που έχει αλλάξει, όπως επισημαίνουν εκπαιδευτικοί, βιβλιοθηκονόμοι και υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου. Είναι επίσης οι τακτικές, οι μεθοδεύσεις που χρησιμοποιούνται προς επίτευξη του στόχου.
«Η πολιτικοποίηση του θέματος είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που έχουμε δει στο παρελθόν», λέει η Μπρίτεν Φόλετ, διευθύνουσα σύμβουλος περιεχομένου στη Follett School Solutions, έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους βιβλίων σε βιβλιοθήκες σχολείων της χώρας.
Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, επιδιώκεται η μη διάθεση ενός βιβλίου, όχι μόνο σε μαθητές ή φοιτητές αλλά σε όλους, όπως συχνά προσπαθούν να κάνουν ομάδες γονέων και οργανώσεις.
Ποιοι και πώς επιδιώκουν την ”έξωση” των βιβλίων
Την πολιτικοποίηση του ζητήματος διευκολύνουν η νομοθεσία, πολιτικά πρόσωπα που συντάσσονται με την μία ή την άλλη πλευρά και στο τέλος, ο βιβλιοθηκονόμος, ο δάσκαλος ή ο παιδαγωγός είναι στη μέση της διαμάχης.
Πολλές συντηρητικές ομάδες, που οργανώνονται και ”τροφοδοτούνται” από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν υποβάλλουν μόνο αναφορές ζητώντας την απομάκρυνση των βιβλίων από τα ράφια αλλά προωθούν αυτές στη Βουλή των Πολιτειών, κάνουν καταγγελίες στις διωκτικές αρχές και θέτουν το θέμα σε πολιτικές εκδηλώσεις.
Για πολλούς, αυτές οι συντηρητικές ομάδες υποστηρίζουν, ενεργά ή μη, και άλλα ανησυχητικά ”κινήματα” που δρουν στις ΗΠΑ και στοχεύουν στον περιορισμό κατοχυρωμένων ελευθεριών σε όλους τομείς: το κίνημα κατά του δικαιώματος στην άμβλωση, ομάδες ακροδεξιών υπερεθνικιστών που στρέφονται κατά όποιου δεν είναι λευκός χριστιανός, πολέμιους των δικαιωμάτων των γυναικών, των μειονοτήτων, των ΛΟΑΤΚΙ και φυσικά οργανώσεων που στρέφονται κατά των ”αριστερών”.
Από τις ιδιαίτερα δραστήριες ομάδες είναι η No Left Turn In Education (Όχι στην Αριστερή στροφή στην Εκπαίδευση) που εστιάζει συχνά την απαγόρευση βιβλίων ιστορίας λόγω του δήθεν ριζοσπαστικού και ανατρεπτικού τους περιεχομένου. Κλασική περίπτωση στοχοποίησης εδώ το “A People’s History of the United States”, του Χάουαρντ Ζιν.
Δεν λείπουν όμως και τα αιτήματα περί απαγόρευσης βιβλίων για λόγους πολιτικής ορθότητας όπου συχνά τα θύματα είναι μυθιστορήματα ή διηγήματα που γράφτηκαν σε άλλες εποχές και παρουσιάζουν έναν πολύ διαφορετικό κόσμο από αυτόν που ζούμε σήμερα. Εδώ στοχοποιούνται περισσότερο βιβλία που διαπραγματεύονται θέματα φυλής. Θύμα της αναθεώρησης των προτύπων άλλων εποχών έχει πέσει το “To Kill a Mockingbird” που παλιά το επέκριναν οι λευκοί και τώρα το επικρίνουν ομάδες μαύρων ακτιβιστών.
Όταν οι γονείς έμειναν σπίτι με τα παιδιά λόγω πανδημίας
Δεδομένου πάντως πως σε πάρα πολλές περιπτώσεις, συχνά κατά πλειοψηφία, αυτοί που το τελευταίο διάστημα ζητούν σε υψηλό ποσοστό την απομάκρυνση βιβλίων από βιβλιοθήκες, είναι γονείς, έχει ενδιαφέρον το σχετικό ρεπορτάζ του BBC, για τον ρόλο της πανδημίας.
