Συναντηθήκαμε στο σπίτι της και η κουβέντα μας έγινε μπροστά σε μια ταράτσα – «πιάτο» στην Ακρόπολη. Το απόγευμα είχε κάτι μαγικό, ζεστό, ανοιξιάτικο με αυτά τα χρώματα του ουρανού που δίνουν την αίσθηση ότι μεταπήδησαν από την παλέτα ενός ζωγράφου. Η οικοδέσποινα θα μπορούσε να ήταν πρωταγωνίστρια σε ταξιδιωτική ταινία, ηρωίδα ενός βιβλίου με θέμα την τέχνη ή κεντρικό πρόσωπο σε μια ομάδα ανατρεπτικών καταστάσεων με θέμα τη ζωή. Τη ζωή που χρειάζεται μαγεία… Εξάλλου από τη «Μαγεία» ξεκίνησε και η ίδια το δημιουργικό της ταξίδι με το κόσμημα, μια διαδρομή γεμάτη χρώματα, σχέδια και όνειρα. Ο Ρόαλντ Νταλ είχε κάποτε πει ότι αυτοί που δεν πιστεύουν στη μαγεία, δεν θα την βρουν ποτέ. Η σχεδιάστρια κοσμημάτων Ιλεάνα Μακρή πάντα πίστευε και τη βρήκε…
- Τη δεκαετία των ’90s ταράξατε το εμπορικό γίγνεσθαι με τη «Μαγεία» το πρώτο θεματικό κατάστημα (concept store) στο Κολωνάκι, στην οδό Χάρητος. Πως αποφασίσατε να ανοίξετε κάτι τόσο πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή και τι έχει μεσολαβήσει από τότε μέχρι σήμερα;
Ζούσα αρκετά χρόνια στη Νέα Υόρκη, μια πόλη γεμάτη από καλλιτέχνες με πρωτοποριακές ιδέες και νέα κινήματα. Τα καταστήματα αυτού του ύφους ήταν κάτι συνηθισμένο εκεί. Όταν λοιπόν το 1985 επέστρεψα στην Ελλάδα ήθελα να δημιουργήσω μια «φωλιά» με τα ενδιαφέροντα μου, ένα μαγαζί που να έχει μέσα όλα όσα μου άρεσαν και μου τραβούσαν την προσοχή. Η «Μαγεία» είχε βιβλία, χαρτική ύλη, αρωματικά κεριά, ρούχα και κοσμήματα. Επέλεγα από διάφορους καλλιτέχνες τα κομμάτια που μου άρεσαν και τα έβαζα στο κατάστημα. Ανάμεσα στα αντικείμενα προς πώληση ήταν και κοσμήματα που έφτιαχνα σε αρχικό στάδιο τότε με ημιπολύτιμες πέτρες.
- Γιατί «Μαγεία»;
Πριν ανοίξω το κατάστημα έγραφα σε ένα εναλλακτικό έντυπο, στα «Πρόσωπα» του Άρη Δαβαράκη και του Σωτήρη Μπαστάκου. Ήταν μια ομάδα ανθρώπων που ενδιαφερόταν για τις τέχνες. Μου άρεσαν και μου αρέσουν οι άνθρωποι με φαντασία και όνειρα. Πάντα πίστευα ότι η μαγεία υπάρχει στη ζωή μας. Ακόμα και σήμερα δεν θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία. Το όνομα του καταστήματος ήταν η συνειδητοποίηση αυτής της σκέψης.
- Έφερε εκείνο το κατάστημα μαγεία στη δική σας ζωή;
Κατά κάποιον τρόπο ναι. Υπήρξε για πολλά χρόνια το καταφύγιο μου σε μια δύσκολη προσωπική περίοδο.
- Πως πήρατε την απόφαση να το κλείσετε και να ασχοληθείτε αποκλειστικά με το κόσμημα;
Κάποια στιγμή το ’96 αποφάσισα να σπουδάσω σχέδιο κοσμήματος στο γεμολογικό ινστιτούτο στη Σάντα Μόνικα. Τελειώνοντας τις σπουδές μου άρχισα να βλέπω με πιο ώριμη σκέψη το κόσμημα. Σε αυτό έπαιξε ρόλο και η θετική ανταπόκριση που υπήρχε από το καταναλωτικό κοινό.
- Τι σημαίνει κόσμημα για εσάς;
Πάντα το λάτρευα. Όταν ήμουν μικρή σχεδίαζα νοητά κοσμήματα για να κοιμηθώ. Για εμένα σημαίνει καλαισθησία, επιτομή ομορφιάς. Εξάλλου και η ίδια η λέξη αυτό σημαίνει, κοσμεί όποιον το φοράει και αναμφισβήτητα είναι μια δουλειά μικρογλυπτικής.
- Οι δημιουργίες σας ταξίδεψαν από πολύ νωρίς εκτός ελληνικών συνόρων.
