Αυτήν την εβδομάδα, ο στρατός βάλε τέλος σε μια χρόνια δημοκρατική (σχεδόν) κυριαρχίς στη Μιανμάρ, με τις ένοπλες δυνάμεις να αναλαμβάνουν τον έλεγχο της χώρας σε ένα προσεκτικά ενορχηστρωμένο πραξικόπημα.
Ο στρατός είπε ότι η ανάληψη της εξουσίας ήταν απαραίτητη επειδή η κυβέρνηση απέτυχε να ανταποκριθεί στους αβάσιμους ισχυρισμούς του για απάτη στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου, τις οποίες κέρδισε το κόμμα της αρχηγού της χώρας, Αούνγκ Σαν Σου Κι. Μάλιστα, χαρακτήρισε «συνταγματική» την ανατροπή της.
Αλλά πού ακριβώς έγινε το πραξικόπημα; Ηταν στη Μιανμάρ, όπως ονομάζεται επίσημα η χώρα; Ή ήταν στη Βιρμανία, το παλιό της όνομα που συνεχίζει να χρησιμοποιεί η Ουάσιγκτον;
Η απάντηση είναι περίπλοκη. Διότι όταν η συζήτηση φτάνει στη Μιανμάρ, σχεδόν όλα είναι πολιτικά. Συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας.
Γιατί έχει δύο ονόματα
Για πολλές γενιές, η χώρα ονομαζόταν Βιρμανία, έχοντας πάρει το ονόμά της από την κυρίαρχη εθνοτική ομάδα των Βιρμανών (Burman). Oμως, το 1989, ένα χρόνο αφότου η τότε χούντα κατέστειλε βάναυσα μια εξέγερση υπέρ της δημοκρατίας, οι στρατιωτικοί ηγέτες άλλαξαν ξαφνικά το όνομά της σε Μιανμάρ.
Μέχρι τότε, η Βιρμανία ήταν ένας διεθνής παρίας, προσπαθώντας απεγνωσμένα με οποιονδήποτε τρόπο να βελτιώσει την εικόνα της. Ελπίζοντας σε διεθνή νομιμότητα, είπε ότι απορρίπτει ένα όνομα που της είχε αποδοθεί από το αποικιακό παρελθόν της, για την ενίσχυση της εθνικής ενότητας. Το παλιό όνομα, ανέφεραν αξιωματούχοι, απέκλειε πολλές εθνικές μειονότητες της χώρας.
Επί της ουσίας, ωστόσο, δεν άλλαξε τίποτα. Στη βιρμανική γλώσσα, το «Μιανμάρ» είναι απλώς η πιο επίσημη εκδοχή του «Βιρμανία». Το όνομα της χώρας άλλαξε μόνο στα Αγγλικά.
Ηταν μια γλωσσική «ντρίμπλα». Αλλά λίγοι άνθρωποι ξεγελάστηκαν. Μεγάλο μέρος του κόσμου περιφρόνησε τη χούντα, αρνούμενοι να χρησιμοποιήσουν το νέο όνομα.
Πότε άλλαξαν τα πράγματα
Πριν από μια δεκαετία, η χώρα ξεκίνησε μια ημι-δημοκρατική μετάβαση. Ο στρατός διατήρησε εκτεταμένη πολιτική εξουσία, αλλά οι ηγέτες της αντιπολίτευσης απελευθερώθηκαν από φυλακές και τους κατ ’οίκον περιορισμούς ενώ επιτράπηκαν οι εκλογές. Η μακροχρόνια ακτιβίστρια υπέρ της δημοκρατίας Σου Κι έγινε πολιτικός ηγέτης της χώρας.
Με τα χρόνια, πολλές χώρες και ειδησεογραφικά πρακτορεία, άρχισαν να χρησιμοποιούν το επίσημο όνομα της χώρας. Καθώς η καταστολή μειώθηκε και η διεθνής εναντίωση στον στρατό μειώθηκε, το «Μιανμάρ» έγινε όλο και πιο κοινό. Μέσα στη χώρα, ηγέτες της αντιπολίτευσης κατέστησαν σαφές ότι δεν είχε πλέον σημασία.
Σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξακολουθεί να χρησιμοποιεί επίσημα το «Βιρμανία». Αλλά ακόμη και η Ουάσινγκτον έχει απαλύνει τη στάση της.
Το 2012, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη χώρα, ο τότε πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα χρησιμοποίησε τόσο το «Βιρμανία» όσο και το «Μιανμάρ». Ενας σύμβουλος του προέδρου της Μιανμάρ χαρακτήρισε το γεγονός «πολύ θετικό» και είπε ότι ήταν μια «αναγνώριση της κυβέρνησης της Μιανμάρ».
Και τώρα τι;
Η απάντηση της Ουάσινγκτον στο πραξικόπημα επανάφερε τις παλιές επικρίσεις, με τον υπουργό Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, και τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να αποφεύγουν το επίσημο όνομα της χώρας.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάργησαν τις κυρώσεις στη Βιρμανία την τελευταία δεκαετία με βάση την πρόοδο προς τη δημοκρατία», δήλωσε ο Μπάιντεν. «Η αναστροφή αυτής της προόδου θα απαιτήσει μια άμεση αναθεώρηση των νόμων περί κυρώσεων».
Ωστόσο, οι περισσότερες άλλες χώρες συνεχίζουν, προς το παρόν, τουλάχιστον, να την αποκαλούν Μιανμάρ.