Σύμφωνα με την Τίφανι Τζάστις, συνιδρύτρια της ομάδας Moms for Liberty (Μαμάδες για την Ελευθερία), η αύξηση του ενδιαφέροντος των γονιών για το τι διαβάζουν τα παιδιά τους στο σχολείο και ποια βιβλία διατίθενται στις βιβλιοθήκες, μπορεί να αποδοθεί κατά ένα μέρος, στα lockdownw και στην τηλε-εκπαίδευση που υιοθετήθηκε κατά την περίοδο της πανδημίας. Για πρώτη φορά, όπως φαίνεται, πολλοί γονείς είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πραγματικά, εκ του σύνεγγυς και σε βάθος χρόνου τι μαθαίνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, τι διαβάζουν, και σε κάποιους αυτό που ανακάλυψαν, δεν άρεσε καθόλου.
Ομάδες γονιών ή γονείς που ακολουθούν αυτές τα ”δραστήρια” γκρουπ στα social media, συχνά βλέπουν αναρτήσεις με ολόκληρες λίστες βιβλίων που «πρέπει» να απαγορευθούν επειδή βλάπτουν τα παιδιά τους και με αυτή ανα χείρας παίρνουν το δρόμο για τις βιβλιοθήκες των σχολείων και ζητούν την απομάκρυνσή τους. Συχνά μπορεί να μην τα ’χουν καν διαβάσει.
Οι γονείς βέβαια ήταν πάντα μία από τις πολύ ενεργές ομάδες πολιτών που ζητούσαν την απαγόρευση βιβλίων και δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο σε αυτούς η μεγάλη αύξηση των σχετικών αιτημάτων. Το πρόβλημα είναι συνολικότερο.
Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα, όπως λέει μιλώντας στο BBC η Ντέμπορα Κάλντγουελ - Στόουν , διευθύντρια Ένωση Πνευματικής Ελευθερίας της ένωσης, είναι η σημαντική ζημιά στον ανοιχτό, ελεύθερο λόγο και στη μάθηση σε ολόκληρη τη χώρα. «Είμαστε μια κυβέρνηση, μια κοινωνία που ισχυρίζεται ότι προστατεύει την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία πρόσβασης σε πληροφορίες για να αποφασίσουμε και να συμμετέχουμε σε μια γενικά φιλελεύθερη εκπαίδευση», λέει. «Και τώρα διαπιστώνουμε ότι έχουμε ένα κίνημα για να κόψουμε αυτή τη συζήτηση, να αρνηθούμε αυτά τα δικαιώματα, ιδιαίτερα στους νέους».
Ο αντίλογος των κυνηγών βιβλίων είναι πως τα παιδιά πρέπει να προστατευθούν και είναι δικαίωμα των γονιών να ζητούν την απαγόρευση βιβλίων που εκτιμούν πως τα βλάπτουν.
Στην ”πυρά” το ”Μaus” που πραγματεύεται το Ολοκαύτωμα
Όπως σχολιάζει το Atlantic, η απαγόρευση βιβλίων επέστρεψε στις ΗΠΑ.
Μερικά από τα τελευταία ηχηρά και άκρως ανησυχητικά παραδείγματα;
-Η επιτυχής επιδίωξη βουλευτή του Τέξας να τεθούν υπό ”παρακολούθηση” 800 τίτλοι βιβλίων, που εστιάζουν θέματα φυλής και ΛΟΑΤΚΙ.
-Γερουσιαστής της Πολιτείας της Οκλαχόμα κατέθεσε νομοσχέδιο για την απαγόρευση βιβλίων που αναφέρονται σε αυτές τις «σεξουαλικές διαστροφές», μεταξύ άλλων, από τις σχολικές βιβλιοθήκες.
-Στο Ουαϊόμινγκ, η εισαγγελία εξέτασε κατηγορίες σε βάρος υπαλλήλων της βιβλιοθήκης για την διάθεση βιβλίων όπως «Sex is a funny word» και «This book is gay».