Νομίζω ήταν καθαρά θέμα συγκυριών. Το 1998 άρχισα να δίνω κοσμήματα στο Μπράουνς (Browns) στο Λονδίνο. Το 1999 πήγα να συναντήσω μια φίλη μου στη Νέα Υόρκη. Φορούσα ένα από τα πρώτα μου σχέδια, το οποίο ήταν μια λεπτή, μίνιμαλ βέρα. Της άρεσε πολύ και της το χάρισα. Λίγες μέρες μετά, κι ενώ ετοιμαζόμουν να επιστρέψω στην Ελλάδα, με καλεί στο τηλέφωνο και μου λέει ότι η υπεύθυνη πωλήσεων των καταστημάτων Barneys είδε το δαχτυλίδι μου και θέλει να με συναντήσει. Θυμάμαι ότι μαζί μου είχα μόνο τα κοσμήματα που φορούσα, δηλαδή τέσσερα – πέντε κομμάτια. Κανονίσαμε το ραντεβού και αφού της έδειξα τη δουλειά μου κάλεσε την πρόεδρο των Barneys η οποία μου είπε χαρακτηριστικά «Εσένα έψαχνα». Της απάντησα «Ελπίζω να το εννοείτε για καλό». Αυτό ήταν. Η συνεργασία μας κράτησε για είκοσι χρόνια μέχρι που έκλεισε.
- Αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί και τύχη. Πόσο ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας;
Δεν αισθάνομαι τυχερή, αλλά θα έλεγα ότι σε κάποιες στιγμές -όπως αυτή που προανέφερα- η θεϊκή προστασία έχει παίξει ρόλο. Μπορούμε να αποκαλέσουμε τη στιγμή τυχερή, αλλά να ξέρετε ότι στο ενδιάμεσο έχει πέσει πολλή δουλειά. Μπορώ να πω ότι για εμένα τύχη είναι όταν θέλουμε κάτι πολύ και με προσπάθεια και επιμονή το προκαλούμε να συμβεί. Με αυτή την έννοια την αντιλαμβάνομαι την τύχη.
- Πολλή δουλειά με κινητήρια δύναμη την έμπνευση. Η τελευταία τι είναι για εσάς;
Η έμπνευση είναι ένα συναίσθημα. Δημιουργώ επηρεασμένη από τα συναισθήματα μου. Αυτό είχε συμβεί κι όταν έφτιαξα τις βέρες. Γενικότερα οι συλλογές μου χαρακτηρίζονται από σύμβολα, όπως είναι τα φίδια, τα οποία συμβολίζουν την ανανέωση και την αναγέννηση. Τα μάτια είναι επίσης από τα σύμβολα που έχω δουλέψει πολύ πριν γίνουν τάση στο κόσμημα.
- Αγαπημένο σας σχέδιο;
Ότι είναι απλό, λιτό και αυθεντικό. Έτσι είμαι και στη ζωή μου. Αγαπώ την απλότητα.
- Τι κάνετε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Περπατάω, κολυμπάω, διαβάζω, επισκέπτομαι μουσεία και ταξιδεύω πολύ. Είμαι μονίμως με μια βαλίτσα έτοιμη για το επόμενο ταξίδι.
- Αγαπημένος προορισμός;
Ινδία. Το μέρος αποτελεί για εμένα τεράστια πηγή έμπνευσης. Είναι ένας τόπος γεμάτος χρώματα και αρώματα. Το χάος, το ανατρεπτικό που συναντάω εκεί με γοητεύει. Μου αρέσουν όμως και οι άνθρωποι. Έχουν μια δική τους αξιοθαύμαστη φιλοσοφία. Σέβονται ο ένας τον άλλον, έχουν μεγάλη πίστη, βαθιές ρίζες στο θεσμό της οικογένειας και μια ζηλευτή ηρεμία.
- Προορισμός που ακόμα δεν έχετε καταφέρει να επισκεφτείτε;
Έχω γυρίσει τα περισσότερα μέρη του κόσμου, αλλά εκεί που δεν έχω καταφέρει ακόμη να πάω είναι η Ανταρκτική. Είναι ένα ταξίδι που νομίζω ότι δεν πρέπει άλλο να αναβάλω γιατί φοβάμαι ότι με τις κλιματολογικές αλλαγές θα φτάσω όταν δεν θα έχει πια πάγο.
- Ταξιδεύετε συνεχώς και μόνη σας. Υπάρχει κάτι στη ζωή που να σας φοβίζει;
Η αρρώστια με φοβίζει και η ανημποριά. Δεν θέλω να σταματήσω να κάνω όσα με ευχαριστούν και μου δίνουν χαρά.
