Οι γονείς γενικά, αλλά ιδιαίτερα οι μητέρες, είναι γεμάτες από ενοχές και ντροπές. Το ακούω συνέχεια από ασθενείς (μου) που νιώθουν ότι δεν είναι αρκετά προσεκτικοί, δεν είναι αρκετά συντονισμένοι ή δεν είναι αρκετά εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που παρουσιάζει η μητρότητα.
Ως μητέρες, έχουμε πάντα την πρόκληση να πάρουμε αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα τα παιδιά μας. Μαζί με το να είμαστε μητέρες πάει ένας διαρκής φόβος για την ευημερία των παιδιών μας για τα οποία αισθανόμαστε προσωπικά υπεύθυνες. Όταν υποφέρουν, στενοχωριόμαστε μαζί τους και θα κάναμε σχεδόν τα πάντα για να εξασφαλίσουμε τη σωματική, συναισθηματική και κοινωνική τους υγεία.
Το να αναγνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε όλα τα αποτελέσματα είναι επώδυνο, ειδικά όταν τα παιδιά μας έρχονται αντιμέτωπα με αντιξοότητες και προκλήσεις. Αυτό ισχύει σε κάθε αναπτυξιακό (τους) στάδιο: Τα ζητήματα εξελίσσονται και αλλάζουν, αλλά η αίσθηση ότι θέλουμε να διαχειριστούμε, να ανακουφίσουμε και να σώσουμε τα παιδιά μας είναι μια διαρκής σταθερά. Η κατανόηση του ρόλου που παίζουν οι αξίες στη ζωή μας, μας βοηθά να κατανοήσουμε άμεσα το γιατί είμαστε σε μια διαρκή κατάσταση ενοχής και πώς να τα βρούμε με τον εαυτό μας. Οι αξίες είναι προσωπικές για τον καθένα.
Οι αξίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε τις επιλογές που κάνουμε και μας βοηθούν να βρούμε την αίσθηση του σκοπού. Αντικατοπτρίζουν ενέργειες με τις οποίες «ζούμε την αλήθεια μας». Δημιουργούν τη βάση για το πώς θέλουμε να ζήσουμε και την κατεύθυνση που θα πάρουμε για να το κάνουμε. Οι αξίες είναι εμβληματικές του ποιοι είμαστε, πώς θέλουμε να είμαστε και τι επιλέγουμε να κάνουμε ουσιαστικά κάθε στιγμή της κάθε μέρας.
Σημαντικές πτυχές των γονεϊκών μας αξιών
- Επειδή οι αξίες είναι προσωπικές επιλογές που έχουν μεγάλο νόημα για εμάς, μπορεί να βιώσουμε πόνο που να σχετίζεται με αυτές. Για παράδειγμα, αν θεωρούμε ότι η σύνδεση με το παιδί μας είναι κάτι πολύ σημαντικό για εμάς και τσακωθούμε μαζί του, θα αισθανθούμε αναμφίβολα απογοητευμένοι και λυπημένοι από την τρέχουσα κατάσταση στη σχέση μας.
- Η αποτυχία να εστιάσουμε σε μια αξία δεν την ακυρώνει. Εάν κατά τα άλλα ήμασταν απασχολημένοι όλη μέρα και δεν είχαμε πολλές στιγμές σύνδεσης με το παιδί μας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε καλοί γονείς. Απλώς επιλέξαμε να μην το κάνουμε κατά τη διάρκεια αυτής της ημέρας ή σε μια δεδομένη στιγμή. Τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει αυτό που πιστεύουμε.
- Οι αξίες δεν έχουν απρόοπτα. Εχουν να κάνουν με το να να αναλαμβάνουμε δράση να προσπαθούμε να πετύχουμε τους σκοπούς που σχετίζονται μ′ αυτές. Ας σκεφτούμε, λόγου χάρην, την πιθανότητα να δείξουμε ενσυναίσθηση στο παιδί μας. Αν γινόμασταν Τούρκοι επειδή το παιδί μας μας ανταποκρινόταν σε εμάς χωρίς σεβασμό, θα δείχναμε ενσυναίσθηση αν έπεφτε και χτυπούσε. Μπορεί να μην νιώθουμε ότι αντιλαμβανόμαστε την πράξη (που κάνει) εκείνη την στιγμή, ωστόσο θα (πρέπει να) του δείξουμε ενσυναίσθηση σε σχέση με την τρέχουσα κατάσταση κι όχι να περιμένουμε να γίνει ευγενικός και να αρεστός (για να συμβεί αυτό).
