Η βύθιση του Λιβάνου στο χάος: Δολοφονίες, πόλεμος, οικονομική κατάρρευση

Πώς η χώρα έφτασε να βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής.
Mohamed Azakir via Reuters

Ο Λίβανος διεξάγει εκλογές στις 15 Μαΐου, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια μετατόπιση της εξουσίας, στέλνοντας κύματα σοκ πολύ πέρα από αυτή τη μικρή χώρα που στριμώχνεται μεταξύ Συρίας και Ισραήλ.

Η πρόσφατη ιστορία του έθνους τα έχει όλα: από δολοφονίες και πόλεμο έως μια καταστροφική έκρηξη και οικονομική κατάρρευση.

Marwan Tahtah via Getty Images

Ο δισεκατομμυριούχος πρώην πρωθυπουργός του Λιβάνου, Ραφίκ αλ-Χαρίρι, σκοτώνεται στις 14 Φεβρουαρίου του 2005, όταν μια τεράστια βόμβα εκρήγνυται καθώς η αυτοκινητοπομπή του ταξιδεύει στη Βηρυτό. Αλλοι 21 πεθαίνουν μαζί του.

Μαζικές διαδηλώσεις ξεσπούν, με τους εξαγριωμένους πολίτες να κατηγορούν για τη δολοφονία τη Συρία, η οποία είχε αναπτύξει στρατεύματα κατά τη διάρκεια του 15ετούς εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου και τα κράτησε εκεί μετά το τέλος του το 1990.

Σιίτες σύμμαχοι της Δαμασκού διοργανώνουν τις δικές τους μεγάλες συγκεντρώσεις για την υποστήριξη της Συρίας, αλλά η διεθνής πίεση αναγκάζει τα στρατεύματα να αποσυρθούν.

Τον Ιούλιο του 2006, το ένοπλο κίνημα Χεζμπολάχ διασχίζει τα σύνορα με το Ισραήλ, απαγάγει δύο Ισραηλινούς στρατιώτες και σκοτώνει άλλους, πυροδοτώντας μια σύρραξη πέντε εβδομάδων. Τουλάχιστον 1.200 άνθρωποι στο Λίβανο και 158 Ισραηλινοί σκοτώνονται.

Μετά τη σύγκρουση, οι εντάσεις στον Λίβανο σιγοβράζουν για το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της παραιτούνται από το υπουργικό συμβούλιο που βρίσκεται υπό την ηγεσία του υποστηριζόμενου από τη Δύση πρωθυπουργού Φουάντ Σινιόρα και οργανώνουν διαδηλώσεις στους δρόμους εναντίον της κυβέρνησης.

Ο πολέμιος της Συρίας πολιτικός Πιέρ Γκεμαγιέλ Pierre δολοφονείται τον ίδιο μήνα.

Η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της προχωρούν σε καθιστική διαμαρτυρία στο κέντρο της Βηρυτού κατά της κυβέρνησης Σινιόρα για ολόκληρο το χρόνο. Το πάγιο αίτημά τους είναι το δικαίωμα βέτο στην κυβέρνηση.

Τον Ιανουάριο του 2008 ο Γουισάμ Έιντ, ένας αξιωματικός της αστυνομίας που ερευνά τη δολοφονία του Χαρίρι, σκοτώνεται σε παγιδευμένο με βόμβα αυτοκίνητο.

Τον Μάιο του 2008, η κυβέρνηση θέτει εκτός νόμου το δίκτυο τηλεπικοινωνιών της Χεζμπολάχ. Η Χεζμπολάχ αποκαλεί την κίνηση της κυβέρνησης κήρυξη πολέμου και παίρνει τον έλεγχο της - κυρίως μουσουλμανικής - δυτικής Βηρυτού ως αντίποινα.

Μετά από διαπραγματεύσεις, οι αντίπαλοι ηγέτες υπογράφουν συμφωνία στο Κατάρ για τον τερματισμό της 18μηνης πολιτικής σύγκρουσης.

