Μέσα σε ένα κλίμα τρομολαγνείας, ενώ κόσμος κάνει ουρές στα ΑΤΜ της Ελλάδας, οι πολίτες της χώρας καλούνται σε δημοψήφισμα υπό φοβερές πιέσεις. Τα γερμανικά ΜΜΕ αναμεταδίδουν τις εικόνες και παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Η άποψη που μεταφέρεται είναι πως η Ελλάδα κατάφερε να ξεγελάσει τους εταίρους της με την κίνηση του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση Τσίπρα θεωρείται απρόβλεπτη και πολλοί χαρακτηρίζουν τον Τσίπρα ως «παίκτη» και «επικίνδυνο». Οι τόνοι, ιδιαίτερα στον κίτρινο τύπο αλλά και στα social media, ανεβαίνουν. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις παρατηρείται το ίδιο και για την ελληνική πλευρά. Η ψυχραιμία χάνεται μεταξύ ανακοινώσεων κυβερνητικών εκπροσώπων ευρωπαϊκών χωρών, επισήμων της Ε.Ε. και οικονομικών αναλυτών των ΗΠΑ. Αυτό που πολλοί πίστευαν πως δεν θα γίνει φαίνεται να έρχεται. Η ρήξη. Τι σημαίνει αυτό;
Πολλοί πιστεύουν πως το «όχι» σημαίνει έξοδο από την Ευρωζώνη, ειδικά λόγω των τελευταίων δηλώσεων του Γιούνκερ. Αυτό μπορεί να αμφισβητηθεί και θα φανεί από τα αποτελέσματα της μη καταβολής της δόσης της Ελλάδας στο ΔΝΤ. Ένα «όχι» είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε Grexit αλλά εφόσον αυτό δεν προβλέπεται από κανένα συμβόλαιο της Ε.Ε. κανείς δεν το γνωρίζει. Το τι ακολουθεί ενός Grexit είναι επίσης αμφίβολο. Σίγουρα φέρνει σε σύγκρουση πολίτες που έχουν ευρώ στο εξωτερικό με πολίτες που έχουν μόνο δραχμές. Οι πρώτοι θα μπορούν να κινηθούν ευκολότερα σε μια αγορά δραχμής, εφόσον η δραχμή θα είναι αδύναμη. Αλλά αυτό θα φανεί μόνο εάν υπάρξει έξοδος από την Ευρωζώνη χωρίς προστατευτικές δικλίδες.
Από την άλλη το «ναι» δεν σηματοδοτεί την ομαλή συνέχιση της κατάστασης. Ούτε της οικονομικής, ούτε της πολιτικής, ούτε της διπλωματικής. Ο πανικός που προκάλεσε η ανακοίνωση του δημοψηφίσματος είναι ενδεικτικός για το τραγικό σημείο στο οποίο βρίσκεται η χώρα. Η Ελλάδα είτε με κυβέρνηση Τσίπρα, είτε με άλλη, δεν θα γυρίσει «άνετα» στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. «Ναι» θα σημαίνει πως οι πολίτες της Ελλάδας είναι διατεθειμένοι να συνεχίσουν με περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Επίσης, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις βασίζονται σε εμπιστοσύνη. Μια εμπιστοσύνη που έχει πλέον πληγεί και για τις δύο πλευρές αντιστοίχως. Το «ναι» μπορεί να κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, αλλά ίσως όχι μακροπρόθεσμα. Η επόμενη μέρα είναι αβέβαιη, είτε με ένα «ναι» είτε με ένα «όχι». Μόνο που το «ναι», μπορούν οι περισσότεροι να φανταστούν πού οδηγεί, ενώ το «όχι» σημαίνει κάτι άγνωστο. Και το άγνωστο είναι τρομακτικό για όλους, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη.
Ταυτόχρονα με αυτά τα σενάρια, κοινότητες Ελλήνων σε Βερολίνο και άλλες πόλεις της Γερμανίας οργανώνονται με στήριξη Γερμανών πολιτών, διαδηλώνουν ή κάνουν βραδιές συζήτησης και ενημέρωσης. Πολλές από αυτές οργανώνονται κι από γερμανικούς συλλόγους. Αυτό συμβαίνει ως ένδειξη στήριξης του δημοψηφίσματος και στηρίζεται ιδιαίτερα από το DIELINKE, το αριστερό κόμμα Γερμανίας, αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιες εφημερίδες, ενδεικτικά η ZEIT, ασκούν την αυτοκριτική τους. Η σκληρή γλώσσα της Γερμανίας πυροδότησε την πολιτική συζήτηση, οι ελληνικές απαντήσεις δεν βοήθησαν, και η κατάσταση έφτασε σε μια λασπολογία η οποία όχι μόνο πλήγωσε, αλλά δίχασε και αφαίρεσε κάθε ψυχραιμία του δημόσιου διαλόγου.
Το Greferendum, όπως αποκαλούν πλέον το ελληνικό referendum / δημοψήφισμα, κυριαρχεί στα γερμανικά μίντια. Οι μέρες που ακολουθούν θα χαρακτηριστούν από δυνατές πιέσεις, για την Ελλάδα αλλά και την Ε.Ε. και θα χαρακτηρίσουν την πορεία, τόσο της Ελλάδας όσο και της Ε.Ε. Βασικό είναι να υπάρξει ψυχραιμία, από όλες τις πλευρές, μείωση της πανικολογίας και της τρομολαγνείας και να χαραχτεί μία πορεία συνεννόησης και σεβασμού. Τώρα όμως είναι αργά για κάτι τέτοιο. Μέχρι να επέλθει εκτόνωση οι εντάσεις θα ανεβαίνουν και ο διάλογος θα είναι δύσκολος.
Η Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι το ίδιο πράγμα, είναι έννοιες που συγχέονται όμως έντονα. Σημαντικό είναι πολίτες των χωρών της Ε.Ε. να κατανοήσουν πως βρίσκονται όλοι μαζί στην ίδια βάρκα, κι αυτό πρέπει να το κατανοήσουν και οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών και της Ε.Ε. Η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει, να καθαρίσει και να κινήσει διαδικασίες υπέρ της λειτουργίας του κράτους και της ευημερίας της χώρας, μακριά από τα παλιά μονοπάτια που περπάτησε. Όμως αυτό πρέπει να γίνει μεθοδικά και φυσικά με την βοήθεια των εταίρων της, αλλά με πραγματική βοήθεια, κι όχι με αποπνικτικά μέτρα. Μέχρι να χαραχτεί καινούριος δρόμος θα χρειαστεί χρόνος και πολλά θα φανούν από την Δευτέρα 6 Ιουλίου 2015.