-Και το αποκορύφωμα. Το σχολικό συμβούλιο της κομητείας ΜακΜιν του Τενεσί, απαγόρευσε το «Maus», το βραβευμένο με Πούλιτζερ εικονογραφημένο βιβλίο του Αρτ Σπίγκελμαν που εστιάζει στην ιστορία του Εβραίου πατέρα του διάσημου καρτουνίστα. που επέζησε του Ολοκαυτώματος, και του ίδιου . Οι ενστάσεις, αφορούσαν όχι στη διδασκαλία για τη γενοκτονία, αλλά ότι στη βωμολοχία, το γυμνό, τη βία και την απεικόνιση της αυτοκτονίας. Άρα το βιβλίο δεν θα πρέπει να υπάρχει στα ράφια της βιβλιοθήκης σχολείων
Άραγε είναι δυνατόν να αποδώσει κανείς τα πραγματικά τα γεγονότα του Ολοκαυτώματος χωρίς «ασχήμια». Μάλον όχι. Για τον πολύ προφανή λόγο ότι ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτό όμως δεν απασχολεί τους επικριτές του.
Βέβαια «Τα βιβλία ήταν και είναι στόχος απαγορεύσεων εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα. Το Maus δεν είναι το πρώτο ούτε το τελευταίο βιβλίο - θύμα της ιδεολογίας που στο όνομα της προστασίας των παιδιών τα καθιστά αδαή για την πραγματικότητα που τα περιβάλλει, κάτι που δηλαδή συμβαίνει συχνά», όπως εύστοχα αλλά και καυστικά σχολιάζει το Atlantic.
Διαβάστε τα βιβλία που σας απαγορεύουν να διαβάσετε
Ως απάντηση σε αυτή την προσπάθεια έξωσης πολλών βιβλίων από βιβλιοθήκες πολλοί απαντούν με την προτροπή: διαβάστε τα βιβλία που μας απαγορεύουν.
Ποια είναι όμως τα πιο στοιχοποιημένα βιβλία;
Διαχρονικά, και φυσικά και σήμερα, θύματα τέτοιων απαγορεύσεων, ή συστηματικών προσπαθειών απαγόρευσης, είναι και αριστουργήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας και best sellers.
- “To Kill a Mockingbird” («Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια»), της Χάρπερ Λι σχετικά με έναν λευκό δικηγόρο που υπερασπίζεται έναν μαύρο άνδρα που κατηγορήθηκε ψευδώς για βιασμό σε μια απομονωμένη πόλη της Αλαμπάμα. Το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα, που διασκευάστηκε σε ταινία και κέρδισε Όσκαρ, χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στις τάξεις ως παραβολή για τον αμερικανικό ρατσισμό σε βάρος των μαύρων. Ωστόσο, είναι στο επίκεντρο διαμαχών επί δεκαετίες. Μάλιστα, πριν λίγες ημέρες μάλιστα αφαιρέθηκε από τη λίστα υποχρεωτικής ανάγνωσης μιας σχολικής περιφέρειας της Πολιτείας της Ουάσιγκτον - αν και δεν απαγορεύτηκε εντελώς - για τις ”φυλετικές του συκοφαντίες” και για την προβολή του κεντρικού ήρωα ως ”λευκού σωτήρα”.
-Το δημοφιλές μυθιστόρημα “The Handmaid’s Tale” (Η ιστορία της θεραπαινίδας), της Μάργκαρετ Άτγουντ. Σε αυτό οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί σε μια δυστοπική, θεοκρατική κοινωνία, την Γκίλεαντ, όπου οι γόνιμες γυναίκες απογυμνώνονται από την προσωπικότητά του και αντιμετωπίζονται ως μηχανές παραγωγής μωρών. Πολλοί ”γνώρισαν” το μυθιστόρημα μέσα από την ομώνυμη σειρά. Όμως η σεξουαλική βία και η κριτική στη θρησκεία, την πατριαρχία, τον αυταρχισμό αποτελούν για κάποιους πρόκληση και ζητούν την απαγόρευσή του μυθιστορήματος από τις βιβλιοθήκες των σχολείων. Μάλιστα τον περασμένο Νοέμβριο αποσύρθηκε-αν και σύντομα επέστρεψε- από σχολεία στο Κάνσας.
