Η ελληνο-τουρκική προσέγγιση έχει την δική της ιστορία, όπως επίσης και οι στιγμές έντασης στο Αιγαίο που "προαναγγέλουν" μία συνάντηση των δυο πλευρών. Η 3η κατά σειρά συνάντηση των υπουργικών συμβουλίων Ελλάδας - Τουρκίας δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί του κανόνα.
Μόνο που αυτή τη φορά το "αγκάθι" ακούει στο όνομα "έρευνες για υδρογονάνθρακες στην κυπριακή ΑΟΖ".
Το τι ακριβώς συνέβη στις δυο προηγούμενες συναντήσεις αποτελεί και τον καλύτερο οδηγό για το τι αναμένουμε. Σίγουρα πάντως, ένα "Μορατόριουμ" 48 ωρών!
Η πρόταση για αφοπλισμό και η επίσκεψη Ερντογάν στον Θεοδωράκη
Η αρχή έγινε το 2010 με αρκετή δόση καχυποψίας και επιφυλακτικότητας. Το 1ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας δημιούργησε προσδοκίες στην προσπάθεια της προσέγγισης των δυο χωρών. Έστω και αν ήταν προσυμφωνημένο ότι η συνεργασία θα περιοριζόταν σε θέματα ...χαμηλής πολιτικής!
Τον Μάιο του 2010 πραγματοποιείται η πρώτη συνάντηση των δυο υπουργικών συμβουλίων στην Αθήνα με οικοδεσπότη τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου και επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας τον ομόλογου του Ταγιπ Ερντογάν και επισφραγίζεται με ένα Κοινό Ανακοινωθέν των Κυβερνήσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας.
Η άφιξη Ερντογάν γίνεται κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, ενώ απόρθητα φρούρια θυμίζουν και τα τέσσερα ξενοδοχεία που κατέλυσαν τα 150 άτομα της τουρκικής αντιπροσωπείας.
Πάνω από 400 είναι οι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι από ολόκληρο τον κόσμο, 70 των οποίων είναι Τούρκοι.
Στο περιθώριο πραγματοποιούνται περισσότερες από 200 συναντήσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών, οι οποίοι συζητούν προτάσεις και σχέδια που διευρύνουν το φάσμα και το βάθος της ελληνοτουρκικής συνεργασίας.
Έλληνες και Τούρκοι υπουργοί βάζουν την υπογραφή τους σε μια σειρά συμφωνιών, από τη οικονομική και επιχειρηματική συνεργασία, τις κατασκευές, τον τουρισμό, το εμπόριο, ακόμα και ...την επαναπροώθηση προς την Τουρκία μη νομίμως εισερχομένων μεταναστών.
Και όχι μόνο!
Η ελληνο-τουρκική προσέγγιση προβλέπει τη συνεργασία διευθυντών ορχήστρας κάθε χώρας, με μεγάλες Συμφωνικές Ορχήστρες της άλλης χώρας, μεταφράσεις ελληνικών και τουρκικών βιβλίων στις δυο γλώσσες, ακόμα και συνεργασία των δυο κρατικών ειδησεογραφικών πρακτορείων.
Στην κοινή συνέντευξη τύπου ο Γιώργος Παπανδρέου δηλώνει ότι "το αν αυτή είναι μια ιστορική συνάντηση θα το κρίνει η ιστορία", προσθέτοντας ότι «λόγω των διακυμάνσεων στις σχέσεις μας έχουμε καθήκον να αναζητήσουμε δρόμους συνεργασίας και συνεννόησης».
Ο Τούρκος Πρωθυπουργός όμως ξαφνιάζει, όταν σε ζωντανή μετάδοση προτείνει αφοπλισμό των αεροσκαφών στο Αιγαίο.
«Τα αεροπλάνα που υπερίπτανται του Αιγαίου δεν πρέπει να είναι εξοπλισμένα. Επιθυμώ να αφαιρέσουμε τις βόμβες από τα πολεμικά αεροπλάνα. Αυτό είναι ένα πρώτο βήμα, σε ένα θέμα που πρέπει να βρει μια λύση».
Ο Γιώργος Παπανδρέου αρπάζει την ευκαιρία και αντιπροτείνει σχέδια πτήσης για τα τουρκικά μαχητικά που μπαίνουν στο Αιγαίο.
"Καλή γειτονία σημαίνει όταν είναι να μπω στον εναέριο χώρο σου, θα χτυπήσω την πόρτα".
Ο τούρκος πρωθυπουργός ζητά να συναντήσει διευθυντές ελληνικών μέσων ενημέρωσης.
Σε αυτό το ραντεβού δεν διστάζει να τους ζητήσει να προβάλλουν τη θετική εικόνα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να μην αναπαράγουν μόνο ειδήσεις για παραβιάσεις του εναερίου χώρου...
