Η περασμένη εβδομάδα αποτέλεσε μια έντονη υπενθύμιση για την Δρ. Σιούξι Γουάιλς, μια από τις σημαντικότερες υπεύθυνες επικοινωνίας στη Νέα Ζηλανδία, για το πόσο κοντά ήταν η χώρα σε μια νέα έξαρση κρουσμάτων κορονοϊού.
Ενας τουρίστας από το Σίδνεϊ, μολυσμένος με την μετάλλαξη Δέλτα της Covid-19 είχε επισκεφθεί πάνω από δεκα πολυσύχναστες καφετέριες, μουσεία και εστιατόρια στην πρωτεύουσα Ουέλινγκτον κατά τη διάρκεια ενός και μόνο Σαββατοκύριακου.
Καθώς οι ιχνηλάτες των επαφών του είχαν πιάσει δουλειά, το τηλέφωνο της Γουάιλς χτύπησε: ήταν η ίδια μια πιθανή επαφή του κρούσματος, έχοντας μείνει, όπως ο τουρίστας, στο ξενοδοχείο Rydges.
Στην περίπτωση της, προέκυψε ότι είχε κάνει check in λίγες ώρες μετά το check out του άνδρα. Η υπόλοιπη πόλη έχει επίσης παραμείνει αλώβητη μέχρι στιγμής: παρά τις 2.600 επαφές που έχουν εντοπιστεί, δεν έχουν αναφερθεί άλλες λοιμώξεις. Αλλά το περιστατικό αυτό ήρθε να καταδείξει για μια ακόμη φορά σε τι τεντωμένο σχοινί βρίσκεται η Νέα Ζηλανδία, όπως και κάθε άλλη χώρα με βελτιωμένη επιδημιολογική εικόνα.
Αυτή η υπόθεση δεν είναι καθόλου αβάσιμη. Εχοντας χαρακτηριστική ως μια από τις καλύτερες χώρες στον κόσμο ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας, η Νέα Ζηλανδία είχε αποκτήσει υπερηφάνεια και ίσως κάποιου βαθμού αυτοπεποίθηση.
Αλλά τώρα, η μετάλλαξη Δέλτα συνιστά μια νέα απειλή. Η νέα παραλλαγή το ιού είναι 40-60% πιο μολυσματική και έχει διαπεράσει σταθερά τις άμυνες των «επιτυχημένων» χωρών, που είχαν προηγουμένως καταφέρει να εξαλείψουν την εγχώρια επιδημία.
Εμπειρογνώμονες στη Νέα Ζηλανδία παρακολουθούν με ανησυχία - και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι οι στρατηγικές απόκρισης στην Covid, που κατέστησαν τη χώρα το «τέλειο οχυρό» παγκοσμίως, ενδέχεται να μην είναι πλέον αποτελεσματικές ή κατάλληλες.
«Προς το παρόν, η Νέα Ζηλανδία μοιάζει να είναι το τελευταίο οχυρό», λέει ο επιδημιολόγος και καθηγητής δημόσιας υγείας, Μάικλ Μπέικερ, απαριθμώντας παραδείγματα άλλων «επιτυχημένων» χωρών, που επίσης νόμιζαν ότι είχαν νικήσει την πανδημία.
«Η Ταϊβάν έχει μια μεγάλη αναζωπύρωση, και τα πήγε πολύ καλά - ακόμη καλύτερα από τη Νέα Ζηλανδία, το πρώτο έτος της πανδημίας. Η Σιγκαπούρη επίσης παλεύει... Βλέπουμε, φυσικά, τα προβλήματα στην Αυστραλία» επισημαίνει ο Μπέικερ.
Τον Ιούνιο, η Ταϊβάν κατέγραψε 11.000 κρούσματα και 260 θανάτους. Η Αυστραλία και η Σιγκαπούρη είχαν λιγότερα κρούσματα, αλλά αγωνίζονται για να τα συγκρατήσουν - η Αυστραλία είχε 339 κρούσματα σε πολλές πολιτείες την Παρασκευή.
«Ορισμένες χώρες τα είχαν πάει πολύ καλά με στρατηγικές εξάλειψης», λέει ο Μπέικερ. «Τώρα, δυστυχώς, τις βλέπουμε να κάνουν βήματα προς τα πίσω».