Η κυβέρνηση της οποίας ηγείται ο γιος του Χαρίρι και πολιτικός διάδοχος, Σαάντ, ανατρέπεται όταν η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της παραιτούνται λόγω των εντάσεων σχετικά με ένα δικαστήριο που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ για τη δολοφονία του Ραφίκ αλ-Χαρίρι.

Μαχητές της Χεζμπολάχ αναπτύσσονται στη Συρία για να βοηθήσουν τις δυνάμεις του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ ενάντια σε μια σουνιτική εξέγερση.

Mohamed Azakir via Reuters

Τον Οκτώβριο του 2012, μια βόμβα σε αυτοκίνητο σκοτώνει τον ανώτερο αξιωματούχο ασφαλείας Γουισάμ αλ-Χασάν, του οποίου η υπηρεσία πληροφοριών είχε συλλάβει τον Μισέλ Σαμάχα, έναν φιλοσύριο πρώην υπουργό, που κατηγορείται για τη μεταφορά βομβών που συναρμολογήθηκαν στη Συρία για να πραγματοποιήσει επιθέσεις στον Λίβανο.

Η σουνιτική περιφερειακή υπερδύναμη, Σαουδική Αραβία, ολοένα και πιο απογοητευμένη από τον διευρυνόμενο ρόλο της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, κατηγορείται ότι κράτησε τον Σαάντ αλ-Χαρίρι στο Ριάντ και τον ανάγκασε να παραιτηθεί.

Τόσο το Ριάντ όσο και ο Χαρίρι αρνούνται δημόσια αυτή την εκδοχή των γεγονότων, αν και ο Γάλλος ηγέτης, Εμανουέλ Μακρόν, αργότερα αποκαλύπτει ότι ο Χαρίρι κρατείτο στη Σαουδική Αραβία.

Ακολούθως, ο Λίβανος διεξάγει την πρώτη του κοινοβουλευτική ψηφοφορία μετά το 2009, αφού οι βουλευτές παρατείνουν επανειλημμένα την τετραετή θητεία τους, επικαλούμενοι ανησυχίες για την ασφάλεια.

Η Χεζμπολάχ και οι συμμαχικές ομάδες κερδίζουν τουλάχιστον 69 από τις 128 έδρες, εδραιώνοντας τη θέση τους στο νομοθετικό σκέλος.

Παρά τη στάσιμη οικονομία και την επιβράδυνση των εισροών κεφαλαίων, η κυβέρνηση αποτυγχάνει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να «ξεκλειδώσουν» την ξένη υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της περικοπής των κρατικών μισθών και των συντάξεων.

Τον Οκτώβριο του 2019, μια κίνηση της κυβέρνησης να φορολογήσει τις διαδικτυακές κλήσεις πυροδοτεί μαζικές διαθρησκευτικές διαδηλώσεις που κατηγορούν την άρχουσα ελίτ για διαφθορά και κακοδιαχείριση.

Ο Χαρίρι παραιτείται στις 29 Οκτωβρίου. Η οικονομική κρίση επιταχύνεται. Οι καταθέτες έχουν παγώσει τις αποταμιεύσεις τους εν μέσω κρίσης ρευστότητας και κατάρρευσης του νομίσματος.

Ο Χασάν Ντιάμπ, ένας ελάχιστα γνωστός ακαδημαϊκός, γίνεται πρωθυπουργός τον Ιανουάριο του 2020 με την υποστήριξη της Χεζμπολάχ και των συμμάχων της.

Ο Λίβανος χρεοκοπεί ως προς το δημόσιο χρέος του τον Μάρτιο, το νόμισμα χάνει έως και το 80% της αξίας του και τα ποσοστά φτώχειας εκτινάσσονται στα ύψη.

Οι συνομιλίες με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς τα κύρια κόμματα και οι τράπεζες με επιρροή αντιστέκονται σε ένα σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης.

Στις 4 Αυγούστου του 2020, μια τεράστια ποσότητα νιτρικού αμμωνίου εκρήγνυται στο λιμάνι της Βηρυτού, σκοτώνοντας περισσότερους από 200 ανθρώπους, τραυματίζοντας 6.000 και καταστρέφοντας τμήματα της Βηρυτού.