Η φράση που χρησιμοποιεί είναι αποστομωτική: "στα επτάμισυ χρόνια, που είμαι πρωθυπουργός, δεν βομβάρδισα κάποια χώρα. Αν δεν είστε εσείς ήρεμοι, πώς θα μεταδώσετε σωστά τα μηνύματα, ώστε να υπάρχει ειρήνη στην περιοχή μας;".
Λίγο πριν αναχωρήσει ο Ερντογάν επισκέπτεται σε μια συμβολική κίνηση τον Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη στο σπίτι του και την επόμενη μέρα πηγαίνει στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο μαζί με τον κ.Παπανδρέου για να υπογράψει το βιβλίο της Ολυμπιακής Εκεχειρίας.
Είναι η εποχή που η γείτονα χώρα διεκδικεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 και η Ελλάδα προσφέρει απλόχερα την υποστήριξή της, ίσως για να εξασφαλίσει συνθήκες ηρεμίας στο Αιγαίο μέχρι τότε...
Kazan Kazan - Win Win - Γιαβάς Γιαβάς
Τρία χρόνια αργότερα πραγματοποιείται η 2η συνάντηση των δυο υπουργικών συμβουλίων Ελλάδας - Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Γιώργος Παπανδρέου έχει δώσει τη θέση του στον Αντώνη Σαμαρά, αλλά ο Ταγίπ Ερντογάν είναι πανίσχυρος όσο ποτέ άλλοτε.
Η ιστορία θέλει το ραντεβού να έχει κλειστεί στο ...Κατάρ, όταν οι δύο Πρωθυπουργοί είχαν βρεθεί συμπτωματικά την ίδια περίοδο για να αναζητήσουν επενδύσεις.
Υπογράφονται ξανά 25 συμφωνίες μεταξύ των υπουργών των δυο χωρών, με πρώτη την κοινή διακήρυξή του Πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού της Δημοκρατίας της Τουρκίας για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020.
Η συνάντηση πραγματοποιείται στη σκιά της συνεχιζόμενης απεργιακής κινητοποίησης των εργαζομένων της ΕΡΤ, που δεν μεταδίδει τις εργασίες της συνόδου και η ελληνική δημοσιογραφική αποστολή βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με τους Τούρκους συναδέλφους να κάνουν πρώτη είδηση την απεργία...
Αυτό που κυριαρχεί ωστόσο είναι οι έρευνες της Λευκωσίας σε κυπριακή ΑΟΖ και η επιθετική στάση της Άγκυρας.
Στην κοινή συνέντευξη τυπου Ερντογάν - Σαμαρά όλοι περιμένουν μια αναφορά για την ΑΟΖ. Η συμφωνία των δυο αντιπροσωπειών όμως δεν προβλέπει ερώτηση για το θέμα. Ή τουλάχιστον για αυτό έχει πειστεί η ελληνική πλευρά...
Μια Τουρκάλα δημοσιογράφος ιδιωτικού καναλιού σηκώνει το χέρι της και ρωτάει ευθέως τους δυο Πρωθυπουργούς.
"Βάλατε την ΑΟΖ στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών συνομιλιών;" Ο Ερντογάν αρχίζει να απαντάει με χαρακτηριστική άνεση, την ίδια στιγμή που ο Έλληνας πρωθυπουργός κοιτάζει εμφανώς αμήχανος προς την πλευρά των συνεργατών του.
Στην κρίσιμη στιγμή, όμως, οι Έλληνες δημοσιογράφοι "χάθηκαν" κυριολεκτικά στην μετάφραση! Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τη φράση "Καζάν Καζάν", η μεταφράστρια δεν το μεταφράζει στα ελληνικά, οι Έλληνες συνάδελφοι με ούτε ατάραχοι και οι Τούρκοι δημοσιογράφοι αποχωρούν τρέχοντας για να μεταδώσουν την είδηση...
"Σε ότι αφορά την ΑΟΖ μπορούμε να συνεργαστούμε από κοινού και μοιραστήκαμε την άποψη ότι τα βήματα αυτά στην Ανατολική Μεσόγειο..γίνονται ΚΑΖΑΝ ΚΑΖΑΝ ..." είναι η επίμαχη φράση του Ερντογάν.
Ακολουθεί πανδαιμόνιο, με τους Τούρκους να μιλούν για "συνεκμετάλλευση" και τους Έλληνες διπλωμάτες να μεταφράζουν την τουρκική έκφραση "Καζάν Καζάν" (win win στα αγγλικά στην γλώσσα της διεθνούς διπλωματίας), ως "αμοιβαία επωφελή λύση"!!!
Μάταια όμως...
Είχε προηγηθεί η απάντηση του Αντώνη Σαμαρά - ο οποίος απέφυγε να πυροδοτήσει το κλίμα - λέγοντας εμφανώς ενοχλημένος οτι «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να μπούμε σε λεπτομέρειες. Η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα που απορρέει από το διεθνές δίκαιο».
Στο κοινό ανακοινωθέν πάντως δεν υπήρξε ποτέ καμία αναφορά για την ΑΟΖ!