H Ευρώπη ενώπιον ενός «διλήμματος ασφαλείας»

Η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας μπορεί να παρουσιάζεται προς ώρας ως μια καλή και ίσως μοναδική λύση για κάποιους, αλλά δεν αποτελεί πανάκεια ενάντια στη μόνιμη πλέον τζιχαντιστική απειλή. Η ενότητα, η αγαστή συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των Δυτικών χωρών και μετριοπαθών μουσουλμανικών κρατών είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η Βρετανία πρέπει να παραμείνει στενά συνδεδεμένη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μία χρειάζεται την άλλη, την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζουν μια ασαφή εξωτερική πολιτική που εν μέρει ενισχύει την απειλή και καθιστά την απάντηση αναξιόπιστη και αναποτελεσματική.
Darwel via Getty Images

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων ημερών σε Μάντσεστερ και Λονδίνο έφεραν στην επιφάνεια ένα από τα δομικά και ενδημικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων δημοκρατικών κρατών: το κενό ασφαλείας. Τα τζιχαντιστικά δίκτυα έχουν εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη εκμεταλλευόμενα τους δυτικούς θεσμούς, τα ύψιστα αγαθά της ελευθερίας και της Δημοκρατίας που οι τελευταίοι παρέχουν. Είναι δυστυχώς εξαιρετικά δύσκολο ένα ευρωπαϊκό κράτος να ανασχέσει την τρομοκρατική διείσδυση του ακραίου Ισλάμ χωρίς να παραβιάσει θεμελιώδεις αρχές του τρόπου λειτουργίας του. Η επιστροφή σε έναν μιλιταρισμό που θα αποσκοπεί στον πλήρη έλεγχο της κοινωνικής δραστηριότητας των πολιτών και ενδεχομένως στην παραβίαση της ιδιωτικότητας θα αποτελούσε πλήγμα στα θεμέλια μιας δημοκρατικά οργανωμένης και ελεύθερης χώρας.

Οι τρομοκράτες του ISIS θέλουν να πετύχουν μια νίκη που δεν είναι μόνο ιδεολογική, αλλά συνίσταται στην αλλαγή της αντίληψης ασφάλειας των Ευρωπαίων. Αντιμετωπίζουν μια σχετική εδαφική υποχώρηση και μείωση της επιρροής τους σε περιοχές που αποτελούσαν πηγή στρατολόγησης νέων τζιχαντιστών και αυτό δημιουργεί την «ανάγκη» για νέες επιθέσεις ως στοιχείο επιβίωσης και επιβεβαίωσης της «μεσσιανικής» τους αποστολής.

Το αίσθημα ασφάλειας των Ευρωπαίων πολιτών δέχεται ανεπανόρθωτα πλήγματα με αποτέλεσμα να προκαλείται μια ριζοσπαστικοποίηση στις τάξεις των και μια ροπή προς πολιτικές επιλογές επικίνδυνες για την κοινωνική τάξη και πολιτική σταθερότητα. Και αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος των τρομοκρατών. Να προκαλέσουν μια δαιμονοποίηση του μουσουλμανικού στοιχείου από πλευράς Ευρωπαίων και όχι μόνο και μέσω μιας περιοριστικής πολιτικής των τελευταίων ως στοιχείο απάντησης απέναντι στους μουσουλμάνους να οδηγήσουν στην έκρηξη ενός εκτεταμένου θρησκευτικού πολέμου επαναφέροντας στην επιφάνεια τις απόψεις του Samuel Huntington περί σύγκρουσης μεταξύ πολιτισμών (clash of civilizations).

