Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Mu.ZEE της Οστάνδης στο Βέλγιο αποτίνει φόρο τιμής στο έργο της avant-garde ζωγράφου και συλλέκτριας Άννα Μποχ (1848-1936) με μία αναδρομική έκθεση, που συνδιοργανώνει με το γαλλικό Musée de Pont-Aven, στο οποίο και θα μεταφερθεί το 2024.
Πρόκειται για τη μεγάλη θαυμάστρια του Βαν Γκογκ η οποία απέκτησε το ένα και μοναδικό έργο που πούλησε ο σπουδαίος Ολλανδός όσο ήταν εν ζωή.
Στην έκθεση που τιτλοφορείται «Anna Boch, an impressionist journey» (1η Ιουλίου - 5 Νοεμβρίου 2023), παρουσιάζονται 96 έργα της Μποχ, μαζί με πίνακες των Πολ Γκογκέν, Πολ Σινιάκ, Τζέιμς Ένσον, όπως και του ίδιου του Βαν Γκογκ, η επιρροή του οποίου στο έργο της είναι ευδιάκριτη.
Μεταξύ αυτών είναι και το έργο «Interior» ((1892, που δόθηκε υπό μορφή δανείου από το Musées de Verviers), στο οποίο η Μποχ αναπαριστά μία άποψη από το εσωτερικό της οικίας της. Το ενδιαφέρον είναι ότι, η γωνιά που είχε επιλέξει να ζωγραφίσει απεικονίζει την αριστερή άκρη του έργου του Βαν Γκογκ «Ανθισμένες Ροδακινιές» (Απρίλιος 1889, Courtauld Gallery, Λονδίνο) να κοσμεί έναν από του τοίχους του σαλονιού της. Ο πίνακας αποτελεί την παλαιότερη εικόνα με πίνακα του Βαν Γκογκ σε σπίτι συλλέκτη και αποκαλύπτει τον θαυμασμό της για το έργο του. Η Άννα Μποχ τον αγόρασε τον Ιούλιο του 1891, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Βαν Γκογκ, έναντι 350 φράγκων.
Δεκαπέντε μήνες νωρίτερα, είχε αγοράσει τον «Κόκκινο Αμπελώνα» (Νοέμβριος 1888, Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν, Μόσχα), τον μοναδικό -ταυτοποιημένο- πίνακα που πούλησε ο Βαν Γκογκ κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στις 22 Φεβρουαρίου 1890 η Άννα έγραφε σε επιστολή προς τον αδελφό της Ευγένιο, επίσης ζωγράφο και φίλο του Βαν Γκογκ: «Θα φαίνεται ωραίος σε μια γωνιά του σαλονιού» (αρχείο οικογένειας Μποχ).
Μπορεί κανένα από τα δύο έργα του Ολλανδού που είχε αποκτήσει η Μποχ να μην παρουσιάζεται στην αναδρομική έκθεση της Οστάνδης -στη μία περίπτωση τα δάνεια έργων τέχνης από τη Ρωσία είναι αδύνατα μετά την εισβολή στην Ουκρανία, στην άλλη η Courtauld Gallery είχε ήδη υποσχεθεί το έργο για μια έκθεση στο Ντιτρόιτ και δεν μπορούσε να προχωρήσει σε νέο δανεισμό-, ωστόσο περιλαμβάνεται το «Πορτρέτο του Eugène Boch» (Σεπτέμβριος 1888), από το Musée d’Orsay στο Παρίσι, που φιλοτέχνησε ο Βαν Γκογκ την περίοδο που ήταν στην Αρλ μαζί με τον Ευγένιο.
Στην έκθεση αποκαλύπτεται επίσης, ανέκδοτη επιστολή του αδελφού του Βαν Γκογκ, Τεό προς τον Ευγένιο Μποχ. Στο γράμμα, με ημερομηνία 6 Ιουνίου 1890, ένα μήνα πριν από την αυτοκτονία του Βίνσεντ, ο Τεό αναβάλλει συνάντηση με τον Ευγένιο που είχε προγραμματιστεί δύο ημέρες αργότερα, λόγω μίας απόφασης της τελευταίας στιγμής να επισκεφτεί τον αδελφό του στο Auvers-sur-Oise. Περιέργως, ο Τεό γράφει ότι έπρεπε να βοηθήσει τον αδερφό του με μια «εγκατάσταση», που πιθανώς μπορεί να σημαίνει ότι επρόκειτο να κρεμάσουν πίνακες.
Η επιστολή του Τεό καταλήγει ότι ήθελε να δείξει στον Ευγένιο «τη νέα δουλειά του αδελφού μου». Η συνάντηση στο Παρίσι καθυστέρησε μέχρι τις 22 Ιουνίου, με τον Τεό να λέει αργότερα ότι στον Ευγένιο άρεσαν οι πίνακες «πολύ και μου φαίνεται ότι τους καταλαβαίνει».
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1907, η Άννα Μποχ προχώρησε στην πώληση των δύο έργων του Βαν Γκογκ πιθανώς έναντι 10.000 φράγκων, δεκατρείς φορές πάνω από την τιμή αγοράς και δαπάνησε μέρος των χρημάτων για την απόκτηση ενός έργου του Πολ Σινιάκ, το οποίο μετά τον θάνατο της κληροδότησε στα Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου, στις Βρυξέλλες.
Άννα Μποχ: Η πιο σημαντική καλλιτέχνις στο Βέλγιο του 1900
Όπως οι σύγχρονες της ζωγράφοι του ιμπρεσιονισμού, Μπερτ Μοριζό (1841-1985) στη Γαλλία και Μαίρη Κάσατ (1844- 1926) στις ΗΠΑ, η Άννα Μποχ γεννήθηκε στους κόλπους μίας εξαιρετικά εύπορης οικογένειας -η οικογένειά της είχε το εργοστάσιο Royal Boch (αργότερα Villeroy & Boch) στη La Louvière.
Καλλιτέχνις, φιλάνθρωπος, συλλέκτρια, λάτρης της μουσικής, η Μποχ δημιούργησε και έδρασε στα τέλη του 19ου αιώνα στο Βέλγιο. Ήταν η μοναδική γυναίκα μέλος της ομάδας των προοδευτικών καλλιτεχνών Les Vingt (Οι Είκοσι) που δραστηριοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την περίοδο 1885-93 (ο Βαν Γκογκ είχε λάβει πρόσκληση να εκθέσει μαζί τους τον Φεβρουάριο του 1890 και έργα του παρουσιάστηκαν επίσης, τον επόμενο χρόνο, μετά τον θάνατό του).
Υπήρξε μία γυναίκα ανοιχτή στα νέα ρεύματα και τις προκλήσεις του καιρού της, διέθετε αυτοκίνητο, ταξίδευε -συχνά μόνη, γεγονός καθόλου εύκολο ή αυτονόητο για μια γυναίκα εκείνη την εποχή-, η οποία διέθετε μία εξαιρετική ικανότητα να ανακαλύπτει ταλέντα και που στην πορεία του βίου της απόλαυσε διεθνή φήμη.
Με πληροφορίες από The Art Newspaper, Mu.ZEE