-“His Dark Materials”, του Φίλιπ Πούλμαν. Η βραβευμένη τριλογία φαντασίας του Πούλμαν είναι γεμάτη με παιδιά που έχουν εξαιρετικές ικανότητες, πολικές αρκούδες που μιλάνε και φέρουν πανοπλία, φαντάσματα που ρουφούν την ψυχή κ.α. Αλλά τελικά, πρόκειται για έναν πόλεμο κατά της εφηβείας. Οι ”κακοί” της ιστορίας, αποτελούν μια αλληγορική εκδοχή της Καθολικής Εκκλησίας και παρακινούνται από μια διεστραμμένη επιθυμία να κρατήσουν τα παιδιά αθώα —ακόμα και με την λοβοτομή τους (κυριολεκτικά). Αντίθετα, οι ήρωες του βιβλίου υμνούν τη γνώση και αγωνίζονται για να ανατρέψουν τη θρησκευτική ιεραρχία που απειλεί τον κόσμο τους. Ίσως δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι τα βιβλία επικρίθηκαν για υποτιθέμενα αντιχριστιανικά τους πρότυπα και μαγεία.
Και η λίστα δεν τελειώνει εδώ
Όπως αναφέρουν οι New York Times και το Atlantic, μεταξύ των δημοφιλών ”στόχων” όσων επιζητούν την απαγόρευση βιβλίων, είναι γενικότερα αυτά που πραγματεύονται ”δύσκολα” ζητήματα όπως φυλής, φύλου, σεξουαλικότητας.
Μεταξύ αυτών το “Maus” αλλά και:
-“All Boys Aren’t Blue”, του Τζορτζ Μ. Τζόνσον. Τα δοκίμια αυτής της συλλογής εξετάζουν την αρρενωπότητα των μαύρων, την queer σεξουαλικότητα και τη ζωή του ίδιου του Τζόνσον. Το βιβλίο έχει αφαιρεθεί από σχολικές βιβλιοθήκες σε τουλάχιστον 14 Πολιτείες και χαρακτηρίζεται ως «σεξουαλικά άσεμνο».
-“Gender Queer”, Μάγια Κομπάμπε. Αυτή η αυτοβιογραφία μέσα από τις εικονογραφήσεις και μια πολύ τρυφερή γραφή αφηγείται το ταξίδι-ζωής προς την ανακάλυψη της ταυτότητας μιας non-binary προσωπικότητας (οποιαδήποτε ταυτότητα φύλου που δεν είναι αποκλειστικά αρρενωπή ή θηλυκή, δηλαδή μία ταυτότητα που βρίσκεται έξω από τα «όρια» του δυαδικού φύλου). Η εξερεύνηση της σεξουαλικότητας και του φύλου, ειδικά σε εικονογραφήσεις που απεικονίζουν το στοματικό σεξ, έκανε την ένταξή του στις σχολικές βιβλιοθήκες πρωταρχικό στόχο κριτικής πέρυσι.
-“The Bluest Eye”, της Τόνι Μόρρισον. Το πρώτο μυθιστόρημα της βραβευμένης με Νόμπελ συγγραφέα, έχει εμφανιστεί πολλές φορές στον ετήσιο κατάλογο βιβλίων της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών για τα οποία έχουν γίνει αναφορές. Το μυθιστόρημα αφηγείται τη ζωή της Πεσόλα Μπριντλοβ, μιας μαύρης κοπέλας εγκλωβισμένης σε με τραγική οικογενειακή ιστορία της ενώ η βαθιά της επιθυμία είναι να είχε μπλε μάτια. Τον Ιανουάριο, το βιβλίο αφαιρέθηκε από τις βιβλιοθήκες σχολικής περιφέρειας στο Μιζούρι για να κρατήσει τα παιδιά μακριά από οδυνηρές σκηνές σεξουαλικής κακοποίησης και αιμομιξίας - οι οποίες στα χέρια της Μόρρισον μετατρέπονται σε εικονογραφήσεις της ύπουλης ψυχολογικής βλάβης που προκαλεί ο ρατσισμός στους χαρακτήρες της.