Ενας λόγος για αυτό μπορεί να είναι ότι τόσο οι άνθρωποι όσο και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι κουρασμένοι. Ακόμα και για πληθυσμούς που απέφυγαν τα χειρότερα, υπάρχει η ψυχολογική επιβάρυνση από την προσπάθεια να παραμείνουν σε εγρήγορση και να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους, αντί να βασίζονται σε αυτό που λειτούργησε στο παρελθόν - ειδικά όταν βλέπουν φως στην άκρη του τούνελ.
«Υπάρχει κάποιος βαθμός κόπωσης ως προς την πολιτική που εφαρμόζεται, προς το παρόν, επειδή μπορούμε να δούμε ότι τα εμβόλια βρίσκονται καθοδόν», εξηγεί ο Μπέικερ.
Ο άλλος λόγος είναι λιγότερο άμορφος. Ο ιός έγινε εξυπνότερος και ισχυρότερος, και πολλές από τις δοκιμασμένες προσεγγίσεις αυτών των χωρών απλώς δεν επαρκούν πλέον. «Δεν έχουν αναβαθμίσει τις πολιτικές τους, για να λάβουν υπόψη αυτήν την πιο μεταδοτική παραλλαγή», προσθέτει ο καθηγητής δημόσιας υγείας.
Σωρευτικά προβλήματα
Ολες αυτές οι χώρες αντιμετωπίζουν κάποιες παρόμοιες προκλήσεις: πληθυσμοί με πολύ μικρή ανοσία, ένα νέο, πιο επιθετικό στέλεχος του ιού και μια διάθεση εμβολίων που εκτείνεται προς το τέλος του έτους ή και πιο μετά. Προς το παρόν, μόλις το 10% του πληθυσμού της Νέας Ζηλανδίας είναι πλήρως εμβολιασμένο. Η Αυστραλία και η Ταϊβάν βρίσκονται αμφότερες στο 7% περίπου.
Την Τρίτη, ο υπεύθυνος υπουργός για την Covid-19, Κρις Χίπκινς, είπε ότι η Νέα Ζηλανδία πιθανότατα θα ξεμείνει από εμβόλια την επόμενη εβδομάδα. «Θα φτάσουμε σχεδόν στο μηδέν», είπε, πριν φτάσει μια νέα παραλαβή.
Η Νέα Ζηλανδία διανέμει τα εμβόλια όσο γρήγορα μπορεί να τα εισαγάγει, αλλά αυτές οι εισαγωγές αποδεικνύονται αργές. Δεν υπάρχει καθυστέρηση ή στρεβλότητα στο σύστημα: η διανομή κάθε αποστολής δόσεων έχει προγραμματιστεί προσεκτικά μέχρι να φτάσει η επόμενη παρτίδα.
Και οι χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού, που μέχρι τώρα δεν είχαν πρόβλημα, είναι πλέον ευάλωτες μπροστά στις μεταβαλλόμενες προτεραιότητες των φαρμακευτικών εταιρειών ή των μεγαλύτερων γεωπολιτικών φορέων. Τον Μάρτιο, η Ιταλία εμπόδισε την παράδοση εμβολίων στην Αυστραλία για να καλύψει τις δικές της ανάγκες και η ΕΕ απείλησε με απαγόρευση εξαγωγής εμβολίων.
Μέχρι στιγμής, οι παραδόσεις στη Νέα Ζηλανδία έχουν φτάσει στην ώρα τους και τα ποσοστά εμβολιασμού είναι εντός στόχου. Αλλά αν καθυστερήσουν οι κρίσιμες αποστολές, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακυρωμένα ραντεβού, μειωμένη δημόσια εμπιστοσύνη και μια μακρόσυρτη διαδικασία εμβολιασμού ως το επόμενο έτος.
Αυτήν την εβδομάδα, ένας δημοσιογράφος ρώτησε τον υπουργό εάν όλα αυτά τον κρατούν ξύπνιο τα βράδια. «Ναί», απάντησε ο Χίπκινς. «Θα με κρατούν ξύπνιο για τις επόμενες μέρες».
Εν τω μεταξύ, η εξάπλωση της Covid στην γειτονική Αυστραλία προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στη Νέα Ζηλανδία. Η «φούσκα ταξιδιών χωρίς καραντίνα» μεταξύ των δύο χωρών κλείνει περιοδικά από την έξαρση στην Αυστραλία. Αλλά, όπως φάνηκε και στην περίπτωση του τουρίστας από το Σίδνεϊ, τα κρούσματα ξεγλιστρούν και περνούν τα σύνορα.