Ανταγωνιστικές αξίες
Οι ανταγωνιστικές αξίες συχνά επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων και προκαλούν εσωτερική σύγκρουση που προκαλεί ενοχή. Επειδή προτιμάμε τη μία γεύση περισσότερο από την άλλη, το να αποφασίσουμε να αγοράσουμε παγωτό βανίλια ή σοκολάτα είναι εύκολο. Εάν, όμως, πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια πρόσκληση από τον χώρο εργασίας μας και στην τελική φάση αγώνα ποδοσφαίρου του παιδιού μας, είναι πολύ πιθανό να αγωνιούμε εν όψει μιας δύσκολης απόφασης. Αυτό είναι λογικό γιατί η «γονική μέριμνα» και η «καριέρα» είναι και οι δύο αξίες που έχουν διαμορφωτικό χαρακτήρα για εμάς...
Προφανώς, θα προτιμούσαμε να «αποχωρήσουμε» από το debate χωρίς αρνητικά ή άβολα συναισθήματα. Επειδή, όμως, είμαστε συνειδητοί γονείς, αλλά αγαπάμε και την δουλειά μας, είναι πιθανό αυτή η απόφαση να μας προκαλέσει συναισθηματικά. Η υπενθύμιση του πόσο σημαντικές είναι και οι δύο αξίες για εσάς είναι κάτι που πρέπει συνειδητά να αναγνωρίζουμε και να υπερηφανευόμαστε.
Όταν έχουμε ανταγωνιστικές αξίες και χρειάζεται να συμβιβαζόμαστε τη μία έναντι της άλλης στη λήψη των αποφάσεών μας, είναι σημαντικό να αποτίουμε φόρο τιμής στην αξία που τελικά χάνει σ′ αυτό το debate. Για να το επιτύχουμε, θα σημειώσουμε την αξία (π.χ. να είμαι παρών στο παιχνίδι του παιδιού μου και να κάνω το παιδί μου να αισθάνεται ότι θεωρείται και σημαντικό για μένα), θα προσδιορίσουμε τα συναισθήματα που προκαλούνται (π.χ. ενοχή, λύπη, απογοήτευση, αναποτελεσματικότητα κ.λπ.), και θα κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ενέργειες για να το προσεγγίσουμε, παρόλο που δεν μπορούμε να συμμετάσχουμε πλήρως σε αυτό (π.χ. να εκφράσουμε τη λύπη μας που δεν μπορέσαμε να το κάναμε, και να συζητήσουμε ουσιαστικά μαζί του για την απόδοσή του και το παιχνίδι γενικότερα).
Οι αξίες μας οδηγούν σε μια ζωή γεμάτη νόημα
Ας αξιολογήσουμε σε καθημερινή βάση εάν έχουμε κάνει μια συντονισμένη προσπάθεια να στηριχθούμε στις γονικές αξίες μας κι ας προσδιορίσουμε ποιες συγκεκριμένες ενέργειες κάναμε για να τις πραγματοποιήσουμε. Εάν συμπεριφερόμαστε με συμπόνια και ενσυναίσθηση, μπορούμε να εξετάσουτε ανοιχτά και με περιέργεια διάφορους λόγους για τους οποίους το παιδί μας ενήργησε (κατ′ αυτό τον τρόπο), αντί να συμπεραίνουμε αυτόματα ότι είναι «απρόσεκτος» ή «εγωιστής»...
Για να φτάσουτε στον στόχο μας, ας αναρωτηθούμε: «Αν έβλεπα τον εαυτό μου ως (π.χ. στοργική, στοργική, σκεπτόμενη, κ.λπ.) μητέρα, τι θα έκανα διαφορετικά;»... Ας δεσμευτούμε να αξιολογούμε με συνέπεια εάν ευθυγραμμιζόμαστε με τις γονικές αξίες μας κι αν δίνουμε στα παιδιά μας την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.
ΠΗΓΗ: psychologytoday.com