-“Fallen Angels”, του Γουόλτερ Ντιν Μάιερς. Στο μυθιστόρημα αυτό, ο νικητής του βραβείου Coretta Scott King, όπως και σε πολλά άλλα που έχει γράψει, παρακολουθεί τη ζωή ενός νεαρού μαύρου. Σε αυτή την ιστορία, ο 17χρονος Ρίτσι Πέρι φεύγει από το Χάρλεμ για το Βιετνάμ, όπου αντιμετωπίζει τη φρίκη του πολέμου. Όπως και με το βιβλίο του Μάιερς το 1999 “Monster”, κάποιοι το θεώρησαν πολύ βίαιο και βέβηλο.
-“Heather Has Two Mommies”, της Λέσλι Νιούμαν. Το εικονογραφημένο βιβλίο του 1989 αφηγείται ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος του. Ένα νεαρό κορίτσι που ονομάζεται Χέδερ έχει δύο λεσβίες μητέρες και συνειδητοποιεί ότι η οικογένειά της είναι διαφορετική από τις οικογένειες των συμμαθητών της. Μαθαίνει γιατί δεν έχει πατέρα και ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη οικογενειών. Η ιστορία της Νιούμαν μπορεί να μοιάζει ανώδυνη σήμερα που οι συνθήκες έχουν αλλάξει στην αμερικανική κοινωνία όπως και σε πολλές άλλες τις Δύσης, αλλά η οργή που προκάλεσε τη δεκαετία του 1990 ήταν μεγάλη. Έτσι γρήγορα έγινε το ένατο βιβλίο με τις περισσότερες αναφορές εκείνη την δεκαετία. Τον Δεκέμβριο του 2021 το βιβλίο απομακρύνθηκε ξανά από τα ράφια των βιβλιοθηκών σχολείων στην Πενσυλβάνια.
-“Speak”, της Λόρι Χαλς Άντερσον. Αυτό το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1999 έχει ως κεντρική ηρωίδα μια έφηβη και εστιάζει στις επιπτώσεις της σεξουαλικής επίθεσης. Κάποιοι μέχρι και σήμερα το χαρακτηρίζουν ως «soft porn». Η ειλικρίνεια του “Speak” όμως σχετικά με το τραύμα της πρωταγωνίστριας του και την επακόλουθη κοινωνική απόρριψη που υφίσταται, αν και είναι το θύμα, το έχει καταστήσει ”κλασικό” αλλά και στόχο ανελέητης κριτικής.
-“Looking for Alaska”, του Τζον Γκριν. Οι έφηβοι στο οικοτροφείο της Αλαμπάμα του Γκριν πίνουν, καπνίζουν, βρίζουν και διερευνούν τη ζωή. Αυτές οι ενέργειες έχουν κάνει το μυθιστόρημα αμφιλεγόμενο για περισσότερο από μια δεκαετία. Ο Γκριν, του οποίου το μεταγενέστερο βιβλίο “The Fault in Our Stars” ήταν εξαιρετικά δημοφιλές, έχει αναγκαστεί να το υπερασπιστεί επανειλημμένα —συμπεριλαμβανομένης και της σκηνής την οποία αποκαλεί σκόπιμα «μη ερωτική» σκηνή στοματικού σεξ.
-“Between the World and Me”, του Τα-Νεχίσι Κόοτς. Αυτό το βιβλίο του διάσημου συγγραφέα στοχάζεται στη βαριά σκιά του ρατσισμού. Η ειλικρινής εκτίμηση του Κόοτς για την επίδραση αιώνων φυλετικής βίας στους σύγχρονους τους μαύρους Αμερικανούς έχει δεχθεί επιθέσεις σε ορισμένα σχολεία. Το “Between the World and Me” και το “We Were Eight Years in Power” του ίδιου συγγραφέα περιλαμβάνονται επίσης στη λίστα βιβλίων του Representative Krause που «μπορεί να κάνουν τους μαθητές να αισθανθούν δυσφορία, ενοχές, αγωνία ή οποιαδήποτε άλλη μορφή ψυχολογικής δυσφορίας λόγω της φυλής ή του φύλου τους».