- Εκτός από τη δουλειά, τι σας δίνει τη μεγαλύτερη χαρά;
Τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου είναι όλη μου η ζωή και χαίρομαι που έχω τις κόρες μου μαζί στη δουλειά. Η Μυρτώ έχει αναλάβει το κατάστημα και ασχολείται κυρίως με την κατηγορία των νέων δημιουργών, ενώ η Αμαλία, η οποία έχει σπουδάσει branding & website ασχολείται με το e-shop.
- Τα κοσμήματα σας τα διαθέτετε και σε άλλα σημεία εκτός του δικού σας, φυσικού και ηλεκτρονικού καταστήματος.
Ναι, βέβαια. Συνεχίζω να τα δίνω σε διάφορα καταστήματα στη Νέα Υόρκη. Τα πιο γνωστά που έχουν συλλογές μου είναι το Saks και το Bergdorf Goodman. Επίσης, τα δίνω σε κάποια καταστήματα σε Αυστραλία και Καναδά. Συνεργάζομαι και με τα ηλεκτρονικά καταστήματα net a porter και mytheresa.
- Υπάρχει κάποιο μότο που έχετε στη ζωή;
«Tomorrow is another day!» - Αύριο είναι μια άλλη μέρα.
- Όλα όσα μου αναφέρατε, τα ταξίδια, τα βιβλία, τα μουσεία, όλα αποτελούν πηγές έμπνευσης για τη δημιουργικότητα σας. Υπάρχει κάτι με το οποίο ασχολείστε, αλλά δεν εμπλέκεται η δουλειά;
Εδώ και μερικά χρόνια είμαι αντιπρόεδρος του σωματείου «Ελίζα», το οποίο αφορά την προστασία και την πρόληψη για την κακοποίηση μικρών παιδιών.
- Πως ιδρύθηκε το σωματείο και με ποιο τρόπο προστατεύει τα κακοποιημένα παιδιά;
Η ιδέα για την ίδρυση του ξεκίνησε από τη φίλη μου Μαρίνα Καρέλα και τον σύζυγο της, τον πρίγκιπα Μιχαήλ, οι οποίοι συγκλονίστηκαν όταν πολλά χρόνια πριν στη Νέα Υόρκη ένας άντρας σκότωσε από ξυλοδαρμό της κοριτσάκι της συντρόφου του, το οποίο ήταν έξι ετών και λεγόταν Ελίζα. Δυστυχώς κακοποιημένα παιδιά υπάρχουν παντού και οι θύτες συνεχίζουν να βασανίζουν τα θύματα τους μια και «καλύπτονται» από τον νόμο της σιωπής. Οι εκπαιδευτικοί, οι γείτονες, οι φίλοι δεν αναγνωρίζουν την κατάσταση των θυμάτων ή διστάζουν να μιλήσουν. Ο ρόλος του σωματείου είναι να αφυπνίσει όλους όσοι έρχονται σε επαφή με τα παιδιά. Εμείς οργανώνουμε εκπαιδευτικά προγράμματα για δασκάλους, αστυνομικούς, νοσηλευτές, γιατρούς, οι οποίοι μετά την παρακολούθηση των προγραμμάτων είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα κακοποιημένο παιδί.
- Υπάρχει η δυνατότητα για τα παιδιά αυτά να φιλοξενηθούν σε κάποιο κέντρο στήριξης;
Όχι μεμονωμένο κέντρο στήριξης δεν υπάρχει. Αυτό που φτιάχνουμε είναι ειδικές μονάδες μέσα σε ιατρικά κέντρα. Έχουμε ήδη δημιουργήσει τέσσερις μονάδες στα νοσοκομεία Αττικό, Αγλαία Κυριακού, καθώς και στα νοσοκομεία Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης. Επόμενοι στόχοι είναι να δημιουργήσουμε μονάδες σε Πάτρα, Κρήτη και Λάρισα. Είναι ένα δύσκολο πρόγραμμα που οικονομικά είναι δυσβάσταχτο γι αυτό και η χορηγική ενίσχυση είναι σημαντικότατη για την συνέχιση του.
- Πως μπορεί να έρθει σε επαφή μαζί σας κάποιος που διακρίνει ένα κακοποιημένο παιδί;
Υπάρχει η τηλεφωνική γραμμή 10454, στην οποία απευθύνονται συνήθως οι επαγγελματίες που έρχονται σε καθημερινή επαφή με τα παιδιά και είναι πιο εύκολο να αναγνωρίσουν μια προβληματική κατάσταση ή ένα καταπιεσμένο συναίσθημα.
- Κα Μακρή, όπως μου είπατε απολαμβάνετε την κάθε στιγμή χωρίς να αδιαφορείτε για τα κοινωνικά προβλήματα. Τι χρώμα έχει για εσάς η ζωή;
Λευκό, όπως αυτό του διαλογισμού. Λευκό όπως η αγνότητα, λευκό και φωτεινό όπως το φως της ημέρας.