Σε προηγούμενο άρθρο μας (εδώ) υποσχεθήκαμε να επανέλθουμε, οψέποτε υπάρξουν νέα ως προς το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα διεξαχθούν οι επικείμενες ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Η Κυβέρνηση γνωστοποίησε πρόσφατα ότι θα προτείνει την επιστολική ψήφο για τις ευρωεκλογές, διευκρινίζοντας, με την ευκαιρία, ότι δεν θα ”σπάσει” την επικράτεια σε περιφέρειες, για την κατανομή των 21 εδρών που διαθέτει η Ελλάδα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Απομένει, συνεπώς, μάλλον μόνο ένα ζήτημα: η αλλαγή ή όχι του πλαφόν εισόδου κομμάτων στην κατανομή αυτών των εδρών από 3% ενδεχομένως στο 5%, όπως συζητείται στα πολιτικά πηγαδάκια και εσωτερικά στα κόμματα.
Λέμε ”μάλλον”, γιατί συζητήσεις ή πληροφορίες για την αλλαγή του μηχανισμού της απλής αναλογικής καθαυτού δεν διαφαίνονται.
Ωστόσο, το πλαφόν εισόδου μπορεί να αποτελέσει πολύ σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του πολιτικού συσχετισμού δυνάμεων. Και εξηγούμε:
Αυτήν τη στιγμή, με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, διαφαίνεται ότι υπάρχουν μόνο 4 κόμματα που έχουν διασφαλίσει την υπέρβαση του 5% (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ - όχι απαραίτητα με αυτήν τη σειρά). Ίσως 5 με την Ελληνική Λύση, που βρίσκεται μεσοσταθμικά με την αναγωγή στο 5,5%.
Από κει κι έπειτα, υπάρχουν άλλα 5 κόμματα, που πιθανολογείται ότι θα κινηθούν στη ”διακεκαυμένη” ζώνη μεταξύ 3% και 5% (Σπαρτιάτες, Νίκη, Πλεύση Ελευθερίας, Μερα25, πιθανό κόμμα ”Νέα Αριστερά”).
Με τον αριθμό των εδρών να είναι 21, το εκλογικό μέτρο , δηλαδή οι ψήφοι που αντιστοιχούν σε 1 έδρα, είναι 100%/21=4,8%.
Στην α′ κατανομή εδρών, τα κόμματα λαμβάνουν ως έδρες το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης του ποσοστού τους με το εκλογικό μέτρο 4,8%.
Αυτό σημαίνει πχ ότι η ΝΔ, εφόσον επαναλάβει την επίδοση των ευρωεκλογών του 2019 και λάβει περί το 33-34%, θα λάβει στην α′ κατανομή εδρών 33-34/4,8= 7 έδρες.
Το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ, με ποσοστά μεταξύ 10% και 15%, που εμφανίζεται να έχουν τώρα στις δημοσκοπήσεις, αναμένεται να λάβουν κατά μέσο όρο από 2-3 έδρες έκαστο.
Η Ελλ.Λύση, με απλή υπέρβαση του 5%, θα λάβει από την α′ κατανομή 1 έδρα.
Και έτσι θα έχουν κατανεμηθεί 14-17 έδρες και θα μείνουν αδιάθετες για τη β′ κατανομή 4-7 έδρες.
Αν το πλαφόν εισόδου δεν αλλάξει και μείνει στο 3%, κάθε κόμμα που θα το ξεπεράσει, έστω και με μία ψήφο, θα λάβει 1 έδρα, λόγω του ότι ολόκληρο το ποσοστό του θα αποτελεί ένα μεγάλο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο και, ως γνωστόν, στη β′ κατανομή εδρών οι αδιάθετες έδρες (4-7 στο σενάριό μας) δίδονται στα κόμματα με τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα.
Αν, όμως το πλαφόν αλλάξει και οριστεί σε 5%, όσα κόμματα δεν το ξεπεράσουν θα αποκλειστούν από την κατανομή εδρών και οι αδιάθετες έδρες θα μοιραστούν στα κόμματα που θα έχουν ξεπεράσει το 5%.
Έτσι, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ίσως και η Ελλ.Λύση θα βρεθούν με 1-2 επιπλέον έδρες. Με απλά λόγια, ο αποκλεισμός των ”έξω” ευνοεί τους ήδη ”μέσα” , όπως σε κάθε περίπτωση πλαφόν.
Αυτό είναι πιθανό να επιδράσει στο συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων, τόσο στην πέραν της ΝΔ Δεξιά όσο και στην Αριστερά.
Στη μεν πέραν της ΝΔ Δεξιά, η Ελληνική Λύση, εφόσον ξεπεράσει το 5%, θα επιβεβαιώσει την ανθεκτικότητά της ως ο μεγαλύτερος ”παίκτης” του χώρου. Και η ΝΔ θα μπορέσει ενδεχομένως να ανακόψει τις διαρροές προς τα υπόλοιπα κόμματα του χώρου (Νίκη, Σπαρτιάτες).
Στην Αριστερά, το ΚΚΕ θα επιβεβαιώσει την κυριαρχία του, που εμπεδώνεται, όσο περνάει ο καιρός, από τα συνεχή κέρδη του από την αποδρομή του ΣΥΡΙΖΑ.
Αντίθετα, η είσοδος περισσότερων κομμάτων στην Ευρωβουλή με τη διατήρηση του ορίου στο 3%, επιτρέπει τον περαιτέρω κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού, οδηγώντας μέχρι και 10 κόμματα να μοιραστούν τις 21 έδρες, σταθεροποιώντας την παρουσία των προσφάτως ανακυψάντων νέων παικτών (Σπαρτιάτες, Νίκη, Πλεύση Ελευθερίας) και βάζοντας κι άλλους παίκτες στην ατζέντα, είτε εκ νέου (Μερα25) είτε για πρώτη φορά (Νέα Αριστερά).
Οι σκέψεις για άνοδο του ορίου βασίζονται πάντως και στην ανάγκη αποφυγής της εμπειρίας για ”κόμματα μιας χρήσης” που ενέσκηψε μεταμνημονιακά στη χώρα.
Βεβαίως, υπάρχει πάντοτε και το ενδιάμεσο σενάριο του καθορισμού του ορίου στο 4%, το οποίο όλο και κάποιο κόμμα θα αφήσει απέξω.
Μένει να δούμε την τελική εισήγηση της Κυβέρνησης. Το θέμα δεν είναι μόνο στατιστικό ή παραπολιτικό . Οι ευρωεκλογές είναι η τελευταία εθνικής εμβέλειας πολιτική αναμέτρηση πριν τα επόμενα απο αυτή σχεδόν 3 χρόνια ”ξηρασίας” (Ιούνιος 2024 - Ιούνιος 2027). Ως τέτοια, θα επιδράσει, όπως ειπώθηκε, σημαντικά στους συσχετισμούς δυνάμεων σε όλο το φάσμα.
Θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θα επανέλθουμε, αν χρειαστεί, με περισσότερες λεπτομέρειες και επεξεργασμένα σενάρια.