-“The Hate U Give”, της Άντζι Τόμας. Το μυθιστόρημα με το οποίο έκανε το ντεμπούτο της η Τόμας έγινε μπεστ σέλερ και γρήγορα μεταφέρθηκε και στην μεγάλη οθόνη. Η Σταρ, μια μαύρη έφηβη, βλέπει έναν λευκό αστυνομικό να σκοτώνει τη φίλη της σε μια στάση λεωφορείου. Καθώς βιώνει τη θλίψη της, γίνεται σταδιακά δραστήρια υπέρμαχος της φυλετικής δικαιοσύνης. Το ”Τhe Hate U Give” έχει επικριθεί για βωμολοχία και απεικόνιση της διακίνησης ναρκωτικών, αλλά πιο έντονα για τη θεματική του σχέση με το κίνημα Black Lives Matter. Το σωματείο αστυνομικών της Νότιας Καρολίνας αντιτάχθηκε στη συμπερίληψή του σε λίστα ανάγνωσης για μαθητές του γυμνασίου, χαρακτηρίζοντάς το «σχεδόν υπόδειξη δυσπιστίας προς την αστυνομία».
-In the Dream House”, της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο. Τα μαγευτικά, απομνημονεύματα της συγγραφέως περιγράφουν λεπτομερώς την κακοποιητική σχέση της με μια άλλη γυναίκα και την απόδρασή της από αυτήν. Σε μια συνάντηση σχολικής επιτροπής τον Μάρτιο του 2021 στο Λίντερ του Τέξας, ένας γονέας διάβασε μια σκηνή σεξ από το βιβλίο δυνατά και σήκωσε ένα ροζ δονητή σε μια προσπάθεια να απαιτήσει την απομάκρυνσή του από μια λέσχη βιβλίου. Τον Δεκέμβριο, η περιφέρεια αφαίρεσε το βιβλίο οριστικά από τα σχολεία του Λίντερ.
-“Lawn Boy” του Τζόναθαν Έβισον. Αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού ενήλικα, του Μάικ Μούνιοζ, που έχει αντιμετωπίσει μια σειρά από δυσκολίες κατά την παιδική του ηλικία και τώρα προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Εστιάζει σε ζητήματα φυλής, ρατσισμού, κοινωνικού αποκλεισμού, κοινωνικής τάξης αλλά και σεξουαλικής ταυτότητας όσο και των αδικιών που βιώνουν οι πιο αδύναμοι στο Αμερικανικό καπιταλιστικό σύστημα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο οργισμένοι γονείς αφού διαμαρτυρηθήκαν στη αρμόδια επιτροπή (και πάλι) του Λίντερ, στο Τέξας προσέφυγαν στην αστυνομία καταγγέλλοντας πως το βιβλίο είναι γεμάτο από σεξουαλικό περιεχόμενο. Το πιο σοκαριστικό; Η αστυνομία δέχθηκε να κάνει έρευνα για το περιστατικό.
Τι ακολουθεί;
Ο Κρίστοφερ Φίναν, εκτελεστικός διευθυντής του Εθνικού Συνασπισμού κατά της Λογοκρισίας, είπε ότι δεν έχει δει τέτοιο κύμα αμφισβήτησης τόσο μεγάλου αριθμού τίτλων βιβλίων από τη δεκαετία του1980, όταν μια παρόμοια δυναμική συντηρητική βάση, είχε δραστηριοποιηθεί αναλόγως.
Τώρα όμως, όπως τονίζει, η δράση όσων επιζητούν τις απαγορεύσεις βιβλίων, συγκρούεται με μια προσπάθεια έκδοσης και κυκλοφορίας βιβλίων με πολύ διαφορετικό περιεχόμενο αλλά ενισχύεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διογκώνουν την κριτική για ορισμένους τίτλους.
«Έχουμε μια συσσώρευση έντασης, που βέβαια υπήρχε πάντα σχετικά με το τι είναι σωστό να διδάσκονται και να διαβάζουν τα παιδιά», σχολιάζει ο. Φίναν. «Αυτά τα ίδια ζητήματα ζωντανεύουν ξανά σε ένα νέο κοινωνικό περιβάλλον», πρόσθεσε, «και είναι ένα χάος. Είναι ένα πραγματικό χάος».