Εξάλλου, μία από τις πηγές της ισλαμικής μαχητικότητας είναι ακριβώς το ίδιο το Ισλάμ, το οποίο βασίζεται στη σύγκρουση των πολιτισμών καθώς συνεπάγεται ότι οι ισλαμικές αξίες και αυτές της δυτικής φιλελεύθερης Δημοκρατίας είναι κατά βάση ασύμβατες. Αυτός ο αντιδυτικισμός βασίζεται ουσιαστικά στο γεγονός ότι η δυτική κοινωνία χαρακτηρίζεται από ατομικισμό, εκκοσμίκευση και σχετικισμό. Αποτελεί έναν μηχανικό πολιτισμό που οργανώνεται γύρω από την απληστία και τον υλισμό. Ο αντιδυτικισμός, αντίθετα, προσφέρει την προοπτική για οργανική ενότητα, ηθική βεβαιότητα και πνευματική ανανέωση.

Τόσο η Βρετανία όσο και η Γαλλία, όπως και οι υπόλοιπες χώρες που ενεπλάκησαν και εμπλέκονται ακόμα και τώρα σε πολέμους κατά της τρομοκρατίας, αντιμετωπίζουν ένα σύγχρονο «δίλημμα ασφαλείας», ένα δίλημμα που δεν αφορά πλέον μια Χομπεσιανή αντίληψη της ανταγωνιστικότητας που χαρακτηρίζει τα κράτη σε ένα διεθνές σύστημα που κατισχύουν σε μεγάλο βαθμό τα στοιχεία της αναρχίας. Αλλά ένα δίλημμα που επικεντρώνεται αφενός στην ανάγκη για την κατοχύρωση της ασφάλειας μέσω της ενίσχυσης των μέτρων άμυνας απέναντι σε νέα τρομοκρατικά χτυπήματα και από την άλλη, η αναγκαία επίδειξη και επιβεβαίωση της ποιότητας και της ακτινοβολίας των θεσμών και των θεμελιωδών αξιών που εκπέμπει και διακηρύττει το δυτικό σύστημα σε σχέση με το ακραίο Ισλάμ.

Η εσωτερική και διεθνής ανασφάλεια επιτείνεται με την ύπαρξη μη κρατικών φορέων δράσης όπως η τρομοκρατία, η οποία αγγίζει το ευαίσθητο σημείο των δημοκρατικών κοινωνιών, το αίσθημα της ασφάλειας. Επικρατεί ο φόβος ότι το προστατευτικό πλέγμα των δυτικών αξιών και της κρατικής επέμβασης για την επαναφορά της εσωτερικής τάξης έχει φθαρεί και έχει απολεσθεί η ελπίδα ότι οι θεσμοί μπορούν πλέον να επιτελέσουν αποτελεσματικά το ρόλο τους. Είναι σαφές ότι, απαιτείται συντονισμένη και αποφασιστική δράση όλων των κρατών και όχι μόνο του Δυτικού κόσμου, αλλά και εκείνων των μουσουλμανικών κρατών που βλέπουν τη θρησκεία και το μίσος να αλλοιώνει τους ισχυρούς δεσμούς που υφίστανται μεταξύ αυτών και της Δύσης.

Η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας μπορεί να παρουσιάζεται προς ώρας ως μια καλή και ίσως μοναδική λύση για κάποιους, αλλά δεν αποτελεί πανάκεια ενάντια στη μόνιμη πλέον τζιχαντιστική απειλή. Η ενότητα, η αγαστή συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των Δυτικών χωρών και μετριοπαθών μουσουλμανικών κρατών είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η Βρετανία πρέπει να παραμείνει στενά συνδεδεμένη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μία χρειάζεται την άλλη, την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζουν μια ασαφή εξωτερική πολιτική που εν μέρει ενισχύει την απειλή και καθιστά την απάντηση αναξιόπιστη και αναποτελεσματική. Είναι η ώρα για μια κοινή υπερβατική Ευρωπαϊκή στάση με τη Βρετανία να αποτελεί τον έναν από τους δύο πυλώνες μιας νέας «ειδικής σχέσης», αυτή τη φορά με την ΕΕ.

Δημοφιλή