Χρονιά ανάπτυξης και μεγάλων προκλήσεων χαρακτηρίζεται από τους περισσότερους αναλυτές το 2018 για την παγκόσμια Οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Financial Times προβλέπουν ότι θα είναι η πρώτη τόσο ισχυρή χρονιά για την παγκόσμια ανάπτυξη μετά από έναν παρατεταμένο κύκλο ύφεσης.
Ταυτόχρονα όμως η Ευρωπαϊκή Οικονομία θα δοκιμαστεί από τις πολιτικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ένωση, καθώς το 2018 θα είναι μια χρονιά που θα δοκιμαστεί σκληρά η Ευρωπαϊκή συνοχή. Οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούν να αποφασίσουν για την Ευρώπη που θέλουν. Οι αλλαγές προσώπων θα παίξουν το ρόλο τους, αυτό όμως που φαίνεται ξεκάθαρα είναι ότι την καινούργια χρονιά θα αναμετρηθούν αυτοί που θέλουν περισσότερη Ευρώπη, η οποία όμως θα βασίζεται σε κοινωνικές πολιτικές και αυτοί που θέλουν μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων και σίγουρα όχι κοινών και κοινωνικών πολιτικών.
Είναι ενδεικτικό ότι στο εσωτερικό της Ε.Ε όλοι συμφωνούν ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες ώστε να παραμείνει ζωντανό το εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως δεν συμφωνούν ως προς τον πλαίσιο ή ακόμα και τον τρόπο εφαρμογής. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι διαφορές αυτές θα οδηγήσουν και πάλι στην ανάδειξη των διαφορών που χωρίζουν τον Ευρωπαϊκό Βορρά από τον Ευρωπαϊκό Νότο.
Γερμανικό πείραμα
Χρονιά μεγάλης δοκιμασίας φαίνεται πως θα είναι το 2018 για τη λεγόμενη ατμομηχανή της Ευρώπης. Στην Γερμανία ο σχηματισμός κυβέρνησης θα καθορίσει πάρα πολλά και στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά και στο εσωτερικό της Ευρώπης, την ώρα που η Μέρκελ μοιάζει να μην βρίσκεται πλέον ούτε στο απυρόβλητο, αλλά ούτε να είναι παντοδύναμη.
Δεδομένο θεωρείται ότι το Βερολίνο θα συνεχίσει να ζητά -και εν πολλοίς να επιβάλει- αυστηρό δημοσιονομικό έλεγχο στα Ευρωπαϊκά κράτη ώστε να μην υπάρχουν αποκλίσεις στη δημοσιονομική πολιτική. Σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ε.Ε θα παίξει και το γεγονός ότι η Γερμανία επιμένει ότι οι Θεσμοί οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την επιβολή κανόνων, αλλά και ελέγχων, είναι υπερβολικά πολιτικοποιημένοι, γεγονός που τους εμποδίζει να είναι «αντικειμενικοί».
Ο νέος Γαλλογερμανικός άξονας
Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Γερμανίας θα καθορίσουν και το ρόλο που θα έχει η Γαλλία. Και οι δύο χώρες επιθυμούν μέσα στο 2018 να εντείνουν τις προσπάθειες εμβάθυνσης της Γαλλογερμανικής συνεργασίας. Οι πολιτικές του Μακρόν στο εσωτερικό της Γαλλίας δεν απέχουν άλλωστε πολύ από τις πολιτικές της καγκελαρίου Μέρκελ. Για την ακρίβεια οι μεταρρυθμίσεις του Μακρόν ικανοποιούν την κ. Μέρκελ, ενώ πολλές από αυτές θυμίζουν τις προτάσεις του τέως υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι η Γερμανία θα επιτρέψει στην Γαλλία να πάρει στα «χέρια» της τον έλεγχο της Ευρώπης. Οι Γαλλικές προτάσεις ή την ακρίβεια οι προτάσεις του προέδρου Μακρόν για τις αλλαγές στην Ε.Ε θα προσαρμοστούν απόλυτα στις Γερμανικές πολιτικές για την Ευρώπη. Με λίγα λόγια η προσέγγιση Βορρά-Νότου, μέσω του Γαλλογερμανικού άξονα και ειδικά μέσω των προτάσεων Μακρόν μοιάζει μάλλον απίθανη.
Αντίθετα αυξημένη θα είναι η συνεργασία στα θέματα ασφάλειας και αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Και οι δύο πλευρές θα κινηθούν ακριβώς στην ίδια κατεύθυνση ακόμα και αν χρειαστεί ακόμα περισσότερος περιορισμός των ατομικών ελευθεριών, ώστε να αντιμετωπιστούν οι τρομοκρατικές απειλές.
Ιταλικές ανησυχίες
Το ευρωπαϊκό στοίχημα του 2018 θα είναι η Ιταλία. Η βασική πηγή αβεβαιότητας για τον πυρήνα της Ευρωζώνης θα προέρχεται από τις εξελίξεις στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, με μια ρευστή Οικονομία και εκλογές τον Μάρτιο. Η Ιταλία θα δοκιμάσει την ισορροπία, τις αντοχές και τα νεύρα της Ε.Ε.
Και μόνο η ατζέντα των εκλογών προκαλεί δυσφορία στην Βόρεια Ευρώπη. Έστω και από διαφορετικές αφετηρίες όλα τα κόμματα ζητούν δημοσιονομική ευελιξία και χαλάρωση των στόχων για το έλλειμμα, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη μέσω αύξησης των δαπανών.