Marwan Tahtah via Getty Images

Το υπουργικό συμβούλιο παραιτείται και ο Χαρίρι ορίζεται να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, αλλά τα κόμματα παραμένουν σε διαφωνία για τα χαρτοφυλάκια.

Ενα δικαστήριο που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ καταδικάζει ένα μέλος της Χεζμπολάχ για συνωμοσία στη δολοφονία του Ραφίκ αλ-Χαρίρι,15 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Η οικονομική κατάρρευση βαθαίνει. Ο Χαρίρι εγκαταλείπει την προσπάθειά του να σχηματίσει κυβέρνηση και κατηγορεί τον πρόεδρο Μισέλ Αούν για αυτή την αποτυχία.

Τον Αύγουστο του 2021, η κεντρική τράπεζα δηλώνει ότι δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτεί επιδοτήσεις για εισαγωγές καυσίμων, προκαλώντας διακοπές ρεύματος και ελλείψεις καυσίμων που οδηγούν σε μεγάλες ουρές και σποραδική βία στα πρατήρια καυσίμων.

Ενα τάνκερ εκρήγνυται στα βόρεια, σκοτώνοντας περισσότερους από 20 ανθρώπους.

Τον Σεπτέμβριο, μετά από περισσότερο από ένα χρόνο διαφωνιών για τις θέσεις του υπουργικού συμβουλίου, επιτέλους συμφωνείται ένα νέο υπουργικό συμβούλιο υπό τον Νατζίμπ Μικάτι.

Mohamed Azakir via Reuters

Το έργο της εκτροχιάζεται γρήγορα από τις εντάσεις σχετικά με την έρευνα για την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού. Η Χεζμπολάχ και η σύμμαχός της, Αμάλ, απαιτούν την απομάκρυνση του ανακριτή Τάρεκ Μπιτάρ, αφού κατηγορεί ορισμένους από τους συμμάχους τους.

Τα σιιτικά κόμματα καλούν σε διαμαρτυρία εναντίον του δικαστή. Εξι από τους οπαδούς τους πυροβολούνται όταν ξεσπά βία. Η Χεζμπολάχ κατηγορεί τις «Λιβανέζικες Δυνάμεις», ένα χριστιανικό κόμμα.

Η έρευνα για την έκρηξη στο λιμάνι σταματά, εμποδίζεται από μια πλημμύρα νομικών καταγγελιών εναντίον του δικαστή από αξιωματούχους, τους οποίους έχει κατηγορήσει για την καταστροφή.

Τα κράτη του Κόλπου ανακαλούν τους πρεσβευτές τους και η Σαουδική Αραβία απαγορεύει όλες τις εισαγωγές από τη χώρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα σχόλια ενός υπουργού υπέρ της Χεζμπολάχ, ο οποίος επέκρινε τη Σαουδική Αραβία για τον πόλεμο στην Υεμένη.

Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η λίρα βυθίζεται στις 34.000 έναντι του δολαρίου, προτού ενισχυθεί από την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας.

Η Παγκόσμια Τράπεζα κατακρίνει την άρχουσα τάξη για την «ενορχήστρωση» μιας από τις χειρότερες εθνικές οικονομικές υφέσεις στον κόσμο, λόγω της εκμετάλλευσης των πόρων προς όφελός της.

Τον Απρίλιο, ο Λίβανος καταλήγει σε ένα προσχέδιο συμφωνίας με το ΔΝΤ για μια πιθανή στήριξη 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εξαρτώμενη από τη θέσπιση μεταρρυθμίσεων που καθυστερεί η Βηρυτό.

Παράλληλα, επιστρέφουν οι πρεσβευτές του Κουβέιτ και της Σαουδικής Αραβίας. Η Σαουδική Αραβία και η Γαλλία ανακοινώνουν ένα κοινό ταμείο 30 εκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση της υγείας και άλλων υπηρεσιών στον Λίβανο.

Ο Χαρίρι ανακοινώνει ότι αυτός και το «Κίνημά του για το Μέλλον» δεν θα είναι υποψήφιοι στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου.

Δημοφιλή