Ξεπερασμένες οδηγίες
Τώρα, οι ειδικοί λένε ότι η χώρα πρέπει να ανανεώσει τις πρακτικές της για την αντιμετώπιση της Covid, αν θέλει να περάσει τους επόμενους μήνες χωρίς να πέσει θύμα της μετάλλαξης Δέλτα.
Ορισμένες από τις κατευθυντήριες γραμμές της χώρας εξακολουθούν να είναι προσανατολισμένες στη λογική της μετάδοσης «σταγονιδίων» Covid, που υιοθετήθηκε στις αρχές της πανδημίας.
Οι αρχές πίστευαν τότε ότι ο ιός εξαπλωνόταν με την αποβολή μεγαλύτερων υγρών σταγονιδίων, που στη συνέχεια έπεφταν. Με αυτή τη λογική, η απόσταση αρκεί για να προστατεύει. «Σκεφτήκαμε τότε ότι εάν βρισκόμασταν 2 μέτρα μακριά από άλλους ανθρώπους, θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε στη δουλειά μαζί τους και στο σχολείο και σε όλα», υπενθυμίζει ο Μπέικερ. «Ξέρουμε τώρα ότι είναι ένας πλήρης μύθος», τονίζει με νόημα.
Οι αρχές γνωρίζουν τώρα ότι ο κορονοϊός μπορεί επίσης να εξαπλωθεί μέσω αερολυμάτων - πολύ μικρότερα σωματίδια που αιωρούνται σε στάσιμο, εσωτερικό αέρα. Αυτό σημαίνει ότι ένας χώρος μπορεί να παραμείνει μολυσματικός ακόμα κι αν το μολυσμένο άτομο έχει φύγει - η απόσταση δεν επαρκεί.
Κατά τη διάρκεια του πιο πρόσφατου «θρίλερ» με τον μολυσμένο τουρίστα στο Ουέλινγκτον, η κυβέρνηση παρουσίασε κανονισμούς «Επιπέδου 2»: οποιοσδήποτε μπορεί να πάει στο γραφείο, σε εστιατόριο ή στο σούπερ μάρκετ, χωρίς την υποχρέωση μάσκας - αρκεί να τηρεί την κοινωνική απόσταση.
«Κανένα από αυτά τα μέτρα δεν είναι αποτελεσματικό απέναντι στα αερολύματα», επιμένει ο Μπέικερ. «Ο ιός δεν σέβεται τους κανόνες του ενός ή των δύο μέτρων. Χρειαζόμαστε πολύ σαφή και ξεκάθαρη οδηγία για την χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους, μια εντολή υποχρεωτικής μάσκας, εάν θέλουμε πραγματικά να περιορίσουμε αυτόν τον ιό», ξεκαθαρίζει.
Η Νέα Ζηλανδία βασίζεται επίσης στον μεγάλο και γρήγορο εντοπισμό επαφών για τυχόν κρούσματα που περνούν από τα σύνορα. Εχει μια εφαρμογή κινητών για τους χρήστες ώστε να διατηρούν αρχείο των κινήσεών τους, αλλά η συμμετοχή σε αυτήν είναι απογοητευτικά χαμηλή.
Την περασμένη εβδομάδα, η πρωθυπουργός Τζασίντα Αρντερν ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να καταστήσει τις μάσκες υποχρεωτικές σε ορισμένα επίπεδα συναγερμού και «υποχρεωτική σάρωση» στις επιχειρήσεις. Η Γουάιλς υποστηρίζει αυτά τα μέτρα, αλλά εγείρει ανησυχίες σχετικά με το σημείο εκείνο που θα σημάνει την επιβολή τους. Εν τέλει, ελπίζει ότι οι Νεοζηλανδοί θα υιοθετήσουν τα νέα μέτρα με την ίδια θέρμη, με την οποία υποδέχτηκαν τα προηγούμενα μέτρα.
«Αυτά είναι όλα πράγματα που πρέπει να γίνονται μέρος της καθημερινότητάς μας», λέει. «Φτάσαμε τόσο μακριά, φροντίζοντας ο ένας τον άλλον. Ας συνεχίσουμε λοιπόν. Μας έχει εξυπηρετήσει μέχρι τώρα» καταλήγει.
Πηγή: Guardian