Η πιθανότητα νίκης των Ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων στην Ιταλία θα προκαλέσει ανησυχίες στις χρηματαγορές. Οι εξελίξεις στην Ιταλία, οι κλυδωνισμοί που μπορεί να προκαλέσει και οι αναταράξεις στις αγορές θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο κόστος δανεισμού και της Ελλάδας, σε μια κρίσιμη χρονιά για την πορεία των Ελληνικών ομολόγων.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως θα είναι η Ευρώπη εάν η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης στην Γερμανία και η μη ανάδειξη αυτοδύναμης κυβέρνησης στην Ιταλία οδηγήσουν τις δύο χώρες σε επαναληπτικές εκλογές μέσα στο 2018 με το κύμα του Ευρωσκεπτικισμού ή της ακροδεξιάς να φουσκώνει.
Η δύσκολή Ανατολική Ευρώπη
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει ήδη στην Ανατολική Ευρώπη με τα Εθνικιστικά κόμματα να παίρνουν κεφάλι σε Ουγγαρία, Πολωνία και να απαγορεύουν τις παρεμβάσεις των Βρυξελλών στην χάραξη της εσωτερικής τους πολιτικής, έστω και αν αυτή είναι αντίθετη στις αποφάσεις της Ε.Ε.
Σε παρόμοια γραμμή αλλά χωρίς εντάσεις με τα πολιτικά κέντρα των Βρυξελλών θα κινηθεί η Αυστρία. Η άνοδος της ακροδεξιάς στην εξουσία σε συνεργασία με το Λαϊκό κόμμα δεν τρομάζει την Κομισιόν καθώς ποντάρει στην επιρροή που έχει το Βερολίνο και στην πολιτική και στην οικονομία της Αυστρίας.
Ισπανική υποχώρηση και Βρετανική αποχώρηση
Στην Ισπανία η κυβέρνηση Ραχόι θα κληθεί μέσα στο 2018 να γιατρέψει τις πληγές που άνοιξε στο «σώμα» της Ισπανίας το θέμα της Καταλονίας. Το ζήτημα για την Ισπανία είναι ότι με κυβέρνηση μειοψηφίας και άρα δυσκολία να περάσουν νόμοι από το κοινοβούλιο, θα πρέπει να διατηρήσει το κλίμα ανάκαμψης που υπάρχει στην Οικονομίας, εξαλείφοντας ταυτόχρονα τις εντάσεις που δημιούργησε στο εσωτερικό της χώρας η προσπάθεια απόσχισης της Καταλονίας.
Την ίδια περίοδο στις διαπραγματεύσεις με την Μεγάλη Βρετανία θα κυριαρχούν οι συζητήσεις για το Brexit. Ωστόσο, στο «νησί» δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα. Όλοι θα πρέπει να προσαρμοστούν. Επιχειρήσεις, νοικοκυριά, Θεσμοί ακόμα και διεθνείς οργανισμοί θα πρέπει να χαρτογραφήσουν από την αρχή το νέο τοπίο.
Έστω και αν από την Ε.Ε λένε το αντίθετο, στην πραγματικότητα κανείς δεν βιάζεται! Και οι δύο πλευρές θα προσπαθήσουν να αγοράσουν χρόνο προκειμένου να διαπραγματευτούν τα δύσκολα σημεία της συμφωνίας. Με σχεδόν τις μισές εισαγωγές να είναι από την Ε.Ε και περίπου τις μισές εξαγωγές να καταλήγουν στην Ε.Ε η εμπορική συμφωνία είναι το πιο δύσκολο κομμάτι των διαπραγματεύσεων.
Κλυδωνισμοί βέβαια θα υπάρξουν και στην εσωτερική αγορά. Οι πιέσεις για την εδαφική ακεραιότητα της Β. Ιρλανδίας, της Ουαλίας ή της Σκοτίας θα πιέσουν πολιτικά και οικονομικά τη Μ. Βρετανία. Εκλογές δεν φαίνεται να προκύπτουν το 2018, εκτός αν καταρρεύσουν οι συνομιλίες για το Brexit ή η Τερέζα Μέι επιτρέψει να φανεί ότι κλήθηκε να διαχειριστεί μια ιστορική υπόθεση πολύ μεγαλύτερη από τον δικό της ”ίσκιο”....
Η εποχή Τράμπ
Στις ΗΠΑ το φαινόμενο Τραμπ θα συνεχίσει και το 2018 να καθορίζει την πορεία. Οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν όπως και με τον Μπαρακ Ομπάμα να παρακολουθούν την προσωπικότητα του προέδρου να επισκιάζει την πολιτική του. Η διαφορά βέβαια είναι ότι ο Ομπάμα δεν έχει καμία σχέση με τον Τραμπ όπως και η πολιτική τους...
Το σίγουρο είναι ότι ο Τραμπ θα συνεχίσει να κινείται «Αμερικανοκεντρικά», στρατηγική η οποία θα ορίσει και την εξωτερική του πολιτική. Η υπόθεση της Ιερουσαλήμ δεν είναι ούτε τυχαία ούτε μοναδική καθώς και το 2018 ο Τραμπ «θα βάζει φωτιές» όπου θεωρεί ότι έτσι προστατεύει τη δική του «αυλή».
Για τις προβλέψεις της οικονομίας των ΗΠΑ δεν χρειάζονται πολλά Έτσι κι αλλιώς δεν ορίζεται από τον έναν πρόεδρο του λευκού οίκου αλλά από τους πολλούς προέδρους των μεγάλων επιχειρήσεων των ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο ρίσκο που θα έχει να διαχειριστεί η οικονομία των ΗΠΑ είναι το ενδεχόμενο ενός οικονομικού πολέμου με την Κίνα, σενάριο που δεν θέλει ούτε να το σκεφτεί ο υπόλοιπος κόσμος.